Mateusz Morawiecki jest absolwentem historii na Uniwersytecie Wrocławskim, studiów Business Administration na Politechnice Wrocławskiej i Central Connecticut State University oraz magisterskich studiów MBA na Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Odbył także podyplomowe studia z zakresu prawa europejskiego i ekonomiki integracji gospodarczej na Uniwersytecie w Hamburgu, ukończył studia z zakresu prawa międzynarodowego, prawa europejskiego, integracji gospodarczej i walutowej (Master of Advanced European Studies) na Uniwersytecie w Bazylei. Mateusz Morawiecki jest także absolwentem Advanced Executive Program w Kellog School of Management Uniwersytetu Northwestern, Evanston w Stanach Zjednoczonych.
W 1998 roku Mateusz Morawiecki był zastępcą dyrektora Departamentu Negocjacji Akcesyjnych w Komitecie Integracji Europejskiej. Był członkiem zespołu, który negocjował warunki przystąpienia Polski do Unii Europejskiej m.in. w obszarze finansów. Następnie związał się z Grupą Banku Zachodniego WBK (wcześniej z Bankiem Zachodnim). Od maja 2007 r. był prezesem zarządu tej instytucji. Mateusz Morawiecki jest współautorem podręcznika dla studentów z zakresu prawa unijnego i ekonomiki integracji gospodarczej „Prawo europejskie”.
W latach 1998–2001 Mateusz Morawiecki był członkiem rad nadzorczych Agencji Rozwoju Przemysłu i Zakładu Energetycznego Wałbrzych. Zasiadał też w sejmiku dolnośląskim I kadencji. Od 2008 r. do objęcia stanowiska wicepremiera i Ministra Rozwoju był konsulem honorowym Republiki Irlandii w Polsce. W 2013 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Natomiast w 2015 r., Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zna biegle język angielski i niemiecki. Posługuje się również językiem rosyjskim.
