Aby zamortyzować negatywne skutki pandemii i skutecznie konkurować z pozostałymi państwami, Polska musi dokonać szeroko zakrojonej deregulacji i maksymalnie uprościć prawo gospodarcze. Kryzys to najlepszy moment na rewizję dotychczasowej polityki i wyeliminowanie barier, które tłumią rozwój przedsiębiorczości. Warsaw Enterprise Institute przedstawia diagnozę i konieczne do wdrożenia zmiany w obszarze prawa w Polsce.
Dobre warunki prowadzenia biznesu, sprawne instytucje oraz wysokiej jakości, proste prawo podatkowe powodują, że państwa stają się bogate. Tymczasem strukturalnym problemem polskiej gospodarki, polskiego prawodawstwa, jest jego przeciętność. Przeciętność, która się nie poprawia, a w ostatnich latach wręcz pogarsza.
Pierwszym obszarem w zakresie poprawy funkcjonowania prawa gospodarczego jest rewizja obowiązujących obecnie przepisów dotyczących otoczenia prawnego działania przedsiębiorstw w Polsce. Stworzenie przyjaznego otoczenia, przejrzystych i skutecznych instytucji, które będą te przepisy egzekwowały to jeden najważniejszych obszarów, w których administracja publiczna może z dnia na dzień pomóc podmiotom gospodarczym.
Poziom skomplikowania polskiego prawa i systemu podatkowego od lat widoczny jest w pozycji Polski w rozmaitych międzynarodowych rankingach. W 2020 roku w rankingu łatwości prowadzenia biznesu „Doing Business” Polska została uplasowana na 40 miejscu zaraz za Portugalią, Rwandą czy Słowenią. Wyprzedzają nas nawet kraje z wysokimi wskaźnikami postrzegania korupcji takie jak Azerbejdżan, Turcja, Rosja.
Rozbudowane i zawiłe prawo gospodarcze wiąże się także z niewydolnością systemu sądownictwa, co z kolei wpływa na osłabienie poziomu wzrostu gospodarczego. Skutkami reform przeprowadzonych w ostatnich latach była jedynie zmiana personalna w kluczowych obszarach wymiaru sprawiedliwości, przy licznych kontrowersjach proceduralnych.
Niewiele w reformie jest elementów, które w wymierny sposób wpływają na jakość polskiego wymiaru sprawiedliwości pod względem instytucjonalnym, jak i proceduralnym. Przykładowo, krajowy rejestr sądowy w dalszym ciągu funkcjonuje przy powolnych sądach, podczas gdy rejestr CEIDG już od dawna prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Na domiar złego, czas wyegzekwowania kontraktu w polskim sądzie wynosi aż 685 dni, czyli blisko dwa lata.
WEI rekomenduje następujące rozwiązania:
• uchylenie wszelkich nadmiernych regulacji, które nie są wymagane przez Unię Europejską;
• podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie nowej ustawy o działalności gospodarczej, napisanej na wzór ustawy Wilczka;
• wprowadzenie zasady, aby przepisy dotyczące przedsiębiorców wchodziłyby w życie wyłącznie raz w roku, 1 stycznia, po uprzednim co najmniej rocznym okresie vacatio legis;
• implementację wszelkich przepisów nakładających na przedsiębiorców nowe restrykcje i uchwalanych na poziomie Unii Europejskiej w zgodzie z zasadą UE+0;
• przeniesienie systemu rejestracji działalności gospodarczej w całości z sądownictwa do administracji;
• wprowadzenie zmian organizacyjnych w sądach, umożliwiających realizację zasady trail, zgodnie z którą proces toczy się dzień po dniu.