PKB, czyli produkt krajowy brutto, uznawany jest za podstawowy miernik rozwoju gospodarczego. Wyraża on łączną wartość towarów i usług, które zostały wytworzone w danym miejscu przez wybrany okres. Najczęściej podaje się go w przeliczeniu rocznym bądź kwartalnym. Istnieje kilka metod przeliczania tego wskaźnika. Którą z nich stosuje się najczęściej? Dlaczego PKB rodzi tak wiele kontrowersji?
Spis treści:
PKB – co mierzy?
PKB służy do określania ilości dóbr i usług, które zostały wytworzone na terenie danego kraju w wybranym przedziale czasowym. Kwestia lokalizacji ma tutaj podstawowe znaczenie. Nieistotne jest bowiem pochodzenie kapitału, w tym przypadku kryterium stanowi miejsce produkcji (odwrotnie niż w przypadku PNB – Produkt Narodowy Brutto). PKB przelicza się na różne sposoby w zależności od wybranej metody. Spotkać można się również ze wskaźnikiem PKB per capita, czyli PKB podawanym w przeliczeniu na jednego mieszkańca.
Metody mierzenia PKB
Najczęściej wspomina się o trzech metodach mierzenia produktu krajowego produktu. Zalicza się do nich:
- metoda dochodowa – polega na zsumowaniu dochodów uzyskanych przez wszystkich właścicieli produkcji w danym kraju,
- metoda wydatkowa – w tym przypadku nie patrzymy na dochody, ale wydatki – zakłada się zatem, że PKB to suma wydatków wszystkich nabywców dóbr, które zostały wytworzone ciągu roku. Mowa jedynie o dobrach finalnych,
- metoda produkcyjna – zgodnie z jej założeniami PKB to suma wartości dodanej, która
została wytworzona przez podmioty gospodarujące. W praktyce oznacza to, że od wartości wytworzonych towarów bądź usług odejmuje się koszty produkcji.
Więcej na ten temat można przeczytać na stronie https://kapitalni.org/pl/porady-eksperta/tomasz-jaroszek/co-oznacza-pkb-produkt-krajowy-brutto-czemu-sluzy-jak-jest-obliczany-i-jak-go-rozumiec/id/354
PKB realny i nominalny
Pisząc o PKB warto przybliżyć jeszcze jeden podział dotyczący jego definicji. Wprowadza on rozróżnienie pomiędzy PKB realnym a nominalnym. Za PKB nominalne uznaje się realną wartość pieniądza. W przypadku PKB realnego pod uwagę brana jest również inflacja. Realna wartość pieniądza pomniejszona zostaje zatem o inflację (PKB nominalne dzielone jest przez indeks cen).
PKB – o czym nas informuje?
Wiemy już czym jest PKB i w jaki sposób się go mierzy. Co właściwie można z niego wywnioskować? Często mówi się, że jest to najważniejszy wskaźnik wzrostu gospodarczego. Znaczenie ma nie sam jego poziom, ale dynamika zmian. Jeśli PKB z roku na rok rośnie, to znak, że gospodarka danego kraju się rozwija. Jest to bardzo uproszczony wskaźnik, z tego też względu często poddaje się go krytyce. Zarzuca mu się m.in., że nie mierzy jakości życia w wybranym kraju i nie uwzględnia dystrybucji dochodu. Dane mogą być również nieco zaniżone, ponieważ PKB nie uwzględnia szarej strefy. Nie bierze przy tym pod uwagę wydatków z kredytów, traktując je tak samo jak każdy inny dochód.
Mimo że wskaźnik PKB poddawany jest krytyce, to obecnie jeden z najczęściej wykorzystywanych wskaźników do oceny stanu gospodarki. Choć trudno go uznać za idealny, to z pewnością pozwala wywnioskować czy możemy mówić o rozwoju czy regresie gospodarczym.
