Cyberzagrożenia oraz niskie stopy procentowe – najważniejsze ryzyka w branży ubezpieczeniowej

Najnowsze badanie CSFI i firmy doradczej PwC „Insurance Banana Skins 2015” pokazuje, że cyberzagrożenia oraz stopy procentowe są najczęściej wymienianymi przez ubezpieczycieli na świecie nowymi ryzykami, które mogą zagrozić ich biznesom w najbliższych latach. Nieco inaczej sytuacja wygląda w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie na szczycie listy zagrożeń znalazło się otoczenie makroekonomiczne. Według eksperta PwC w Polsce mamy natomiast rewolucyjną skalę wzmocnienia regulacji sektora ubezpieczeniowego, co stanowi obecnie największe wyzwanie dla branży.

Najnowsze badanie Centre for the Study of Financial Innovation (CSFI) i firmy doradczej PwC, w którym wzięło udział ponad 800 przedstawicieli sektora ubezpieczeń oraz analityków branży z 54 krajów, wskazuje te obszary, które zdaniem respondentów będą stanowiły największe zagrożenie w ciągu następnych 2–3 lat. Ryzyko związane z wprowadzeniem nowych regulacji prawnych po raz trzeci z rzędu okazało się najczęściej wskazywanym przez uczestników badania zagrożeniem, co podkreśla istotny wpływ zmian regulacyjnych na tę branżę.

Niskie stopy procentowe trapią ubezpieczycieli

W regionie Europy Środkowo-Wschodniej na szczycie rankingu znalazło się natomiast ryzyko dotyczące otoczenia makroekonomicznego. Ma to związek z niestabilną sytuacją gospodarczą regionu, na którą z jednej strony wpływa kryzys w strefie euro, z drugiej zaś niepewna sytuacja geopolityczna na wschodzie. Otoczenie makroekonomiczne ma duży wpływ na popyt na produkty ubezpieczeniowe, a także na ich rentowności.

Na drugim miejscu rankingu „Insurance Banana Skins 2015” znalazło się ryzyko związane z niskimi stopami procentowymi (3. miejsce w ujęciu globalnym). To nowe w zestawieniu zagrożenie powoduje niższe stopy zwrotu z inwestycji ubezpieczycieli, a przez to negatywnie oddziałuje na ich ogólne wyniki finansowe. Dodatkowo, ubezpieczyciele, którzy oferowali produkty oszczędnościowe z gwarancją zwrotu w momencie, gdy stopy procentowe były dużo wyższe, obecnie zmagają się ze stratami w tym segmencie produktów (produkty gwarantowane plasują się na 3. pozycji wśród ryzyk w naszym regionie, a na 7. na świecie).

„Trzy najważniejsze ryzyka znajdujące się na szczycie tegorocznego rankingu dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej są ze sobą powiązane, a ich wspólnym mianownikiem są niskie stopy procentowe, które wpływają na produkty gwarantowane zarówno w obszarze ubezpieczeń życiowych, jak i majątkowych. Niski poziom stóp procentowych zmusza ubezpieczycieli do zmiany ofert produktowych i strategii inwestycyjnych. Niezdolność do reagowania na tego typu ryzyka poprzez wprowadzanie innowacyjnych produktów może w przyszłości znacząco wpłynąć na zyski ubezpieczycieli. Jestem przekonany, że właśnie w tym tkwi przyczyna wysokiej pozycji w rankingu tych zagrożeń” – twierdzi Artur Pikula, partner w PwC, lider zespołu ds. ubezpieczeń w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Nowe regulacje – szanse i zagrożenia

Praktyki biznesowe, zajmujące w rankingu regionalnym 4. miejsce (11. w zestawieniu globalnym), dotyczą przede wszystkim nieuczciwej sprzedaży produktów ubezpieczeniowych przez pośredników. Wyjściem z tej sytuacji jest próba wprowadzenia przez regulatorów dodatkowych przepisów zapewniających lepszy nadzór nad agentami ubezpieczeniowymi i kanałami sprzedaży.

Z drugiej zaś strony to właśnie wprowadzanie nowych regulacji prawnych było piątym najczęściej wskazywanym przez respondentów badania zagrożeniem w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (1. miejsce w globalnym rankingu). Nowe regulacje, takie jak dyrektywa Solvency II, powodują dodatkową niepewność na rynku, który już od jakiegoś czasu zmaga się ze wzrostem kosztów powiązanych z nowymi wymogami i przepisami.

Zdaniem Artura Pikuli wyniki badania „Insurance Banana Skins 2015” dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej nie do końca odzwierciedlają sytuację branży ubezpieczeniowej w Polsce. Jak twierdzi ekspert, największym wyzwaniem dla polskiej branży jest właśnie ryzyko regulacyjne. Dotyczy ono zarówno obszaru ochrony konsumenta, jak też stricte działalności ubezpieczeniowej.

„Skala wzmocnienia regulacji polskiego sektora ubezpieczeń jest rewolucyjna i niespotykana w dotychczasowej działalności tego rynku. Nowe wymogi , takie jak Rekomendacja U czy wytyczne KNF, już wpłynęły na zmianę modelu dystrybucji w kanale bancassurance. Kolejne regulacje, które wejdą w życie w niedalekiej przyszłości (m.in. nowelizacja Ustawy o działalności ubezpieczeniowej) będą wpływały także na pozostałe kanały dystrybucji oraz samą konstrukcję produktów. W efekcie zmianie mogą ulec zarówno poziom ponoszonych przez ubezpieczycieli kosztów operacyjnych, jak też wolumeny sprzedaży i rentowność działalności. Trzeba podkreślić, że nowe regulacje prawne z jednej strony wzmacniają ochronę konsumentów i wybrane obszary działalności, np. IT będące w zakresie wytycznych KNF, z drugiej zaś wiążą się ze znacznymi kosztami dostosowania, które w dłużej perspektywie mogą wpłynąć na wzrost cen ubezpieczeń lub obniżenie rentowności firm” – ocenia Artur Pikula, partner w PwC, lider zespołu ds. ubezpieczeń w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Ubezpieczyciele w świecie cyberzagrożeń

Drugim – po niskich stopach procentowych – ryzykiem, które po raz pierwszy pojawiło się w pierwszej dziesiątce rankingu „Insurance Banana Skins” są cyberzagrożenia: 7. pozycja w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, 4. na świecie. Po kilku głośnych przypadkach naruszenia bezpieczeństwa firm ubezpieczeń zdrowotnych w USA, zarówno klienci, jak i ubezpieczyciele obawiają się o bezpieczeństwo wrażliwych danych osobowych. W odpowiedzi krajowe organy regulacyjne wdrażają nowe przepisy prawne, aby pomóc firmom ubezpieczeniowym w zarządzaniu cyberzagrożeniami i minimalizowaniu ich późniejszych skutków.

„Skala cyberzagrożeń rośnie w bardzo szybkim tempie w firmach ze wszystkich sektorów. Kluczowa stała się ochrona danych klientów i informacji wrażliwych oraz właściwe i spójne zarządzenie ryzykiem związanym z tym obszarem w firmie. W całym regionie CEE krajowi regulatorzy wprowadzają zalecenia, wytyczne i rekomendacje mające na celu zminimalizowanie wpływu cyberzagrożeń w sektorze ubezpieczeniowym. W Polsce Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała ‘Wytyczne dotyczące zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracji’ z datą wdrożenia do końca 2016 r. Wytyczne mają na celu m.in. zwrócenie szczególnej uwagi właśnie na obszar zarządzania bezpieczeństwem. Dodatkowo, firmy ubezpieczeniowe mogą czerpać z doświadczeń banków, które przeszły drogę związaną z uściśleniem regulacji w zakresie bezpieczeństwa informacji. Z pewnością priorytetowe podejście do cyberbezpieczeństwa pozwoli firmom ubezpieczeniowym przygotować się do nadchodzących zmian” – mówi Piotr Urban, partner w PwC, lider zespołu zarządzania ryzykiem.

Ubezpieczyciele gotowi do reagowania na ryzyka

Mimo dynamicznych zmian na rynku i presji związanej z nowymi regulacjami, ubezpieczyciele z regionu Europy Środkowo-Wschodniej czują się znacznie pewniej niż jeszcze dwa lata temu w reagowaniu na ryzyka biznesowe. Według tegorocznego badania „Banana Skins” „wskaźnik, pokazujący gotowość do reakcji na biznesowe zagrożenia, wzrósł do 3,18 (w 5-stopniowej skali) w roku 2015, w porównaniu do 2,93 w 2013 r.

Poziom niektórych rodzajów ryzyka obniżył się. Dotyczy to obszarów takich jak: jakość zarządzania, zobowiązania długoterminowe, ingerencja polityczna, czy dostęp do talentów. Spada też poziom ryzyka związanego z reputacją, ponieważ ubezpieczyciele stają się bardziej proaktywni w relacjach zewnętrznych, chociaż jednocześnie ich rosnąca obecność w mediach społecznościowych jest postrzegana jako wzrastające zagrożenie dla zarządzania reputacją.