Pomimo zawirowań gospodarczych i geopolitycznych Europa Środkowo-Wschodnia pozostanie atrakcyjnym miejscem inwestycji dla funduszy private equity ze względu na potencjał wzrostu, możliwości konsolidacji sektorowej i rozwoju biznesu spółek portfelowych, wynika z raportu Bain & Company, PFR Ventures i Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych (PSIK). Eksperci spodziewają się dalszego wzrostu inwestycji funduszy PE w długim terminie.
Jak wynika z raportu przygotowanego m.in. na podstawie wywiadów z przedstawicielami funduszy inwestującymi w regionie, szybko rozwijające i unowocześniające się gospodarki 11 krajów Europy Środkowo-Wschodniej będą stwarzać coraz więcej atrakcyjnych możliwości inwestycyjnych. Dodatkowo, fundusze są obecnie w lepszej pozycji niż kiedykolwiek wcześniej, żeby z tych możliwości skorzystać. W ciągu ostatnich dwóch dekad środkowoeuropejskie fundusze bardzo się sprofesjonalizowały, na rynek weszli nowi gracze, a przedsiębiorcy przekonali się do tej grupy inwestorów i coraz chętniej podejmują z nimi współpracę.
– Gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej mają szybsze tempo wzrostu gospodarczego niż gospodarki Europy Zachodniej. Motorem wzrostu jest wysoko wykwalifikowana kadra pracownicza, rosnące inwestycje w infrastrukturę, zieloną gospodarkę oraz przenoszenie produkcji do Europy, czyli nearshoring – mówi Jacek Poświata, partner zarządzający Bain & Company Poland/CEE. – Po dwóch dekadach budowania lokalnego ekosystemu fundusze private equity mają teraz wszystkie atuty, aby wykorzystać ten pozytywny trend do dalszego rozwoju. To samo dotyczy rynku venture capital, który w ostatnich latach przeżywał silny boom. Spodziewamy się, że w ciągu najbliższych czterech lat wartość inwestycji VC może zwiększyć się dwu lub nawet trzykrotnie.
Atrakcyjność regionu wspierają między innymi środki napływające z Unii Europejskiej. W latach 2007-2027 do Europy Środkowo-Wschodniej trafi 584 mld euro z funduszy spójności. Kolejnym elementem wpływającym na atrakcyjność inwestycyjną tej części Europy są zmiany zachodzące w globalnej gospodarce. Skłaniają one coraz większą liczbę międzynarodowych firm do skracania łańcuchów dostaw i przenoszenia produkcji do Europy, na czym już korzystają kraje regionu. Gospodarki regionu stają się coraz większe i bardziej złożone, co sprzyja procesom konsolidacyjnym w wielu branżach oraz ekspansji zagranicznej lokalnych firm. Według cytowanych w raporcie przedstawicieli sektora private equity, budowanie regionalnych graczy, którzy w przyszłości mogą być atrakcyjnym celem przejęć dla inwestorów branżowych, staje się preferowaną strategią funduszy. Porównania międzynarodowe dotyczące roli private equity w gospodarce również pokazują, że w Europie Środkowo-Wschodniej jest duża przestrzeń do wzrostu. Inwestycje PE stanowią w tej chwili zaledwie około 0,2% PKB regionu Europy Środkowo-Wschodniej, w porównaniu z 0,8% w Europie Zachodniej. Innym wskaźnikiem pokazującym możliwości rozwoju jest fakt, że pomimo korzystniejszego profilu ryzyka w regionie, inwestycje private equity w Europie Środkowo-Wschodniej są na podobnym poziomie, jak na przykład w wielu krajach Azji Południowo-Wschodniej.
Pomimo narastających obecnie napięć makroekonomicznych i geopolitycznych w wielu krajach regionu, autorzy raportu podkreślają, że te trudności zostaną pokonane.
– Bez wątpienia wojna w Ukrainie ma wpływ na branżę PE w regionie, zwłaszcza jeśli chodzi o pozyskiwanie finansowania i możliwości wyjścia z inwestycji – mówi Małgorzata Bobrowska, prezes Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych i partner zarządzający Resource Partners. – Niemniej jednak są powody, by sądzić, że ten wpływ będzie stosunkowo krótkotrwały. Jak pokazała nasza ankieta, 86 proc. respondentów spodziewa się, że w ciągu jednego do dwóch lat ten negatywny wpływ na branżę zniknie. A po zakończeniu wojny wielu ankietowanych spodziewa się możliwości obopólnie korzystnego zacieśnienia współpracy z Ukrainą, szczególnie w sektorze budownictwa, przemysłowym i usług dla biznesu.
Eksperci wskazują, że Europa Środkowo-Wschodnia odczuła skutki wcześniejszych kryzysów gospodarczych mniej dotkliwie niż Europa Zachodnia ze względu na szybszą trajektorię wzrostu, większą konkurencyjność kosztową lokalnych firm oraz ciągły napływ funduszy unijnych i bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
Rynek venture capital w regionie także przeżywał bezprecedensowy boom w ostatnich latach, a wartość inwestycji w roku 2021 była dziewięciokrotnie wyższa niż w roku 2015, osiągając poziom 4,1 mld euro. Eksperci spodziewają się, że w najbliższych latach ten trend będzie kontynuowany.
– Zaczynamy dostrzegać efekt koła zamachowego w całym regionie – mówi Maciej Ćwikiewicz, prezes PFR Ventures. – Twórcy odnoszących sukcesy startupów sami zaczynają inwestować w fundusze venture capital lub bezpośrednio w spółki i stają się mentorami firm nowej generacji. Jest to rodzaj wsparcia, które może być trudne do zmierzenia, ale kluczowe dla sukcesu.
Raport Private Equity and Venture Capital in Central and Eastern Europe dostępny jest:
https://www.bain.com/insights/private-equity-and-venture-captial-in-central-and-eastern-europe/
