Co piąty z nas nie oszczędza. Polacy zapytani o to, co jest dla nich skuteczną motywacją do oszczędzania, przede wszystkim wskazują na perspektywę osiągnięcia określonego celu, np. zakupu auta – wynika z badania przeprowadzonego przez Panel Ariadna dla ikalkulator.pl. Najmniej zachęca nas do odkładania pieniędzy chęć zmiany sytuacji zawodowej, np. założenia własnego biznesu, a także problemy finansowe swoje lub rodziny.
Z badania przeprowadzonego przez Panel Ariadna dla ikalkulator.pl wynika, że tylko niespełna co trzeci Polak codziennie sprawdza stan swojego konta bankowego i monitoruje wydatki. Dodatkowo, najczęściej robią tak osoby z najwyższymi zarobkami. Brak zarządzania swoim budżetem prowadzi do tego, że nie oszczędzamy i często żyjemy od wypłaty do wypłaty. Dlatego niezbędnym elementem jest spisanie swojego budżetu, przeglądanie wydatków i sprawdzanie, gdzie uciekają nasze pieniądze. Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie osiągnąć jakiekolwiek oszczędności.
Według „Finansowego Barometru ING” w czasie pandemii Covid-19 spadła liczba gospodarstw domowych w Polsce deklarujących posiadanie oszczędności – z 71% w grudniu 2019 r. do 68% na przełomie maja i czerwca br. Okazuje się, że co dziesiąty z nas odłożył tylko miesięczną pensję, a co czwarty mniej niż 2-3 miesięczne zarobki. Oszczędności pozwalające przetrwać ponad rok ma tylko 17 proc. Polaków.
Potwierdzają to również wyniki badania ikalkulator.pl, z których wynika, że co piąty Polak jeszcze nie zaczął oszczędzać. I o ile zrozumiałym może być fakt, że w najmłodszej grupie badanych odpowiedziało tak 27% ankietowanych, to niepokojąco wyglądają dane w grupie 35-44 i 44-54 – gdzie takiej odpowiedzi udzieliło po 22% ankietowanych.
Wyniki te pokazują jak wiele trzeba jeszcze zrobić, aby zwiększyć świadomość Polaków na temat konieczności prowadzenia budżetu i oszczędności. Zapytaliśmy więc badanych, co według nich najbardziej motywuje do oszczędzania.
Co najbardziej motywuje Polaków do oszczędzania?
Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Panel Ariadna dla ikalkulator.pl, Polacy zapytani o to, co jest skuteczną motywacją do oszczędzania, odpowiadali najczęściej, że jest to perspektywa osiągnięcia określonego celu – np. zakupu auta, wycieczki, remontu. Odpowiedziało tak 53% badanych. Ten czynnik był najważniejszy dla najmłodszych respondentów. Wskazało go 70 proc. badanych w wieku 18-24 i 58 proc. w wieku 25-34 lata. Jednak należy zaznaczyć, że starsi respondenci również często go wskazywali (w każdej z grup oscylował on wokół 50 proc.). To o tyle ważny czynnik motywacyjny, ponieważ określając sobie cel finansowy i dążąc do jego realizacji, łatwiej nam utrzymać dyscyplinę w oszczędzaniu. A to jest niezwykle ważne – odkładanie nawet małych sum, ale konsekwentnie, co miesiąc, pokazuje, że określając sobie cele finansowe i tak konstruując budżet, aby znalazły się środki na jego zapełnienie, uczymy się postępowania z finansami osobistymi i myśleniem o nich.
Co jeszcze najlepiej motywuje Polaków do oszczędzania? Jak pokazuje badanie ikalkulator.pl, jest to chęć bycia niezależnym – 40% respondentów wskazało na tę odpowiedź. Co ciekawe, ten czynnik najczęściej zaznaczały osoby w wieku 55+ (43 proc.), a nie, jakby można było się spodziewać, najmłodsi badani.
Na kolejnym miejscu wśród czynników motywujących do oszczędzania znalazła się perspektywa uzyskania bezpieczeństwa finansowego (31%), które w każdej grupie wiekowej znajduje się na podobnym poziomie.
Przeszło co czwartego z nas (28 proc.) do oszczędzania motywuje posiadanie dzieci – chęć zapewnienia im lepszego startu w dorosłe życie. To motywacja szczególnie ważna dla osób w wieku 25-34 – odpowiedziało tak 36% respondentów z tej grupy, co raczej nie powinno dziwić, ponieważ w tym wieku najczęściej młodzi ludzie decydują się na posiadanie rodziny.
Perspektywa kosztownego leczenia lub przewlekła choroba motywują do oszczędzania przeszło co czwartego z nas (26 proc.). Podobnie jak niepewność odnośnie sytuacji zawodowej – strach przed utratą pracy, brakiem płynności finansowej. Posiadanie poduszki finansowej – najlepiej o wysokości min. 6 miesięcznych pensji – w takich sytuacjach jest nieocenione i pozwala przetrwać trudny okres szukania pracy.
Problemy finansowe i głodowa emerytura niezbyt silną motywacją
Badanie pokazało także ciekawą tendencję. Okazało się, że wśród wymienionych czynników, które motywują do oszczędzania, Polacy najrzadziej wskazywali chęć zmiany swojej sytuacji zawodowej lub np. oszczędzanie w celu założenia własnego biznesu. Jedynie 9% badanych zaznaczyło tę odpowiedź, przy czym najczęściej wskazywali ją mężczyźni. Do oszczędzania niezbyt skutecznie motywują nas również atrakcyjne oferty banków. Produkty ułatwiające pomnażanie oszczędności itp. zachęcają do oszczędzania tylko dla 13 proc. ankietowanych.
Badanie pokazało też niepokojący aspekt. Jak się okazuje, problemy finansowe ankietowanych lub ich rodziny również nie za bardzo motywują do zaczęcia odkładania pieniędzy i pomnażania swoich oszczędności. Tylko 17% osób uznało taką sytuację za impuls do oszczędzania. To o tyle niepokojące, ponieważ pokazuje, że nawet w obliczu problemów finansowych blisko co piąty Polak nie myśli o swoim budżecie i nie szuka obszarów, w których mógłby poczynić chociaż najmniejsze oszczędności.
O tym, że nie myślimy za bardzo o przyszłości, świadczy także dość mała liczba wskazań respondentów jeśli chodzi o oszczędzanie na emeryturę. Tylko 21 proc. badanych uznało, że perspektywa niskiej emerytury to czynnik, który karze im myśleć o odkładaniu pieniędzy, aby móc spokojnie żyć na stare lata. To niepokojące, ponieważ według danych ZUS, w 2080 roku emerytura będzie wynosić mniej niż jedną czwartą naszych obecnych zarobków. Nie trudno sobie wyobrazić, jak trudno będzie się utrzymać za taką kwotę.
Wydatki pod lupą
Z badania ikalkulator.pl wynika także, że Polacy mimo że nie wszyscy oszczędzają, to raczej w większości potrafią wskazać obszary, w których najłatwiej szukać oszczędności. Nałogi typu papierosy, alkohol czy słodycze (67 proc. wskazań), jedzenie na mieście (58%) oraz przemyślane zakupy spożywcze (57%) – tu zdaniem ankietowanych można wygenerować oszczędności. Z kolei najtrudniej je znaleźć w aktywnych produktach bankowych, np. konsolidując kredyty, spłacając je na czas lub odpowiedzialnie korzystając z karty kredytowej czy zamykając konta, których nie używamy. Mało skuteczną metodą oszczędzania według badanych Polaków są niższe rachunki np. za prąd, wodę, wskutek stosowania odpowiednich nawyków lub zmiany np. dostawcy energii elektrycznej.
Badanie zostało przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna metodą CAWI. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1055 osób w wieku 18+.
