Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wygłosiła dziś bardzo emocjonalne i proeuropejskie orędzie o stanie UE w Parlamencie Europejskim. W trwającym półtorej godziny przemówieniu omówiła przyszłość kluczowych unijnych polityk oraz przedstawiła nowe inicjatywy, których celem ma być wspólne wyjście z kryzysu. Przewodnicząca przekazała europosłom list intencyjny, w którym zawarte są wszystkie nowe propozycje KE na najbliższy rok.
Priorytety KE: Przyspieszenie ochrony klimatu, powołanie unii zdrowia, walka z kryzysem
Wśród najważniejszych postulatów wyróżnić można powołanie europejskiej unii zdrowia, nowe ambicje zwiększenia celów redukcji emisji CO2 do 2030r. do co najmniej 55%, zapowiedź przedstawienia propozycji prawnej w sprawie krajowych ram dotyczących płacy minimalnej oraz tworzenie „cyfrowej dekady Europy”.
Przemówienie Von der Leyen potwierdziło już wcześniejsze zapowiedzi Komisji odnośnie tego, na co będzie położony nacisk w Programie Odbudowy Next Generation EU: środowisko i zmiany klimatu, gospodarka cyfrowa oraz budowa Unii odpornej na kryzysy m. in. poprzez konsolidację rynku wewnętrznego oraz dywersyfikację łańcuchów dostaw, realizując tym samym cele krótko- (wyjście z recesji) i długookresowe (modernizacja gospodarki UE oraz wzrost globalnej konkurencyjności).
W świetle ostatnich analiz Konfederacji Lewiatan i Forum Energii („Impuls energii dla Polski”), już wykorzystanie najniżej wiszących owoców w zakresie transformacji energetycznej uruchomiłoby w Polsce ponad 580 mld zł inwestycji oraz stworzyło ok. 240 tys. nowych miejsc pracy w dekadzie 2020-2030. Dzięki środkom NGEU ten impuls może być jeszcze większy.
Należy położyć nacisk na ucyfrowienie całej gospodarki, co wymaga wsparcia infrastrukturalnego. Przewodnicząca Komisji wskazała na potrzebę zwiększenia dostępności konkurencyjnego cenowo i bardzo szybkiego internetu. Szerokopasmowy dostęp do sieci o bardzo wysokiej przepustowości jest naturalnym sprzymierzeńcem wzrostu kompetencji zawodowych, większej mobilności zawodowej, społecznej czy fizycznej i tworzy większy popyt na usługi cyfrowe (np. w obszarze mediów, e-zdrowia).
Bardzo cieszy biznes dostrzeżenie przez przewodniczącą Komisji istoty jednolitego rynku dla odnoszenia sukcesów przez europejskie firmy nie tylko w obrębie UE, ale także poza nią oraz dla dobrobytu pracowników m.in. dzięki swobodzie podejmowania zatrudnienia w dowolnym państwie członkowskim. Jednolity rynek, jak słusznie zauważyła Von der Leyen, pozwala firmom na korzystanie z efektu skali, co podnosi ich globalną konkurencyjność. Zapowiedziała w nadchodzącym roku poprawienie implementacji i egzekwowania już obowiązującej legislacji, ale także ograniczenie biurokracji i dalsze znoszenie barier na jednolitym rynku.
Jak zauważa K. Grafa, dyrektorka Biura Lewiatana w Brukseli: Pomimo, że co do zasady Konfederacja Lewiatan oraz BusinessEurope zgadzają się z tymi pięknie brzmiącymi słowami, to smuci nas fakt, że ten fragment przemówienia Von der Leyen jest jednym z najmniej konkretnych. Przewodnicząca von der Leyen nie wymieniła ani jednej kluczowej bariery, którą Komisja chciałaby wyeliminować w nadchodzącym roku i konkretnego kalendarza prac w tym zakresie, jak miało to miejsce gdy mówiła np. o przeglądzie obowiązującego prawa energetycznego i klimatycznego.
– Przyjęty w lipcu br. Pakiet Mobilności, który nakłada nieuzasadnione biurokratyczne bariery na firmy przewoźnicze w całej UE przeczy zapowiedziom znoszenia barier na jednolitym rynku. W związku z tym najbliższy rok pokaże, czy Komisja Europejska rzeczywiście pójdzie w kierunku prawdziwego wzmacniania jednolitego rynku, czy też są to dla niej tylko puste slogany, które powtórzy w tej samej formie za rok – podkreśla Adam Dorywalski, ekspert Konfederacji Lewiatan i TLP w Brukseli.
Najważniejsze postulaty orędzia o stanie UE
• Konferencja w sprawie przyszłości Europy powinna powołać fundamenty Europejskiej Unii Zdrowia, czyli poszerzyć kompetencje UE o sprawy związane ze zdrowiem publicznym.
• Powołanie nowej europejskiej agencji BARDA (Agency for Biomedical Advanced Research and Development), zajmującej się zaawansowanymi badaniami biomedycznymi i rozwojem. Jej celem będzie zwiększenie zdolności reagowania na zagrożenia transgraniczne.
• Przewodnicząca KE ogłosiła globalny szczyt zdrowia, który odbędzie się w 2021r. pod przewodnictwem Włoch.
• Przyznanie środków NextGenEU będzie związane z poszanowaniem praworządności.
Gospodarka
• Kluczowym narzędziem dla strategii wyjścia UE z kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa jest instrument NextGenEU w wysokości 750 mld euro. 20% tej kwoty ma pójść na sprawy cyfrowe, a 37% zostanie wykorzystane na projekty ekologiczne. 30% NextGenEU zostanie pozyskane za pośrednictwem zielonych obligacji.
• Silniejsza Unia Gospodarczo-Walutowa ma kluczowe znaczenie, szczególnie w przypadku unii bankowej i unii rynków kapitałowych.
• Konieczne jest wzmocnienie międzynarodowej roli euro.
• Przewodnicząca zobowiązała się do wzmocnienia rynku wewnętrznego, który jest kluczowy dla rozwoju przedsiębiorstw: zmniejszanie biurokracji i ochronę czterech swobód, w tym zapowiedź utworzenia nowej strategii dla Schengen.
• Aktualizacja europejskiej strategii przemysłowej i ram polityki konkurencji (pierwsza połowa 2021r.)
• Podatek cyfrowy: jeśli nie zostanie znalezione rozwiązanie w ramach OECD, wówczas UE przedstawi nową propozycję na początku przyszłego roku.
Klimat
• Zwiększenie z 40 do co najmniej 55% unijnych celów w zakresie redukcji emisji CO2 do 2030 r.
• Całe prawodawstwo UE dotyczące energii i klimatu zostanie poddane przeglądowi w świetle tego celu do lata 2021r.
• Przedstawiony zostanie także mechanizm granicznego podatku węglowego (Carbon Border Adjustment Mechanism).
• Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji to unijne narzędzie łagodzenia trudności społecznych związanych z zieloną transformacją naszych gospodarek.
• Zbudujemy milion punktów ładowania elektrycznego.
• UE będzie wspierać Europejskie Doliny Wodoru na obszarach wiejskich.
• Nasze budynki odpowiadają za 40% emisji, dlatego NextGenEU będzie silnie wspierać nowe technologie w sektorze budowlanym – propozycja budowy nowego „Europejskiego Bauhausu”.
Sprawy społeczne
• Instrument SURE działa i dzięki niemu wsparcie uzyskało około 40 milionów pracowników.
• Praca w UE musi być godna i godnie wynagradzana, dlatego UE przedstawia propozycję prawną dotyczącą krajowych ram w zakresie płacy minimalnej. Jednak Unia będzie respektować tradycję państw członkowskich w odniesieniu do płacy minimalnej.
Sprawy cyfrowe
• Kolejne lata muszą stać się cyfrową dekadą dla Europy. Zostanie na to przeznaczone 20% NextGenEU.
• UE ma zaległości w segmencie B2C, ale nie w zakresie dużych zbiorów danych przemysłowych (B2B). Jednak 80% europejskich danych przemysłowych nie jest gromadzonych, a przez to są one utracone.
• UE zbuduje europejską chmurę w oparciu o GAIA X.
• Sztuczna inteligencja otwiera przez nami nowe możliwości, nowy świat. Jednak potrzebujemy jasnych zasad, m. in. w zakresie ochrony danych osobistych. W przyszłym roku Komisja przedstawi nowe prawo dotyczące bezpiecznej tożsamości cyfrowej.
• Inwestycje w wysokości 8 mld euro w badania nad super komputerami „made in Europe”.
• KE chciałaby, aby przemysł UE opracował europejski super chip.
Sprawy międzynarodowe
• Silna obrona multilateralizmu, współpracy międzynarodowej i odrzucenie podejścia „Europa pierwsza”.
• Wezwanie do głosowania większością kwalifikowaną w zakresie polityki zagranicznej, przynajmniej w zakresie praw człowieka i sankcji.
• Propozycja prawna ustawy Magnickiego w sprawie nowych ram sankcji.
• Wyraźne odrzucenie i krytyka ostatnich działań Rosji związanych z otruciem A. Navalnego – von der Leyen podkreśliła, że nie jest to pojedyncze wydarzenie, ale model działania Rosji, z którym mieliśmy do czynienia wcześniej, m. in. w Gruzji, na Ukrainie, w Syrii. Przewodnicząca podkreśliła, że ten model się nie zmieni i „nie zmieni go żaden gazociąg”.
• UE będzie pracować nad nową agendą transatlantycką i nowymi stosunkami z Wielką Brytanią – UE potrzebuje „nowego początku ze starymi przyjaciółmi”. Von der Leyen równocześnie ostro skrytykowała brytyjską ustawę o rynku wewnętrznym.
• Propozycja zbudowania Sojuszu na rzecz sprawiedliwego globalnego porozumienia z podobnie myślącymi partnerami.
• „Chiny są partnerem negocjacyjnym, konkurentem gospodarczym i rywalem systemowym” – oczekujemy od Chin respektowania zasady wzajemności oraz sprawiedliwego dostępu dla naszych firm na ich rynku.
• Słowa wsparcia dla obywateli Białorusi.
• UE zadba o powszechną dostępność szczepionki nie tylko dla swoich obywateli, ale na całym świecie. Do tej pory pod jej przewodnictwem udało się uzyskać na ten cel 60 mld euro w ramach współpracy z 20 krajami.
Prawa człowieka
• Migracja: w przyszłym tygodniu Komisja przedstawi nowy pakt w sprawie migracji.
• KE przedstawi propozycję dotyczącą mowy nienawiści. W Europie nie ma miejsca dla dyskryminacji, rasizmu i antysemityzmu.
