Z roku na rok rośnie ilość deklaracji neutralności klimatycznej oraz wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych. W kolejnych latach wyzwaniem będzie utrzymanie akceptacji społecznej dla rosnących ambicji. Odpowiedzią powinno być pokazywanie zielonej transformacji w kontekście szans – a nie jedynie kosztów i ograniczeń. Z raportu KPMG pt. „Net Zero Readiness Report” wynika, że zielona transformacja to trwały trend, z którym liczyć się musi myślący przyszłościowo biznes. Działania na rzecz klimatu mają globalny charakter, chociaż ambicje i stosowane narzędzia różnią się w zależności od biorących udział w badaniu krajów oraz branż, w której działają przedsiębiorcy.
Skala wyzwań związanych z neutralnością klimatyczną pozostaje ogromna. 82% globalnego zapotrzebowania na energię pierwotną wciąż zaspokajane jest za pomocą paliw kopalnych – węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego. Ograniczenie wzrostu średniej, globalnej temperatury do sugerowanego konsensusem naukowym poziomu 1,5 stopnia Celsjusza staje się coraz trudniejsze wraz z upływającym czasem. Polityki próbujące wesprzeć proces dekarbonizacji, napotykają na opór społeczny, argumentowany m.in. kosztami transformacji czy skalą zmian oczekiwanych w dotychczasowym stylu życia. Pozytywnym wnioskiem płynącym z raportu jest natomiast rosnący udział samochodów elektrycznych. Globalny udział tego typu pojazdów w sprzedaży wzrósł z 4,2% w roku 2020 do 14% w roku 2022. Firmy energochłonne inwestują w nowe, niskoemisyjne technologie, wspierające m.in. dekarbonizację sektora stali.
Spis treści:
Różnorodne trendy polityki klimatycznej
W dynamicznie zmieniającym się otoczeniu rynkowym coraz większą rolę odgrywa badanie i redukowanie negatywnego wpływu gospodarki na globalny klimat. Wśród czynników tej zmiany wymienić należy między innymi różnorodne inicjatywy podejmowane na całym świecie:
- Działania Unii Europejskiej, odbywające się pod hasłem Europejskiego Zielonego Ładu i mające odpowiadać na nowe wyzwania, w tym geopolityczne (REPowerEU jako odpowiedź na rosyjską agresję na Ukrainę).
- Inflation Reduction Act, podpisany przez prezydenta USA, Joe Bidena, w sierpniu 2022, który stymulować ma zielony zwrot tamtejszej gospodarki. 370 miliardów dolarów trafić ma na inwestycje w bezpieczeństwo energetyczne i ochronę klimatu.
- Chińskie plany zwiększania udziału energii wyprodukowanej bez użycia paliw kopalnych: 20% w roku 2025, 25% w 2030 i 80% w 2060, połączone m.in. z inwestycjami w sieci energetyczne.
- Zwroty polityczne, umożliwiające zwiększenie ambicji klimatycznych oraz działań na rzecz ochrony środowiska w krajach takich jak Australia czy Brazylia.
- Zmiany priorytetów inwestycyjnych – według szacunków Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) – inwestycje w czyste źródła energii sięgną w roku 2023 1,8 biliona dolarów w porównaniu do 1 biliona w paliwa kopalne.
- Oczekiwania w zakresie raportowania przez firmy swojego wpływu na środowisko i klimat – nie tylko na obszarze Unii Europejskiej, ale również w Australii, Stanach Zjednoczonych czy w Wielkiej Brytanii.
- Zobowiązania branżowe, takie jak obietnica osiągnięcia stanu neutralności klimatycznej przez sektor lotniczy do roku 2050, złożona przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO).
Rosnące wymogi raportowe w zakresie zrównoważonego rozwoju
Szczególnie silny wpływ na warunki prowadzenia biznesu w Polsce mają regulacje, przyjmowane na poziomie Unii Europejskiej. Nie inaczej jest w kwestiach, związanych z wpływem przedsiębiorstw na środowisko i klimat. Jednym z tego przykładów jest dyrektywa, dotycząca sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju – CSRD.
Dyrektywa CSRD wraz z powiązanymi z nią Europejskimi Standardami Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) przyniesie sporą zmianę na rynku. Po pierwsze, w najbliższych latach gwałtownie zwiększy się liczba podmiotów, objętych obowiązkiem raportowania swojego wpływu na ludzi i środowisko. Po drugie, skutki jej wprowadzenia wykraczać będą daleko poza firmy mające obowiązek raportowy. Chcąc poznać swój wpływ na środowisko, chociażby zakres 3 emisji gazów cieplarnianych, oczekiwać będą na stosowne dane ze strony swoich kontrahentów. Ich brak, w skrajnym przypadku, może doprowadzić do ograniczenia czy zerwania współpracy – mówi Justyna Wysocka-Golec, Partner Associate, Liderka Zespołu ESG, Climate & Nature w Dziale Consultingu w KPMG w Polsce.
CBAM – węglowy mechanizm graniczny UE
Innym nowym, istotnym czynnikiem wpływającym na zapewnienie neutralności klimatycznej będzie obowiązujący mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2. Jego celem jest wyrównanie pola gry między producentami dziś wysokoemisyjnych produktów, wytwarzającymi je na terenie Unii Europejskiej i ponoszących z tego tytułu koszty, związane z unijną polityką energetyczno-klimatyczną, a producentami z jurysdykcji o mniej ambitnych politykach dekarbonizacyjnych.
Z jednej strony mechanizm ten budzi kontrowersje ze strony gospodarek globalnego południa, takich jak Indie – z drugiej strony ekspertki i eksperci KPMG odnotowują zainteresowanie jego wprowadzaniem w innych krajach. CBAM działa dziś w formacie sprawozdawczym, w którym importerzy towarów, takich jak aluminium, cement, energia elektryczna, nawozy, stal czy żelazo muszą ujawniać ślad węglowy sprowadzanych produktów. Po jego zakończeniu, od 2026 roku, wielkość śladu węglowego będzie stanowiła podstawę do realizacji obowiązku zakupu certyfikatów CBAM. To dobry moment, by zainteresować się tematem – mówi Justyna Wysocka-Golec, Partner Associate, Liderka Zespołu ESG, Climate & Nature w Dziale Consultingu w KPMG w Polsce.
Rozumienie obowiązujących trendów, wpływających na kształt życia gospodarczego oraz podejmowanie przemyślanych działań na rzecz zielonej transformacji modelu biznesowego przedsiębiorstwa – pozwala na zminimalizowanie ryzyk, związanych z fizycznymi skutkami kryzysu klimatycznego, a także związanych z samym procesem transformacji. Zmniejsza ryzyko ponoszenia dodatkowych, nieplanowanych kosztów, dając szansę na efektywne gospodarowanie energią i surowcami. Umożliwia również znalezienie nisz rynkowych, dzięki którym bycie liderem zmian przełożyć się może na poprawę wyników finansowych.
