Zmiany w strukturach firm są głównym powodem utraty pracy wśród Polaków – wynika z czwartej fali sondażu opinii pracowników Monitor Rynku Pracy zrealizowanego przez Instytut Badawczy Randstad. Co czwarty badany liczy się z możliwością utraty zatrudnienia, jednocześnie nadal plasujemy się w grupie narodów otwartych na zawodowe zmiany i wysoko oceniamy swoje szanse znalezienia nowego pracodawcy w razie takiej konieczności. Nie wszyscy jednak zdajemy sobie sprawę z wpływu rosnącego udziału osób nieaktywnych zawodowo na całość społeczeństwa.
Spadła intensywność rotacji na polskim rynku pracy
Wyniki międzynarodowego sondażu Instytutu Badawczego Randstad „Monitor Rynku Pracy” pokazują, że w porównaniu do poprzedniego kwartału wyraźnie spadła liczba polskich respondentów, którzy zmienili pracę w okresie poprzedzających sześciu miesięcy – odsetek respondentów zgłaszających zmianę zatrudnienia zmalał o prawie 6 punktów procentowych (21,2% V/11 vs. 27,1% II/11).
Również w skali wszystkich badanych krajów dynamika rotacji zmalała, jednak zmiana ta była zdecydowanie bardziej łagodna. Obecnie we wszystkich badanych krajach odsetek osób, które zmieniły pracę w okresie ostatnich 6 miesięcy wyniósł 18,2%.
Wraz z rotacją na rynku pracy zmalał indeks mobilności* Polaków wynosząc 108 (wobec 117 w poprzednim badaniu II/2011).
Jak tłumaczy Agnieszka Bulik, Członek Zarządu Randstad: „Obserwowane w odpowiedziach respondentów zmniejszenie rotacji pracowniczej ma związek z okresem, do którego odpowiadający się odnosili obejmującym również sezon zimowy, charakteryzujący się w naszym kraju zmniejszeniem liczby ofert pracy i wzrostem bezrobocia. Sezonowe zwiększenie liczby ofert zatrudnienia jakie odczuwamy obecnie wskazuje, że możemy spodziewać się powrotu do zwiększonej rotacji w kolejnym badaniu.”
Zmiana pracy zależna do woli pracodawcy?
Niemal co trzecia osoba odpowiadająca w badaniu przyznała, że czynnikiem decydującym o zmianie pracy było poszukiwanie lepszych warunków zatrudnienia (32%). Jednak, podobnie jak w poprzedniej edycji badania, nieznacznie większa, ale zarazem największa grupa osób wskazała, że powodem zmiany pracy były zmiany związane z reorganizacją struktury poprzedniego pracodawcy. Agnieszka Bulik wyjaśnia: „Wyniki naszego badania już po raz kolejny pokazują, że dla dużej grupy Polaków fakt zmieniania pracy nie koniecznie wynika z osobistych ambicji pracownika, czy dążenia do rozwoju zawodowego, ale z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, takich jak reorganizacja struktury.”
Niemal bez zmian wobec wyników poprzedniego badania 16% polskich respondentów deklaruje, że aktywnie poszukuje pracy. Odsetek ten jest w Polsce wyższy niż w całej grupie badanych krajów, gdzie od kilku edycji badania utrzymuje się na stałym poziomie 11%. W krajach tzw. ‘starej piętnastki’ jest on jeszcze niższy – w Niemczech jedynie 6% respondentów przyznało, że aktywnie poszukuje pracy, a we Francji i Holandii wskaźnik ten wyniósł 9%. Charakterystyczne dla wszystkich badanych krajów jest, że niezależnie od liczby aktywnie poszukujących zatrudnienia, ok. 7 na 10 pytanych deklaruje, że poszukuje nowego zatrudnienia w sposób bierny – nie wyklucza zmiany pracy w przypadku pojawiania się interesującej oferty.
Praca utracona – praca znaleziona, czyli jakoś to będzie?
Podobnie jak w poprzednim badaniu, po okresie zimowym na relatywnie wysokim poziomie utrzymują się obawy polskich pracowników w odniesieniu do ryzyka utraty pracy w nadchodzącym okresie – co czwarta pytana osoba zdeklarowała, że ryzyko takie ocenia umiarkowanie (24%), a co dziesiąta, że wysoko (10%). W odniesieniu do wszystkich badanych krajów nie są to wyniki bardzo znacząco odbiegające od średniej, która wynosi odpowiednio 20% i 7%. W porównaniu do poprzedniego okresu wyraźnie spadły jednak obawy utraty pracy wśród respondentów z Niemiec (odpowiednio 3% i 12% V/11 vs. 6% i 17% w II/11). Zdaniem Agnieszki Bulik: „Wzmożone poczucie bezpieczeństwa Niemców w odniesieniu do zajmowanych stanowisk może mieć związek z faktem, że pomimo otwarcia niemieckiego rynku pracy od 1 maja br. nie miała miejsca – przynajmniej na razie – spodziewana fala emigracji zarobkowej z Polski, która mogłaby zagrozić stabilności ich zatrudnienia”
Pomimo często dostrzeganego ryzyka utraty pracy i dużej zależności zatrudnienia od czynników zewnętrznych wobec woli pracownika, polscy respondenci utrzymują wysoki optymizm w ocenie szans w znalezieniu nowego pracodawcy. Jak zaznacza Agnieszka Bulik: „W przypadku zaistnienia konieczności poszukiwania nowej pracy, aż 3 na 4 respondentów ocenia, że znajdzie jakąkolwiek inną pracę, a 2 na 3 jest przekonanych, że uda im się znaleźć zatrudnienie na podobnym poziomie, co utracona praca. W większości badanych krajów wyniki te są widocznie niższe. Pozostaje pytaniem czy Polacy mają tak duże zaufanie do poprawiającej się kondycji rynku pracy czy starają się nie dostrzegać nadal obecnych trudności i wysokiego poziomu bezrobocia. Interesujące jest też, że pomimo tak dużego przekonania o możliwości znalezienia pracy, nadal znacząca liczba Polaków pozostaje bierna na rynku pracy.”
Zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy, a działania pracowników
We wszystkich obserwowanych krajach co najmniej 1/3 badanych przyznaje, że ich pracodawca ma obecnie trudności w zatrudnieniu wystarczającej liczby wykwalifikowanych specjalistów. W Polsce odsetek ten wynosi 37%. Zaskakująco duży odsetek badanych we wszystkich krajach spodziewa się, że w przyszłości więcej osób będzie podejmowało zatrudnienie poza granicami swojego kraju. W Grecji (93%), Hiszpanii (87%) i na Węgrzech (85%) odsetek ten jest największy. W Polsce był również relatywnie wysoki i wyniósł 79%.
Aż 42% polskich respondentów badania stwierdziło, że zmiany demograficzne zachodzące na rynku pracy nie będą miały wpływu na ich karierę zawodową. Świadomych takiego wpływu jest 57% badanych i jest to grupa liczniejsza, niż w większości obserwowanych krajów europejskich.
Jak komentuje te wyniki Maura Merson, ekspertka Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych: „Co prawda rezultaty badania Randstad pokazują, że respondenci w naszym kraju, częściej niż inne narody europejskie są świadomi wpływu sytuacji demograficznej na rynek pracy, jednak niezależnie od tego faktu, wpływ zmian demograficznych na karierę zawodową oceniliśmy zadziwiająco nisko. Nisko, pomimo potrzeb, jakie widzi polski rząd i pomimo konieczności zwiększenia wskaźnika zatrudnienia osób po 55 roku życia, jak i osób przed 25 rokiem życia, określonych wyraźnie w kontekście zagrożenia w strategii Polska 2030 – dokumencie opublikowanym przez zespół doradców premiera, któremu przewodniczy minister Michał Boni.
W strategii Polska 2030 szacunki wskazują na to, że dzisiejsi pracownicy o niskim stażu pracy do roku 2030 będą musieli w toku przyszłej kariery zawodowej zarobić na wsparcie dla znacznie większej grupy emerytów i rencistów – przynajmniej 1,5 razy większej, niż jest to udziałem pracujących obecnie. By utrzymać obecne wskaźniki należałoby zwiększyć wiek emerytalny, zwiększyć liczbę osób pracujących i znacznie zwiększyć wskaźnik aktywności zawodowej w Polsce – celem jest osiągnięcie 75% . Dodatkowo konieczne są działania na rzecz matek nieaktywnych zawodowo oraz osób pozostających bez doświadczenia na rynku pracy. Odpowiedzi Polskich respondentów w żadnym aspekcie nie wskazują na świadomość powyższych zagrożeń.”
Badanie “Monitor Rynku Pracy” Randstad
Monitor Rynku Pracy jest kwartalnym badaniem realizowanym już w 29 krajach Europy, Azji, Australii i obu Ameryk (kraje biorące udział w badaniu: Holandia, Francja, Niemcy, Luksemburg, Belgia, Dania, Wielka Brytania, Włochy, Norwegia, Szwecja, Szwajcaria, Grecja, Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, Turcja, Australia, Nowa Zelandia, Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk, Chiny, Argentyna, Indie, Japonia, Singapur, Chile).
Badanie po raz pierwszy przeprowadzono na początku 2010 roku.
„Monitor Rynku Pracy” jest realizowany poprzez ankiety wypełniane on-line w grupie respondentów w wieku od 18 do 64 lat, pracujących minimum 24 godziny w tygodniu (z wykluczeniem osób samozatrudnionych).
Dobór prób dla badanych populacji jest przeprowadzany przez międzynarodowy instytut Survey Sampling International. Próba w Polsce wynosi 405 respondentów (w całym badaniu wzięło udział w tej fali 13.565 osób). Bieżące badanie zostało zrealizowane w okresie 2-13 maja 2011 r.
*Integralną częścią badania Monitor Rynku Pracy jest stworzony „Indeks mobilności”, odzwierciedlający przewidywania pracowników co do prawdopodobieństwa zatrudnienia u innego pracodawcy w kolejnych 6 miesiącach (zarówno w przypadku podjęcia podobnej, jak i zupełnie innej pracy). Punktem startowym dla obliczeń indeksu jest agregacja odpowiedzi wszystkich respondentów badania w jego pierwszej edycji międzynarodowej (03/2010), stanowiąca wyjściowy poziom 100 punktów.
Randstad Sp. z o.o. (część holenderskiego Randstad Holding nv) jest wiodącą na polskim rynku agencją doradztwa personalnego i pracy tymczasowej oferującą rozwiązania w zakresie:
• doboru i zatrudnienia personelu tymczasowego, w tym także rekrutacji i zarządzania dużymi grupami pracowników tymczasowych w siedzibie Klienta (inhouse service),
• rekrutacji pracowników stałych, w tym specjalistów z dziedziny finansów, informatyki, produkcji i łańcucha dostaw,
• długoterminowego zatrudnienia zewnętrznego pracowników poprzez oddelegowanie ich do pracy w siedzibie Klienta, zachowującego kontrolę nad personelem,
• Assessment i Development Center oraz projektów outplacementowych,
• administracji wynagrodzeniami oraz dokumentacją kadrową.
