- Na początek, korzystając z Pańskiego ponad 20-letniego doświadczenia w branży IT, chciałem zapytać, w jakiej kondycji jest obecnie rynek specjalistów w Polsce? Na świecie dużo mówiło się o masowych zwolnieniach przez największe amerykańskie firmy technologiczne. Jak wygląda sytuacja w naszym kraju?
W ostatnich latach Polska stała się ważnym dostawcą wykwalifikowanych specjalistów z branży IT dla firm wywodzących się z najwyżej rozwiniętych gospodarek świata, zarówno USA, jak również Europy Zachodniej i Północnej. Dostęp do specjalistów IT z nadal konkurencyjnym poziomem wynagrodzeń, w połączeniu z ciągle rosnącym zapotrzebowaniem na rozwój branży, sprawiły, że kolejne firmy decydowały się i nadal decydują na otwieranie w Polsce swoich oddziałów technologicznych.
Oczywiście, na skutek pandemii, a następnie destabilizacji gospodarki światowej wywołanej wojną w Ukrainie, wiele firm zmuszonych było szukać oszczędności. Masowe zwolnienia dotknęły również rynek polski. Jest to jednak pewną formą wyhamowania lub bardziej przeszeregowania. Brak dostępu do części rynków wschodnich, m.in. Ukrainy i Białorusi, powoduje ściąganie kolejnych firm zagranicznych właśnie do Polski. Zapotrzebowanie na specjalistów IT, w szczególności z doświadczeniem, jest jednak nadal bardzo duże. To przekłada się na dalszy wzrost wynagrodzeń.
Polski Instytut Ekonomiczny szacuje, że w Polsce brakuje ok. 150 tysięcy pracowników IT.
Mimo tego, że wg danych Eurostatu liczba specjalistów w tym obszarze w Polsce wzrosła w ciągu ostatnich 10 lat o prawie 200 tysięcy, nadal popyt zdecydowanie przewyższa podaż. Odsetek zatrudnionych w IT w Polsce to jedna z niższych wartości w UE i wynosi zaledwie 3,5%, przy 4,5% dla średniej w UE. Dla porównania odsetek specjalistów IT w Szwecji to ok. 8%.
- Wydaje się, że duży wpływ na rynek pracy, również w sektorze IT, może mieć szybki rozwój sztucznej inteligencji. Czytając niektóre analizy trendów w tym zakresie można zadać pytanie – czy analitycy biznesowi stracą pracę?
Faktycznie, mimo tego, że pojęcie sztucznej inteligencji pojawiło się w latach 50-tych ubiegłego wieku, dopiero osiągnięcia ostatniej dekady przyniosły przełomowy rozwój modeli sztucznej inteligencji – AI. Według wielu ekspertów, m.in. Billa Gatesa, rozpoczęła się nowa era, otwierająca nowe możliwości, a tym samym oczywiście nowe zadania stawiane pracownikom do wykonania. Tak jak ogromna liczba zbieranych i przetwarzanych danych wymusiła na rynku pracy IT wzrost zatrudnienia w obszarze Big Data, tak rozwój sztucznej inteligencji pociągnie za sobą zapotrzebowanie na nowe umiejętności również w tym obszarze.
Dzięki modelom sztucznej inteligencji praca analityków już przynosi wiele efektów, które bez AI nie byłyby osiągalne. Nowe możliwości z pewnością wymuszą na specjalistach potrzebę nauki nowych umiejętności. Na obecnym etapie rozwoju sztucznej inteligencji ostateczna interpretacja i weryfikacja wyników, a następnie ostateczne podejmowanie decyzji nadal pozostaje po stronie doświadczonych analityków. Zdecydowanie jednak dla zachowania efektywności i konkurencyjności swojej pracy muszą oni uczyć się na bieżąco wykorzystywania najnowszych rozwiązań i narzędzi.
- Patrząc szerzej, jak ewolucja sztucznej inteligencji zmienia rzeczywistość biznesową?
Uruchomienie asystentów głosowych, chatbotów oraz ostatnie udostępnienie ChatGPT pokazało wyraźnie, że żyjemy w nowej rzeczywistości, od której już nie ma odwrotu.
Zastosowanie AI w obszarach automatyzacji, obsługi żmudnych i powtarzalnych operacji pozwala skupić się pracownikom na bardziej kreatywnych zadaniach. Wspomniane chatboty pozwalają poprawić i usprawnić kwestie obsługi klienta przez całą dobę, bez konieczności przerw. W połączeniu ze sztuczną inteligencją analiza Big data to z jednej strony predykcja zachowań, hiperpersonalizacja oferty produktowej, dostosowanej do indywidualnych potrzeb klientów, a z drugiej strony podejmowanie trafniejszych decyzji strategicznych po stronie managerów. Optymalizacja łańcuchów dostaw, zwiększenie efektywności kampanii marketingowych, prognozowanie popytu i zachowań klienckich, optymalizacja produkcji, autonomiczne roboty i pojazdy, wykrywanie nadużyć, rozpoznawanie mowy i obrazów to tylko przykłady kolejnych zastosowań sztucznej inteligencji.
- W których sektorach i działach biznesu sztuczna inteligencja zyskuje zastosowanie?
Praktycznie w każdej branży możemy już znaleźć zastosowanie tej technologii, od rolnictwa, przemysłu, produkcji, motoryzacji, medycyny, handlu, po transport.
Sztuczna inteligencja użyta w biznesie we właściwy sposób znacząco zwiększa szanse i przewagi konkurencyjne przede wszystkim dzięki optymalizacji, automatyzacji i poprawie customer experience. W handlu detalicznym analiza terabajtów danych, dotyczących zachowań klienta na każdym etapie customer journey, pozwala lepiej adresować ich potrzeby już od reklamy i marketingu, poprzez przygotowywanie oferty produktowej i dalszą obsługę.
Sztuczna inteligencja pomaga również w ratowaniu życia. Już dzisiaj modele AI to ogromne wsparcie w profilaktyce, diagnozowaniu, monitorowaniu i wykrywaniu chorób. Dzięki analizie obrazów na poziomie pojedynczego piksela już teraz diagnozy algorytmów są często trafniejsze niż te stawiane przez ekspertów.
- Jest Pan dyrektorem działu Tech&Data firmy Payback, która szerzej kojarzy się głównie z programem lojalnościowym. Jakiego rodzaju projekty są przez Państwa realizowane?
PAYBACK jest dostawcą zarówno znanej w 11 krajach multipartnerskiej platformy lojalnościowej, jak również rozwiązań dedykowanych dla poszczególnych partnerów, decydujących się na tworzenie programu monopartnerskiego.
W obszarze multipartnerskim, oprócz samej platformy, zapewniamy również jej obsługę biznesową w połączeniu z zaawansowaną analityką Big data. W Polsce z Programu PAYBACK korzystają klienci m.in. takich partnerów jak bp, Al.Capone, CUK, Multikino, PSB Mrówka oraz ponad 350 sklepów internetowych, w tym najwięksi gracze e-commerce jak np. Allegro.
Natomiast w ramach wdrożeń „pod klucz” dla poszczególnych partnerów, oferujemy pełne wsparcie od etapu budowania koncepcji biznesowej i technologicznej programu lojalnościowego, poprzez wdrożenie systemu, jego integrację oraz utrzymanie. Najwięksi partnerzy, którzy w tym obszarze nam zaufali to Lufthansa, Deutsche Bahn, United Airlines, China Southern Airlines.
Wychodząc naprzeciw potrzebom rynku w zakresie skracania time-to-market, obsługi coraz większej ilości danych oraz zapewnienia najwyższych standardów bezpieczeństwa, PAYBACK procesuje także modularyzację i migrację platformy do chmury.
Kolejnym obszarem rozwoju jest hiperpersonalizacja i analiza dużych zbiorów danych (ang. Big data), pozwalająca optymalizować i personalizować oferty i promocje kierowane do naszych klientów, prognozować oraz identyfikować nadużycia itp. W szczególności warto wspomnieć o pracach w obszarze data science, gdzie staramy się łączyć wiedzę z zakresu matematyki, statystyki, sztucznej inteligencji oraz programowania.
- Na świecie generowane i przetwarzane są coraz większe ilości danych. Jak firmy mogą wykorzystać ten trend na swoją korzyść?
Dzięki zastosowaniu rozwiązań chmurowych systemy informatyczne, wykorzystywane obecnie przez największe firmy na świecie, pozwalają na praktycznie nieograniczone przechowywanie oraz przetwarzanie danych. Największe ilości danych zbierają w szczególności ogólnodostępne platformy społecznościowe, komunikatory, sklepy e-commerce, wyszukiwarki, nawigacje itd. Zbieranie ogromnych ilości danych, dotyczących zachowań konsumenckich, preferencji, zainteresowań, odwiedzanych fizycznie miejsc pozwalają przede wszystkim na ciągłe ulepszanie customer experience oraz personalizację usług i produktów. Dzięki temu klient dużo szybciej otrzymuje to, czego potrzebuje z uwzględnieniem jego preferencji i przyzwyczajeń.
W przypadku PAYBACK wykorzystujemy analizę danych m.in. do pogłębiania wiedzy o klientach naszych partnerów, do tworzenia segmentów charakterystycznych uczestników i tworzenia dedykowanych ofert dla poszczególnych grup, aby zwiększać ich zaangażowanie. Rozwiązania te pozwalają przewidzieć efekty prowadzonych działań i dostosować plan biznesowy do potrzeb rynkowych. To w końcu przekłada się na zwiększenie sprzedaży i rozwój całego przedsięwzięcia.
- Czy analiza danych jest narzędziem dostępnym tylko dla największych przedsiębiorstw, czy może jest to coś, co powinien wdrożyć każdy biznes?
Obecne możliwości technologiczne oraz oferowane usługi i rozwiązania informatyczne pozwalają właściwie firmie każdej wielkości na analizowanie danych. Podejmowanie decyzji wyłącznie w oparciu o własne doświadczenie lub intuicję to duże ryzyko, które wiąże się z utratą przewagi konkurencyjnej.
Oczywiście analizy Big data, Data science to zdecydowanie domena większych firm, jednak również te najmniejsze mogą korzystać z dostępnych usług i wyników analiz.
Większość firm komunikuje się ze swoimi klientami poprzez profile społecznościowe, stronę internetową lub e-sklep. Obecnie wiele usług internetowych oferuje możliwość analizowania podstawowych danych dotyczących sprzedaży, konwersji, liczby odwiedzin firmowych profili lub strony internetowej oraz zbieranie podstawowych informacji o klientach i transakcjach.
- W państwa dziale realizowanych jest wiele projektów w technologiach chmurowych. Popularyzacja tego typu rozwiązań prowadzi do pytania o to, na ile technologie chmurowe są na obecnym etapie rozwoju bezpieczne?
PAYBACK w swoich decyzjach oraz planach strategicznych zawsze kieruje się dobrem klienta. Bardzo ważnym argumentem dla decyzji o migracji do chmury było oczywiście wielopoziomowe zabezpieczenie danych naszych partnerów oraz klientów. Obecnie najlepsi eksperci, specjalizujący się w wybranych dziedzinach, wspierają publiczne platformy chmurowe. Dotyczy to również zastosowanych w nich najnowszych usług klasy ochrony adaptacyjnej wykorzystującej modele uczenia maszynowego i pozostałych rozwiązań zabezpieczających projekty przed atakami DDos, XSS oraz SQLi.
Oczywiście bezpieczeństwo systemów nie zależy wyłącznie od użytych rozwiązań technicznych. Kluczowa jest strategia i polityka bezpieczeństwa przyjęta w organizacji np. „zero trust”. Dalej jest zestaw elementów składowych wykorzystanych przez właściciela systemu, gwarantujących jego wysoki poziom bezpieczeństwa, m.in. listy kontroli dostępu (ACL), zapory sieciowe, systemy wykrywania i zapobiegania włamaniom IDS/IPS, szyfrowanie danych w trakcie składowania i przesyłu itd.
Należy także podkreślić, że bezpieczeństwo to oprócz wspomnianych mechanizmów i założeń polityki, ciągłe edukowanie i uświadamianie najsłabszego ogniwa bezpieczeństwa, jakim jest zazwyczaj jego użytkownik.
Nie można też zapominać, że bardzo ważną zaletą platformy chmurowej jest możliwość fizycznego przechowywania danych i ich kopii bezpieczeństwa praktycznie w dowolnym miejscu na świecie. Dzięki temu unikamy również ryzyka utraty danych w wyniku lokalnych zagrożeń, jak pożary, trzęsienia ziemi czy też wybuchy wulkanu, z zachowaniem ciągłości dostępu do nich.
- Jakie obserwuje Pan najważniejsze trendy technologiczne, które powinni brać pod uwagę przedsiębiorcy, zarówno Ci prowadzący firmy na dużą skalę, jak i Ci mniejsi?
Uważam, że obecnie niewątpliwym numerem jeden wśród dyskutowanych aspektów technologicznych jest zastosowanie ostatnich osiągnięć z obszaru sztucznej inteligencji. Świat stoi obecnie przed szansą wykonania ogromnego skoku technologicznego, porównywalnego z wynalezieniem Internetu. Oczywiście ogromne spektrum możliwości sztucznej inteligencji łączy się z wieloma zagrożeniami, wynikającymi z ich niewłaściwego wykorzystania do celów militarnych oraz społecznej manipulacji. Przed negatywnymi skutkami ostrzegają znane osobistości świata IT, m.in. Bill Gates i Geoffrey Hinton.
Kolejnym bardzo ważnym tematem technologicznym jest cyberbezpieczeństwo, które
w szczególności przy rosnącej liczbie gromadzonych danych i obecnej sytuacji geopolitycznej już jest wykorzystywane jako element strategii militarnej.
Oczywiście dalsza cloudyzacja systemów informatycznych połączona z poprzednimi punktami jest nadal ważnym i aktualnym trendem na rynku.
- W których branżach widać największy trend inwestycji w technologię?
Z uwagi na najwyższy poziom konkurencji w pierwszej kolejności wymieniłbym branżę retail, która stawia na inwestowanie w nowoczesne technologie, m.in. sklepy autonomiczne, chatboty, rozszerzoną rzeczywistość.
Rozpoczęty już kilka lat temu proces budowania i doskonalenia samochodów autonomicznych w branży automotive będzie z pewnością kontynuowany, w szczególności w połączeniu ze sztuczną inteligencją.
Opieka zdrowotna to kolejny sektor z dużymi inwestycjami w technologie. Należy podkreślić, że wykorzystanie osiągnięć z obszaru sztucznej inteligencji może przyczynić się do uratowania wielu istnień ludzkich.
- Zaczyna się sezon wakacyjny. Wiem, że prywatnie jest Pan miłośnikiem żeglarstwa. Czy dostrzega Pan jakieś podobieństwa pomiędzy tą dyscypliną a biznesem?
Żeglarstwo jest moją życiową pasją i formą spędzania wolnego czasu, która pozwala na pełne oderwanie się od codziennych problemów i koncentrację na współpracy z siłami natury, do których mam duży respekt. W szczególności w żeglarstwie morskim, które praktykuję, bardzo ważna jest współpraca załogi, dobre planowanie, ciągła obserwacja, analiza oraz gotowość do reagowania na zmiany pogodowe. Trzeba wówczas działać w bardzo szybko zmieniającym się środowisku i dostosowywać do okoliczności, na które nie ma się wpływu. Dokładnie tak samo jest w biznesie, gdzie kluczem do sukcesu jest według mnie umiejętność ciągłej obserwacji i dostosowywania się do dynamicznie zmieniającego się otoczenia. Dlatego też zarówno w żeglarstwie, jak i biznesie kluczowa jest odporność psychiczna i pozytywne nastawienie do rzeczywistości, dzięki którym łatwiej mierzyć się z nowymi wyzwaniami.
Artur Wyszyński
Tech Sourcing and Delivery Manager, PAYBACK Polska
Z branżą IT związany od dwudziestu lat. Posiada wieloletnie doświadczenie i kompetencje informatyczne oraz managerskie w budowie międzynarodowych zespołów IT, sprzedaży i consultingu. Tworzył autorskie rozwiązania dla liderów w takich branżach, jak bankowość, FMCG, motoryzacja i telekomunikacja. Ekspert w zakresie implementacji rozwiązań chmurowych oraz innych narzędzi cyfrowych służących optymalizacji pracy przedsiębiorstw.
W PAYBACK Polska odpowiedzialny za organizację i rozwój zespołów TECH&DATA, w szczególności IT Delivery, w tym Loyalty Systems, E-invoicing, ECM oraz Digital transformation. W ramach kampanii Future Platform i Cloud Migration koordynuje również współpracę z parterami biznesowymi, produktowymi i technicznymi spółki. Zarządza migracją do chmury, kampaniami lojalnościowymi
i doskonaleniem procesów biznesowych.
Jego pasją jest żeglarstwo, dlatego urlopy najczęściej spędza na morzu.
PAYBACK Polska
PAYBACK Polska, należący do grupy American Express, od ponad 14 lat wspiera rozwój polskiego biznesu poprzez świadczenie profesjonalnych usług w zakresie consultingu biznesowego i zwiększania sprzedaży za pomocą budowania lojalności konsumenckiej. Spółka zarządza również największym multipartnerskim programem lojalnościowym w Polsce dla sieci handlowych, firm usługowych
i platform e-commerce.
Marka zrzesza najlepszych ekspertów w obszarze optymalizacji procesów sprzedażowych
i biznesowych oraz działań marketingowych. Zespół PAYBACK Polska tworzy i wykorzystuje autorskie metody analityczne w celu dostarczenia partnerom pogłębionych danych o zwyczajach zakupowych klientów i zaplanowania spersonalizowanej oferty zwiększającej ich zaangażowanie. W portfolio usług marki znajdują się również takie elementy, jak weryfikacja skuteczności programów marketingowych i wsparcie merytoryczne w zakresie gromadzenia oraz interpretacji danych, wykorzystywanych do precyzyjnej segmentacji grup docelowych, pozyskiwania nowych klientów i budowania lojalności wśród aktualnych konsumentów.
