„Testy, testy, testy” to wspólny element strategii restartowania gospodarek na świecie

Poszczególne etapy rozmrażania światowych gospodarek będą zależeć od dynamiki nowych zachorowań, dlatego kluczowe znaczenie ma prowadzenie testów na jak największą skalę – to wniosek niedawnej konferencji Międzynarodowej Organizacji Pracodawców (IOE), w której Polskę reprezentują Pracodawcy RP. Podczas debaty zaprezentowano sposoby na restart gospodarczy w poszczególnych państwach.

„Nadzwyczajne okoliczności spowodowały, że rola organizacji wyznaczających standardy – np. WHO czy ILO znacząco wzrosła. Nabrały znaczenia solidarność branżowa oraz gremia zrzeszające już nie tylko organizacje europejskie, ale z całego świata. Mamy też zupełnie nowe spojrzenie na solidarność europejską – czego przejawem może być np. wzajemna pomoc medyczna miedzy poszczególnymi krajami” – komentuje Wiceprezydent Pracodawców RP Janusz Pietkiewicz, który uczestniczył w konferencji IOE. Była ona elementem cyklu prezentującego reakcję światowego biznesu na pandemię COVID-19. IOE przedstawi wnioski m.in. na forum B20, które zrzesza przedstawicieli biznesu przy grupie G20.

Omówiono plany rozmrażania gospodarek krajów, których przedstawiciele uczestniczyli w konferencji (m.in. Austrii, Chorwacji, Czech, Danii, Hiszpanii, Niemiec, Norwegii, Włoch, Szwajcarii, Rosji i Polski). Główne wnioski to:

1. Decyzje władz poszczególnych państw o rozluźnieniu restrykcji społecznych i gospodarczych wynikają z coraz słabszej dynamiki wykrywanych nowych zakażeń, jednak nie ma wyraźnie określonego progu, poniżej którego można zmniejszać obostrzenia;
2. Istotnym czynnikiem była przy podejmowaniu decyzji także liczba osób hospitalizowanych i przebywających na oddziałach intensywnej opieki, aby zapobiec ewentualnemu przeciążeniu systemu opieki medycznej;
3. Jeśli z podejmowanych działań można ułożyć pewien schemat, to składa się na niego przede wszystkim:

• ograniczenie restrykcji w obszarach najbardziej zaburzających działanie gospodarki (otwarcie szkół, które pozwoli rodzicom uczniów wrócić do pracy i przywrócenie handlu detalicznego),
• wiele uwagi poświęca się utrzymaniu niższej intensywności kontaktów społecznych, w czym mają pomóc np. aplikacje identyfikujące potencjalny kontakt z nosicielami wirusa.

Rzeczywiste uruchomienie poszczególnych etapów odmrażania będzie zależne od aktualnej liczby zachorowań, dlatego wszystkie państwa zakładają zwiększenie zdolności do przeprowadzania testów na obecność koronawirusa.

Obecne plany odmrażania gospodarek w wybranych krajach wyglądają tak:

Włochy

1. Po „Fazie 1” (gwarantującej natychmiastową i krótkoterminową płynność finansową oraz wsparcie dochodów i miejsc pracy), należy przejść do „Fazy 2”.
2. Oznacza to stopniowe otwieranie fabryk z zachowaniem wszystkich przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
3. Podpisane w marcu porozumienie trójstronne pokazuje, że partnerzy społeczni aktywnie angażują się w walkę z rozprzestrzenianiem się wirusa, przygotowując jednocześnie grunt pod ożywienie gospodarcze.
4. W dłuższej perspektywie potrzebna jest „Faza 3”, w której należy skoncentrować się na masowych planach inwestycji (publicznych i prywatnych) oraz na infrastrukturze, która jest podstawowym motorem ożywienia gospodarczego.

Hiszpania

Przyjęte środki dotyczące pracy:

1. Poprawiono przepisy dotyczące uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych ( zawarte w porozumieniu dwustronnym): prawo do zasiłku dla bezrobotnych będzie przysługiwać, gdy pracownicy nie mają minimalnego wymaganego okresu zatrudnienia składkowego, czas otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych nie będzie liczony do celów wykorzystania ustalonych maksymalnych okresów otrzymywania.
2. Wprowadzono zwolnienie przedsiębiorstw z płacenia składek na ubezpieczenie społeczne + zobowiązanie do utrzymania zatrudnienia przez 6 miesięcy.
3. Wprowadzono zakaz zwalniania z pracy z powodów związanych z COVID-19.
4. Przywrócono kontrole przez Inspekcję Pracy (została wyeliminowana w ramach reformy rynku pracy w 2012 r.).
5. Zamknięto sektory niestrategiczne (pracownicy nie pracują, ale otrzymują wynagrodzenie i odrabiają „utracone” godziny).

Kolejne kroki to:

1. Opracowanie sektorowych planów prewencyjnych w celu przywracania działalności w sposób bezpieczny (budownictwo, przemysł metalowy, papierniczy, motoryzacyjny).
2. Uczestnictwo w otwartym dialogu społecznym. Miałby on dotyczyć m.in. wprowadzania elastyczności w niektórych aspektach pracy, takich jak nieregularny rozkład czas pracy, środków wsparcia dla samozatrudnionych i MŚP (3,5 miliona samozatrudnionych, 87 proc. hiszpańskich przedsiębiorstw to mikroprzedsiębiorstwa, które potrzebują one płynności finansowej).

Chorwacja

Środki pomocowe rządu chorwackiego podzielono na 2 tury:

1. Do dnia 25 marca wprowadzono łącznie 63 środków ekonomicznych.
2. W drugim pakiecie pomocy gospodarczej w dniu 3 kwietnia skonkretyzowano środki mające na celu zmniejszenie obciążeń dla sektora prywatnego.

Środki w zakresie wydatków:

1. Wypłata zapomogi w wysokości minimalnej płacy na pracownika dla przedsiębiorstw w ciężkiej sytuacji (przez 3+3 miesiące) z zastrzeżeniem, że: firma musi doświadczyć spadku przychodów o co najmniej 20 proc.; utrzymać pracowników w zatrudnieniu przez okres co najmniej 2 miesięcy za każdy miesiąc otrzymywania pomocy; w  okresie od 20 marca do momentu złożenia wniosku przedsiębiorstwo nie zwolniło więcej niż 40 proc. swoich pracowników (mikroprzedsiębiorstwa) i 20 proc. swoich pracowników (małe przedsiębiorstwa) lub 10 proc. swoich pracowników (duże przedsiębiorstwa); Rozszerzenie systemu wsparcia dla pracowników sezonowych.
2. Na wniosek chorwackiej organizacji pracodawców, nawet pracodawcy, którzy zwolnili swoich pracowników (przed zastosowaniem środków rządowych), jeśli zobowiązali się do ich zatrzymania ich w firmie, mogli korzystać z tych środków.

Norwegia

1. Nie zastosowano zamknięcia na pełną skalę.
2. Szkoły i przedszkola zostały zamknięte, ale otwierają się już ponownie.
3. Imprezy kulturalne i sportowe zostały zakazane, ale przemieszczanie się ludzi na zewnątrz zostało dozowolone. Wprowadzono dwumetrową zasadę dystansu pomiędzy ludźmi.
4. Szacowana wartość całkowitego wsparcia dla gospodarki – 12,5 mld EUR. Składa się na nie: program gwarancji kredytowych, program gwarancji kredytowych skierowany w szczególności do linii lotniczych, system rekompensat z tytułu spadku obrotów, program przeznaczony w szczególności dla start-upów i firm skoncentrowanych na rozwoju.
5. Wprowadzono zmiany w przepisach dotyczących przymusowych urlopów bezpłatnych:

• liczba dni, w których pracodawca jest zobowiązany do wypłaty pełnego wynagrodzenia, zostaje zmniejszona z 15 do 2 dni po zawiadomieniu o przymusowym urlopie bezpłatnym,
• po upływie 2 dni zwolniony pracownik otrzymuje od państwa pełne wynagrodzenie (do maksymalnej wysokości) do 20. dnia,
• po 20. dniu i do 26. tygodni zwolnieni pracownicy otrzymują od państwa obniżone wynagrodzenie (80 – 62 proc.); norweska organizacja wystąpiła z wnioskiem o przedłużenie tego okresu.

Szwajcaria

1. I faza od 27 kwietnia – wznowienie zabiegów w szpitalach (włącznie z przypadkami nie wymagającymi natychmiastowej interwencji) i praktykami ambulatoryjnymi, otworzenie zakładów fryzjerskich, salonów masażu i kosmetycznych, salonów tatuażu, sklepów dla majsterkowiczów, centra ogrodnicze i kwiaciarnie,
2. II faza od 11 maja – otwarcie szkół podstawowych.
3. III faza od 8 czerwca – szkoły średnie, zawodowe i uczelnie, muzea, biblioteki, ogrody zoologiczne i botaniczne.
4. Dalsze decyzje w zakresie tej fazy będą podejmowane 27 maja, Rada Federalna jeszcze nie określiła dalszych kroków.

Niemcy

1. I faza – po 19 kwietnia stopniowe uwalnianie handlu. Otwarte mogą być sklepy o powierzchni do 800 m2 – po spełnieniu dodatkowych warunków dotyczących higieny, zrządzania wstępem i liczbą klientów.
2. II faza – po 4 maja działalność będą mogły wznowić salony fryzjerskie, choć także z zachowaniem środków ostrożności.
3. Hotele mogą gościć osoby podróżujące służbowo, ale nie turystów. Przekraczanie granic z pięcioma sąsiednimi krajami: Austrią, Szwajcarią, Francją, Luksemburgiem i Danią może dotyczyć tylko mieszkańców pracujących w tych krajach i kierowców ciężarówek. Granica z Belgią i Holandią jest otwarta

Francja

1. Otwieranie szkół:

• planowana data otwarcia szkół – 11 maja,
• nie więcej niż 15 uczniów w klasie,
• otwarcie szkół średnich i wyższych – 18 maja.

2. Skasowanie „certyfikatów drogowych”.
3. Przywrócenie normalnej działalności gospodarczej, z tym że nadal zachęca się do pracy zdalnej.
4. Od 11 maja również powinny otworzyć się wszystkie sklepy (dotąd czynne były tylko spożywcze).

Austria

1. I etap – od 14 kwietnia otwarcie sklepów o wielkości do 400 m2, sklepów z narzędziami i materiałami budowlanymi oraz centrów ogrodniczych. Mogą one przyjąć maksymalnie 1 klienta w przeliczeniu na 20 m2 powierzchni obiektu.
2. II etap – od 1 maja otwarcie większych sklepów, centrów handlowych oraz zakładów fryzjerskich.
3. III etap – najwcześniej od połowy maja otwarcie restauracji, hoteli oraz przywracanie zajęć szkolnych (ten punkt będzie jeszcze dyskutowany, decyzja powinna być do końca kwietnia).
4. IV etap – najwcześniej od początku lipca zniesienie zakazu zgromadzeń publicznych.

Czechy

1. I etap – od 9 kwietnia otwarcie sklepów rowerowych oraz z narzędziami i materiałami budowlanymi.
2. II etap – od 14 kwietnia możliwe jest podróżowanie za granicę w ważnych celach służbowych lub osobistych (po powrocie osoby są poddawane obowiązkowej kwarantannie).
3. III etap – od 20 kwietnia możliwe działanie bazarów czy salonów samochodowych.
4. IV etap – od 27 kwietnia otwarte zostaną sklepy o powierzchni do 200 m2 (z wyjątkiem działających w centrach handlowych o powierzchni powyżej 5000 m2).
5. V etap – 11 maja uruchomione zostaną sklepy o powierzchni do 1000 m2.
6. VI etap – na 25 maja rząd planuje otwarcie restauracji, barów i pubów, jeżeli dysponują przestrzenią poza samym lokalem. Tego samego dnia mają zostać otwarte m.in. salony fryzjerskie i kosmetyczne. Przywrócenie zajęć w szkołach podstawowych.
7. VII etap – na 8 czerwca planowane jest otwarcie wszystkich sklepów, restauracji i hoteli, jak również centrów handlowych o powierzchni powyżej 5000 m2.
8. Na czas nieokreślony obowiązuje również wymóg noszenia masek w miejscach publicznych.

Dania

1. I faza od 15 kwietnia – otwarcie przedszkoli, szkół dla dzieci do 11 lat oraz ośrodków opieki dziennej. Premier Mette Frederiksen zapowiedziała też konsultacje z innymi partiami na temat dalszego poluzowania restrykcji administracyjnych (rozszerzania tzw. fazy pierwszej)
2. Przedłużone zakazy:

• do 10 maja – zakaz zgromadzeń powyżej 10 osób, a także zamknięte kościoły, kina i centra handlowe,
• do końca sierpnia – zakaz organizacji festiwali i dużych zgromadzeń.

Pracodawcy RP