Jak powinna wyglądać nowa ordynacja podatkowa

Jak powinna wyglądać nowa ordynacja podatkowa – głos w dyskusji

Podczas prac nad nową ordynacją podatkową z jednej strony w sposób przemyślany należy podejść do wprowadzania „nowości” takich jak katalog praw podatnika, z drugiej zaś należy zmienić te instytucje, które w swoim obecnym kształcie budzą zastrzeżenia. Ważne jest też, aby nowy dokument był napisany w  sposób zrozumiały dla przeciętnego podatnika – twierdzą eksperci PwC w raporcie „Nowa ordynacja podatkowa – głos w dyskusji”.

Zasada rozstrzygania wątpliwości prawnych na korzyść podatnika

Wprowadzenie przepisu, który wprost nakazuje rozstrzyganie wątpliwości prawnych na korzyść podatnika, jest potrzebne i przyczynia się to do polepszenia jakości stosowania prawa podatkowego, zapewniając podatnikowi lepsze gwarancje ochrony jego praw.

  • Równie istotny jest także postulat o unormowanie tej zasady również w jej aspekcie procesowym, w przepisach regulujących postępowanie dowodowe.
  • Aspekt proceduralny zasady „in dubio pro tributario” powinien służyć realizacji zasady prawdy obiektywnej przez organ, kładąc nacisk na wyczerpujące i rzetelne przeprowadzenie postępowania dowodowego. Tym samym wzmocniłoby to pozycję podatnika w postępowaniu podatkowym, ponieważ w przypadku niedających się usunąć wątpliwości faktycznych organ byłby obowiązany rozstrzygnąć je na korzyść podatnika.

Katalog praw podatnika

  • Prace nad nowa ordynacją podatkową powinny zakładać konsultacje, zarówno z ekspertami, jak i z zainteresowanymi osobami, których nowe prawo będzie dotyczyć. Okres konsultacji powinien być na tyle długi by umożliwiał sformułowanie przemyślanych i wartościowych stanowisk. Wszelkie postulaty i wnioski winny być zgłaszane pisemnie i publicznie dostępne.
  • Postanowienia nowej ordynacji podatkowej powinny być napisane tak, aby zrozumiał je przeciętny podatnik, który nie posiada specjalistycznej wiedzy z podatków.
  • W ramach postulatu ochrony praw podatnika zasadne jest wprowadzenie wprost przepisów eliminujących podwójne opodatkowanie

Postępowanie kontrolne a kontrola podatkowa

  • Niezbędne wydaje się wyznaczenie jednoznacznej granicy pomiędzy postępowaniem kontrolnym wszczynanym przez dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej a prowadzoną w jego ramach kontrolą podatkową.
  • Należy postulować o wskazanie w ustawie katalogu czynności kontrolnych, które organy będą mogły wykonywać jedynie w ramach kontroli podatkowej. Pozwoli to podatnikom zorientować się z jakim postępowaniem mają do czynienia, jaka jest właściwa procedura i jej ograniczenia, a także jakie uprawnienia im przysługują.

Przedłużanie postępowań podatkowych i kontroli

  • Warte rozważenia wydaje się wprowadzenie silniejszych gwarancji przestrzegania przez organy podatkowe terminów załatwiania spraw. Być może zdyscyplinowanie organów podatkowych byłoby większe, gdyby ustawa przewidywała, iż po upływie dodatkowego terminu wskazanego w drugim (czy trzecim) zawiadomieniu o przedłużeniu postępowania organ nie może już wydać decyzji na niekorzyść podatnika, a w przypadku postępowania wszczętego z wniosku podatnika o stwierdzenie nadpłaty musi uwzględnić w całości jego żądania.

Interpretacje podatkowe

  • Coraz częściej dyrektorzy izb skarbowych odmawiają wydawania interpretacji. Jedną z zasadniczych przyczyn takiego stanu rzeczy są zapytania wnioskodawców dotyczące przepisów prawa procesowego, które – w ocenie organów podatkowych – nie mogą podlegać interpretacji. Sytuacja ta powinna być poddana głębszej refleksji ustawodawcy, ponieważ utrzymywanie obecnego stanu rzeczy przeczy intencji, która przyświecała wprowadzeniu do systemu prawa podatkowego interpretacji indywidualnych.

Rozprawa przed organami

  • Ustawodawca nie wprowadza w Ordynacji podatkowej instrumentów prawnych, które w praktyce mogą doprowadzić do wyeliminowania rozbieżności stanowisk podatnika i organu podatkowego bez angażowania stron sporu w postępowanie odwoławcze czy sądowe. Tymczasem bezpośredni kontakt z urzędnikiem może przyczynić się do poszukiwania rozwiązań korzystnych zarówno dla strony postępowania podatkowego, jak i organu podatkowego.
  • Reforma instytucji rozprawy powinna oczywiście iść w parze z wprowadzeniem rozwiązań prawnych zmierzających do wprowadzenia w systemie prawa podatkowego instytucji ugody administracyjnej.

„Ordynacja podatkowa powinna być sprawnym narzędziem regulującym stosunki między podatnikami a administracją podatkową. Niekoniecznie idealnym, ale dość dobrym, a przede wszystkim zrozumiałym, kierującym się akceptowalnymi powszechnie wartościami, dającym szansę obrony czy nawet naprawy błędów, tam gdzie podatnik zagubił się w materii prawa podatkowego. Nie istnieje doskonała wykładnia przepisów prawa podatkowego, dlatego popieramy propozycje opierające się na przyjęciu tego faktu do wiadomości, jak rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika czy ugodowe załatwianie spraw. Propozycje, o których piszemy w raporcie, stanowią część istotnych zagadnień, ważnych dla podatników, a nie dość mocno sygnalizowanych w dotychczasowej debacie nad kształtem nowej ordynacji” – mówi Mariusz Marecki, doradca podatkowy PwC, współautor raportu „Nowa ordynacja podatkowa – głos w dyskusji”.