Trybunał Sprawiedliwości UE wydał w czerwcu 2023 r. wyrok potwierdzający, że polskie przepisy ograniczające prawo podatników do odsetek od nienależnie pobranych podatków są sprzeczne z prawem UE. Podatnik może żądać zwrotu nadpłaty wraz z odsetkami liczonymi od dnia pobrania do dnia zwrotu, a nie za krótszy okres, jak chciał tego fiskus (sprawa C-322/22).
Spis treści:
Zwrot nadpłaty jedynie na wniosek i w terminie
Nadpłata, nienależne pobranie podatku może zostać stwierdzone wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego albo orzeczeniem TSUE, uznającym określone przepisy związane z tym poborem za sprzeczne z Konstytucją RP lub prawem Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 78 § 5 pkt 1 Ordynacji podatkowej, w takich sytuacjach polskiemu podatnikowi przysługują odsetki liczone od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu jednak m.in. pod warunkiem, że podatnik złoży wniosek o zwrot najpóźniej 30 dnia od dnia wejścia w życie wyroku TK lub od publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE. W pkt 2 zastrzeżono, że w przypadku uchybienia temu terminowi, odsetki przysługują jedynie do 30 dnia po publikacji lub po wejściu w życie tych rozstrzygnięć.
Ograniczenie odsetek
W 2014 r. TSUE stwierdził, że polski fiskus nienależnie obarczył amerykański fundusz inwestycyjny podatkiem dochodowym od dywidendy wypłaconej mu przez polską spółkę. Choć obowiązek zwrotu nadpłaty nie budził wątpliwości, organy skarbowe uznały, że funduszowi należą się odsetki jedynie do 30-ego dnia od publikacji wyroku TSUE. W części nadpłaty, obejmującej rok 2014, fiskus całkowicie odmówił wypłaty odsetek podnosząc, że podatek został wpłacony już po ogłoszeniu wyroku TSUE. Fundusz nie musiał zatem go wpłacać. W opinii organów skarbowych, przepis art. 78 § 5 O.p. chroni przed tym, by podatnicy celowo nie opóźniali złożenia wniosku o zwrot nadpłaty, bądź też nie dokonywali celowej wpłaty nienależnego podatku po to, żeby później odzyskać go z jak najwyższymi odsetkami.
Polskie przepisy sprzeczne z prawem UE
W wyroku z 8 czerwca 2023 r. TSUE zauważył, że podatnik może nie mieć wpływu na wpłatę nienależnego podatku, nawet po wydaniu i publikacji orzeczenia Trybunału. Pomimo bowiem podjęcia rozstrzygnięcia w 2014 r., sprzeczne z prawem UE przepisy Ordynacji podatkowej nadal obowiązują. Na ich mocy polska spółka wypłacająca dywidendę musiała jako płatnik pobrać podatek, by samej nie narazić się na konsekwencje prawne jego niepobrania. TSUE orzekł więc, że niezgodne z prawem wspólnotowym są polskie przepisy, które ograniczają możliwość występowania o odsetki od nadpłaconych podatków tylko do 30-ego dnia po publikacji wyroku TSUE, jak i zamykają drogę do ich uzyskania jeśli nadpłata powstała po tych 30 dniach.
Wyrok TSUE oznacza, że podatnicy, którym fiskus odmówił naliczenia odsetek w odpowiedniej wysokości powołując się na przepis art. 78 § 5 O.p., będą mogli zawalczyć o ich odzyskanie. Niektórzy czynią to już od dawna, o czym pisaliśmy już 2 lata temu tutaj „Po 5 latach spółka wystąpiła o odsetki od nienależnie pobranego od niej CIT, i wygrała w sądzie z fiskusem”.
Podsumowanie
Przekaz TSUE jest jasny. Przepisy podatkowe państw członkowskich nie mogą ograniczać w czasie, a w pewnych okolicznościach także całkowicie wyłączać możliwości odzyskania przez podatników odsetek od nadpłaconych podatków. Fiskus powinien więc zwracać nadpłacony podatek wraz z odsetkami naliczanymi aż do dnia zwrotu, również gdy wniosek o zwrot podatnik złożył po upływie 30 dni od publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE. Odsetki należą się podatnikom również, gdy nadpłata powstała po tym terminie. Jeśli organy podatkowe nie zastosują się do rozstrzygnięcia TSUE, posłuży ono podatnikom do wygranej w sądzie.
Autor: Robert Nogacki, radca prawny, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców
