Międzynarodowa kancelaria CMS, we współpracy z EMIS, dostawcą danych o rynkach wschodzących, opublikowała raport „CMS Emerging Europe M&A 2022” – analizujący rynek fuzji i przejęć w Europie Środkowo-Wschodniej.
Z raportu wynika, że liczba fuzji i przejęć w badanym regionie wzrosła w ubiegłym roku o 5,6 proc. – w porównaniu do 2021 r. Przeprowadzono łącznie 1 229 transakcji, których wartość zmniejszyła się o 20 proc. w porównaniu do poprzedniego roku i wyniosła 32,93 mld euro. Regionalnym liderem pod względem liczby transakcji i ich wartości jest Polska (250 transakcji o łącznej kwocie 15,97 mld euro), a eksperci M&A patrzą w przyszłość z ostrożnym optymizmem.
– Pomimo niezwykle trudnych warunków, rynek fuzji i przejęć w europejskich krajach rozwijających się wyróżnia nadzwyczajna odporność i stabilne tempo wzrostu. Porównując rok 2022 do okresu przed pandemią, tempo wzrostu jest stabilne. I chociaż taki obraz napawa optymizmem, spadek wartości transakcji świadczy o tym, że inwestorzy są ostrożniejsi w świetle obecnej sytuacji gospodarczej oraz przedłużającego się konfliktu w Ukrainie – komentuje Horea Popescu, partner kierujący praktyką M&A CMS w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
– Polska, będąca największą gospodarką Europy Środkowo-Wschodniej, dominuje w zestawieniu największych transakcji w 2022 roku. Duża w tym zasługa konsolidacji sektora energetycznego, z którą pośrednio związane były trzy wielkie transakcje: fuzja PKN Orlen i PGNiG, przejęcie PKP Energetyka przez PGE oraz sprzedaż stacji benzynowych, należących wcześniej do Lotosu, które po fuzji firmy z Orlenem przejął węgierski MOL. Warto także odnotować dużą aktywność w innych obszarach, jak na przykład silne wejście na polski rynek spółki Alphabet, będącej właścicielem m.in. Google’a i YouTube’a, która zainwestowała ponad pół miliarda euro w warszawskie nieruchomości – wskazuje Andrzej Żurawski, ekonomista EMIS (ISI Emerging Markets Group).
Spis treści:
Sektor Private Equity buduje wynik na koniunkturze z poprzednich lat
Liczba transakcji w sektorze Private Equity zwiększyła się do 289, co stanowi rekordowy wynik ostatnich pięciu lat. Jednocześnie wartość transakcji spadła w analizowanym okresie – z 13 mld euro w 2021 roku do 9,99 mld euro. Jest to najniższy poziom zaobserwowany w ciągu ostatnich sześćdziesięciu miesięcy.
Mimo że wydarzenia geopolityczne i trudniejsze warunki makroekonomiczne sprawiły, że rok 2022 był pełen wyzwań, to rynki Europy Środkowo-Wschodniej sprzyjały lokalnym i międzynarodowym firmom PE. W szczególności tym działającym w branży telekomunikacyjnej i informatycznej, branży nieruchomości i budownictwa oraz branży produkcyjnej. W tych sektorach przeprowadzono odpowiednio 27 proc., 17 proc. i 14 proc. wszystkich transakcji w 2022 roku.
Liderzy M&A: na podium branża telekomunikacyjna, wydobywcza i energetyczna
Dane z należącej do EMIS bazy DealWatch wskazują, że w 2022 r. pierwsze miejsce pod względem liczby fuzji i przejęć po raz kolejny przypadło branży telekomunikacyjnej i informatycznej – 336 transakcji. To o 58 więcej niż w poprzednim roku. Ma to związek z postępującą digitalizacją widoczną we wszystkich krajach oraz sektorach gospodarki.
Największe pod względem wartości kontrakty miały miejsce w branży wydobywczej i energetycznej (w tym fuzja PGNiG i PKN Orlen o wartości 7,9 mld euro), a także w sektorze nieruchomości. Tu liczba kontraktów spadła z 215 w 2021 r. do 205 w 2022 r., ale ich wartość wzrosła o ponad 2 mld i wyniosła 7,82 mld euro (5,8 mld euro w 2021 r.).
W przypadku spółek energetycznych i komunalnych wartość transakcji wyniosła 4,02 mld euro i była wyższa o 55 proc., choć ich liczba zmniejszyła się z 91 do 69 kontraktów.
Ubiegły rok był również udany dla sektora edukacji i ochrony zdrowia, gdzie liczba transakcji wzrosła z 35 do 58, a wartość zwiększyła się dwukrotnie – 514 mln euro.
Wartość transakcji dotyczących spółek energetycznych i komunalnych była o 55 proc. wyższa i wyniosła 4,02 mld euro, chociaż ich liczba zmniejszyła się z 91 do 69.
Był to również kolejny dobry rok dla sektora edukacji i ochrony zdrowia — liczba transakcji wzrosła tu z 35 do 58, a ich wartość zwiększyła się dwukrotnie, tj. do poziomu 514 mln euro.
Polska liderem rynku fuzji i przejęć
W 2022 roku głównym rynkiem fuzji i przejęć w analizowanym regionie była Polska. Wartość transakcji osiągnęła najwyższy poziom od dekady: 15,97 mld euro, co oznacza wzrost o jedną trzecią w stosunku do roku poprzedniego. Polska jest również liderem pod względem liczby transakcji, która wyniosła 250.
Na drugim miejscu uplasowała się Rumunia z wynikiem o 20 proc. wyższym niż rok wcześniej – 234 transakcje.
Kolejny rok z rzędu rozwijał się też rynek M&A w Chorwacji. Wartość transakcji osiągnęła tu rekordowy (w ciągu ostatnich dziesięciu lat) poziom, tj. 3,16 mld euro (wzrost o 69 proc.), do czego przyczyniło się również nabycie przez brytyjską spółkę Entain udziałów w SuperSport (o wartości 690 mln euro). Chorwacja odnotowała również wzrost liczby transakcji o 16 proc. – do rekordowego poziomu 80. Tym samym zajęła czwarte miejsce, tuż za Czechami, gdzie w 2022 roku przeprowadzono 125 transakcji.
Nowe rekordowe inwestycje zagraniczne i regionalne
Najaktywniejszym inwestorem zagranicznym w analizowanym regionie pozostają Stany Zjednoczone – 126 transakcji w 2022 r. Kolejne miejsca przypadły inwestorom europejskim: Wielkiej Brytanii (88), Niemcom (74) oraz Austrii (55). Ponadto Austria, Francja i Wielka Brytania zajęły odpowiednio pierwsze, drugie i trzecie miejsce pod względem wartości kontraktów zawieranych przez inwestorów.
Istotne znaczenie w 2022 r. miały również transakcje transgraniczne, których liczba zwiększyła się z 743 do 815 – w porównaniu do 2021. Odnotowały jednak spadek w ujęciu wartościowym – z 38,2 mld euro do 22,7 mld euro.
Liczba transakcji krajowych zmniejszyła się nieznacznie z 421 do 414, czemu towarzyszył niemal trzykrotny wzrost ich wartości – do poziomu 10,3 mld euro. Spośród krajów Europy Środkowo-Wschodniej największymi inwestorami były: Polska (10,3 mld euro), Czechy (3,1 mld euro), Węgry (1 mld euro) oraz Rumunia (753 mln euro).
Prognozy na 2023 r.
– Obecnie aktywność na rynku M&A jest mniejsza głównie ze względu na niestabilne ogólne otoczenie gospodarcze i mniej atrakcyjne wyceny. Jednak wraz ze stabilizacją sytuacji makroekonomicznej zakładamy, że liczba transakcji ponownie wzrośnie. Nie spodziewamy się łatwych czasów, ale jesteśmy przekonani co do tego, że aktywność będzie widoczna przede wszystkim w sektorach takich jak IT, energetyka i produkcja. Dodatkowo na znaczeniu mogą zyskiwać restrukturyzacje oraz transakcje zbywania przez grupy kapitałowe aktywów niestanowiących ich podstawowej działalności (tzw. corporate carve-outs) – komentuje Błażej Zagórski, partner w kancelarii CMS.
