Innowacyjne technologie środowiskowe to szansa, aby sprostać pilnym wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoją Europa i świat. Jednak stopień ich komercjalizacji i zastosowanie w gospodarce nadal pozostają zaskakująco niskie pomimo potrzeb rynku i rosnącego popytu. Przyczyną może być potrójne ryzyko niepowodzenia rynkowego: ryzyko związane z wdrażaniem technologii środowiskowej, ryzyko związane z wdrażaniem innowacji oraz ryzyko związane ze zwrotem kosztów inwestycji. Ograniczenie tych ryzyk przez twórców i dostawców technologii jest trudnym wyzwaniem, wymagającym dodatkowych narzędzi. Z pomocą może przyjść system weryfikacji technologii środowiskowych ETV, oparty na normie ISO 14034.
Wyzwania klimatyczne i środowiskowe, przed którymi stoimy, w połączeniu z ambitnymi celami do osiągnięcia, stawianymi przez Unię Europejską, wymagają zastosowania innowacyjnych technologii środowiskowych. Bez innowacji osiągnięcie neutralności klimatycznej, ograniczenie wykorzystania zasobów naturalnych i przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, nie będzie możliwe.
Tak zwane zielone firmy coraz częściej zyskują lepszą pozycję na rynku dzięki rosnącemu popytowi na zrównoważone produkty, wsparciu regulacyjnemu, efektywności operacyjnej a przez to lepszej rentowności i reputacji wśród klientów. Charakteryzują się też zwiększoną odpornością na ryzyka związane ze zmianami klimatu oraz wahaniami cen surowców i zastosowaniem innowacji technologicznych, które pomagają otwierać nowe możliwości biznesowe. Niestety, ten zielony trend, bez zachowania odpowiedniej ostrożności, może utorować drogę do greenwashingu. Jak się przed tym uchronić?
Spis treści:
Zielone innowacje – tak, ale o potwierdzonym działaniu
Konwencjonalne technologie o potwierdzonym efekcie działania nadal zdają się budzić więcej zaufania przedsiębiorców niż zielone innowacje. Przyczyn takiego stanu rzeczy można szukać w niedostatecznej informacji, z którą dostawcy nowych technologii środowiskowych trafiają do nabywców, użytkowników, inwestorów, decydentów i organów regulacyjnych. Brak danych, dotyczących w szczególności rzeczywistych osiągnięć technologii, jej skuteczności w ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko, zgodności z przepisami i perspektyw zwrotu z inwestycji sprawia, że potencjalni nabywcy uznają innowację za zbyt ryzykowną i finalnie decydują się na inne rozwiązanie.
Nawet najlepsza innowacyjna technologia, pomimo obiecującego potencjału do poprawy efektywności środowiskowej, może ponieść porażkę na rynku, jeśli nie ma rzetelnych, obiektywnych dowodów na potwierdzenie swojej skuteczności. Branże unikające ryzyka, których procesy i działalność podlegają surowym standardom i przepisom, są szczególnie niechętne do przyjmowania nowych technologii bez wiarygodnych dowodów.
Dlatego też marketing zielonych innowacji musi obejmować nie tylko komunikację korzyści płynących z zastosowania innowacji, ale także wiarygodne uzasadnienie efektów jej działania i wynikających z niej oszczędności (również środowiskowych). W tym miejscu kluczowa staje się weryfikacja technologii, którą może zapewnić system ETV oparty na normie ISO14034. ETV, poprzez rygorystyczną kontrolę jakości i przy zaangażowaniu niezależnych, akredytowanych jednostek weryfikujących, potwierdza, że deklaracje efektu działania nowych technologii środowiskowych są zgodne z prawdą i poparte rzetelnymi wynikami badań. Dostarcza w ten sposób istotnych dla rynku dowodów, pomagając zmniejszyć ryzyko związane z komercjalizacją nowej technologii środowiskowej na rynku. ETV stanowi potwierdzenie, że innowacja działa w warunkach rzeczywistych, zapewnia korzyści środowiskowe, a także dostarcza niezbędnych danych, które mogą okazać się kluczowe w podejmowaniu decyzji o zastosowaniu czy finansowaniu danego rozwiązania np. poprzez możliwość porównania badanych wskaźników efektywności technologii.
Kto skorzysta z ETV?
ETV przynosi korzyści wszystkim zainteresowanym stronom: klientom/użytkownikom, którzy otrzymują zweryfikowane informacje o działaniu technologii, twórcom/dostawcom technologii, którzy zyskują wiarygodność rynkową, ograniczając ryzyko niepowodzeń rynkowych, inwestorom/instytucjom finansowym, którzy uzyskują wiarygodne informacje w zakresie zielonego finansowania i rentowności inwestycji oraz decydentom, którzy wspierają wdrażanie nowych rozwiązań dla osiągnięcia celów środowiskowych.
Proces ETV, prowadzony zgodnie z normami ISO 14034, obejmuje kompleksową weryfikację deklaracji efektu działania za pośrednictwem akredytowanych jednostek, zapewniając najwyższe standardy kontroli i jakości. Rezultatem weryfikacji jest publicznie dostępne świadectwo weryfikacji, które przedstawia w sposób przejrzysty zweryfikowane parametry efektu działania, niezbędne do akceptacji rynkowej innowacyjnej technologii środowiskowej.
ETV: jak to działa?
Proces weryfikacji takich technologii może wydawać się skomplikowany, ale jego rygorystyczność jest niezbędna do zapewnienia najwyższych standardów kontroli i odpowiedniej jakości. Procedury weryfikacji są zgodne z uznaną międzynarodową normą techniczną „ISO 14034: Zarządzanie środowiskowe: Weryfikacja Technologii Środowiskowych (ETV)” (ISO, 2016), która została przyjęta jako norma europejska w 2019 roku. Norma ta reprezentuje globalny konsensus co do sposobu weryfikacji twierdzeń dotyczących wydajności nowych technologii środowiskowych, niezależnie od tego, czy są to procesy, produkty czy usługi do zastosowań przemysłowych.
Weryfikacji dokonują akredytowane jednostki (tzw. jednostki weryfikacyjne). Proces rozpoczyna się od złożenia do nich wniosku. Głównym elementem takiego zgłoszenia jest deklaracja efektu działania technologii, obejmująca w szczególności te parametry techniczne rozwiązania, które odnoszą się do jego unikalnych cech, poparte danymi z badań, mającymi na celu potwierdzenie gotowości rynkowej rozwiązania. Deklaracja musi być przedstawiona w sposób umożliwiający weryfikację w drodze pomiarów i badań. Ponadto wymagane są informacje o zmniejszonym wpływie technologii na środowisko w porównaniu z konwencjonalnymi, powszechnie stosowanymi rozwiązaniami, tak, aby wykazać środowiskową wartość dodaną innowacji.
Na podstawie tych informacji jednostka weryfikująca określa, czy technologia kwalifikuje się do ETV. Jeśli tak, jednostka współpracuje z wnioskodawcą w celu uzgodnienia parametrów, które należy zweryfikować dla potwierdzenia deklaracji. Następnie opracowywany jest plan weryfikacji, szczegółowo opisujący, w jaki sposób deklarowany efekt działania zostanie sprawdzony, w tym metody i warunki badania poszczególnych parametrów.
Po sfinalizowaniu i uzgodnieniu protokołu jednostka weryfikująca analizuje przedłożone dane z badań dotyczące efektu działania technologii, aby upewnić się, że działa ona zgodnie z przeznaczeniem. Jeśli istniejące dane testowe spełniają wymagania określone w planie weryfikacji, można je wykorzystać. W przeciwnym razie wnioskodawca musi zlecić niezbędne badania niezależnej jednostce badawczej.
Następnie jednostka sporządza raport z weryfikacji, podsumowujący proces i wydaje świadectwo. Proces ten kończy się publikacją świadectwa na dedykowanej stronie internetowej (np. stronie jednostki weryfikującej), dzięki czemu jest ono publicznie dostępne.
Projekt LIFEproETV
LIFEproETV ma na celu wzmocnienie akceptacji i rozpoznawalności ETV na rynku. Budując silną markę ETV, projekt wspiera wdrażanie innowacyjnych technologii środowiskowych, które są kluczowymi czynnikami zielonej transformacji Europy i budują jej konkurencyjną pozycję na rynku globalnym.
Projekt jest realizowany w ramach europejskiego programu LIFE przy współfinansowaniu ze środków NFOŚiGW oraz Ministerstwa Rolnictwa Węgier. Za realizację odpowiada międzynarodowe konsorcjum, w skład którego wchodzą Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (akredytowana jednostka weryfikująca ETV), Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, Narodową Agencję Badań i Rozwoju ENEA (Włochy), Slovenian National Building and Civil Engineering Institute (Słowenia), ETA-DANMARK (akredytowana jednostka weryfikująca ETV, Dania), KOVET (stowarzyszenie na rzecz zrównoważonych przedsiębiorstw, Węgry), CETAQUA (centrum badań, rozwoju i testowania technologii wodno-ściekowych, Hiszpania).
