Colliers International, wiodąca firma doradcza na rynku nieruchomości komercyjnych, przeprowadziła badania ankietowe wśród deweloperów, najemców powierzchni biurowych oraz funduszy inwestycyjnych[1] w największych polskich miastach. Badanie miało na celu poznanie opinii rynku na temat obecnej sytuacji oraz przewidywanych zmian.
Spis treści:
Reakcja na pandemię
Przedstawione wyniki ankiet wykazały, że pandemia wywołała spowolnienie działalności zdecydowanej większości firm. W reakcji na koronawirusa 45% organizacji wstrzymało nowe projekty do czasu ustabilizowania się sytuacji, zaś 44% wskazało na redukcję aktywności biznesowych i dochodów firmy. Zdecydowana większość, bo 90% respondentów przyznało, że dostrzegają obecnie pewne ograniczenia dla prowadzonej działalności. Wynikają one głównie z utrudnionego kontaktu z klientami, zawieszenia niektórych procesów oraz nieobecności części pracowników.
Na pytanie dotyczące strategii najmu powierzchni 34% ankietowanych odpowiedziało, że nie planuje zmian, a 31% rozważa podjęcie rozmów z wynajmującymi celem optymalizacji bieżących zobowiązań.
Oczekiwania odnośnie popytu i stawek czynszu
Przedstawiciele rynku nieruchomości komercyjnych mają odmienne opinie na temat zapotrzebowania na nowoczesną powierzchnię biurową w niedalekiej przyszłości. Ponad połowa (55%) uważa, że długofalowo, po ustaniu pandemii popyt nie ulegnie zmianie, z kolei 1/3 badanych spodziewa się jego spadku.
– Obecna sytuacja sprawia, że firmy skupiły swą uwagę na optymalizacji kosztów. Najemcy oczekują, aby warunki najmu były elastyczne, zarówno w kontekście długości obowiązywania umowy, okresu i dystrybucji zwolnień z czynszu, możliwości ekspansji czy potrzeby redukcji powierzchni, co przyczynia się do uzyskania realnych korzyści finansowych. Prognozujemy, że efektem wspomnianych oczekiwań będzie zwiększenie udziału renegocjacji w całkowitej liczbie podpisanych umów w roku 2020, które dla porównania u ubiegłym roku stanowiły około 33% całkowitego popytu w Polsce – mówi Anna Galicka-Bieda, partner, dyrektor regionalny Colliers International w Krakowie.
W kwestii stawek czynszów zdania również są podzielone. 36% badanych nie spodziewa się zmian, ale prawie tyle samo respondentów (35%) uważa, że czynsze spadną o ok. 5-10%.
– Efektem spowolnienia gospodarczego wywołanego pandemią będzie niedobór kapitału, co zmniejszy inwestycje w nowoczesne powierzchnie biurowe oraz wywoła niechęć do zawierania długoterminowych umów najmu. Wpłynie to również na rynek nowoczesnych usług biznesowych. Przewidujemy, że firmy z sektora BPO/SSC mogą zwiększyć zainteresowanie lokalizacjami w mniejszych ośrodkach miejskich na tzw. rynkach wtórnych – tłumaczy Sebastian Bedekier partner, dyrektor regionalny Colliers International w Poznaniu.
Podejście do pracy zdalnej
Zdecydowana większość ankietowanych jest zadowolona z tempa i efektów wprowadzenia pracy zdalnej w ich organizacjach. Z trudnościami spotkały się przede wszystkim największe firmy, ze względu na skalę przedsięwzięcia oraz sektor finansowy z powodu systemów informatycznych i wymogów bezpieczeństwa danych.
Znaczna część firm biorących udział w badaniu, już wcześniej korzystała z pracy zdalnej, zatem nie planują zmian w tym zakresie. 47% ankietowanych zamierza jednak wprowadzić ten model jako stały element strategii w swojej organizacji.
Wyniki badań wskazały, że zdecydowana większość respondentów (74%) twierdzi, że zmieni się z kolei sposób wykorzystania powierzchni biurowej w ich firmie. Nastąpi wzrost popularności pracy zdalnej – z domu bądź z powierzchni flex. Wzrośnie też zainteresowanie hybrydowymi modelami najmu – powierzchnia wynajęta na tradycyjne biuro będzie uzupełniana o przestrzenie coworkigowe.
– Większość najemców już zrewidowała zapotrzebowanie na powierzchnię biurową lub zrobi to niebawem. Wiele firm w obliczu pandemii przeszło na tryb home office, co w większości przypadków nie wpłynęło na funkcjonowanie ich działalności operacyjnej i biznesowej. Szybki i efektywny proces przestawienia się przedsiębiorstw na pracę zdalną oraz pozytywne doświadczenia związane z tą zmianą pozwalają sądzić, że właśnie w taki sposób część z nas będzie pracować w niedalekiej przyszłości – mówi Paweł Skałba, senior partner i dyrektor Działu Powierzchni Biurowych w Colliers International.
[1] W badaniu wzięło udział ponad 100 firm, spośród których najliczniejszą grupę stanowili najemcy biurowi (85%), 11% deweloperzy, a 4% fundusze inwestycyjne. Około 43% firm objętych badaniem stanowiły duże przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 250 osób.
