Według danych za 2018 rok gospodarka kreatywna odpowiadała za 6,3 proc. wartości dodanej w Polsce. Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce kreatywnej wynosiło w tym czasie 6 351 PLN brutto (w firmach zatrudniających ponad 9 pracowników) – to o ponad 30 proc. więcej niż średnie wynagrodzenie w całej gospodarce. Ponadto usługi kreatywne stanowią aż 1/5 całkowitego eksportu usług w Polsce. W latach 2010-2018 ich wartość wzrosła prawie trzykrotnie: z 4,8 do 13,9 mld USD – wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Rola gospodarki kreatywnej w Polsce”.
Gospodarka kreatywna, czyli ta część gospodarki, w której podstawowym czynnikiem wytwórczym jest kreatywność i kapitał intelektualny, stanowi dynamicznie rosnący element polskiej gospodarki. Jej udział w całkowitej wartości dodanej tworzonej w Polsce wzrósł z 4 proc. w 2010 r. do 6,3 proc. w 2018 r. – to o ponad połowę więcej w mniej niż dekadę. Dla porównania gospodarka kreatywna tworzy prawie czterokrotnie wyższą wartość dodaną niż wartość dodana w produkcji pojazdów samochodowych, a podobną jak cała sekcja transportu i magazynowania.
Na pełny obraz gospodarki kreatywnej wpływają trzy składowe: przemysły kreatywne (m.in. firmy architektoniczne, doradcze, badawcze, marketingowe oraz biura projektowe), sektor cyfrowy (usługi informatyczne) oraz sektor kultury. Podczas gdy przemysły kreatywne odpowiadają w Polsce za około połowę całej gospodarki kreatywnej, jej najszybciej rozwijającą się część stanowi sektor cyfrowy. – W latach 2010-2018 średnioroczny wzrost wartości dodanej w tym sektorze wyniósł prawie 17 proc. Ponadto to właśnie w tym sektorze występuje najwyższe przeciętne wynagrodzenie w gospodarce kreatywnej na poziomie 7369 PLN brutto – tłumaczy Jakub Sawulski, kierownik zespołu makroekonomii Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Najmniejszą, ale wciąż istotną część gospodarki kreatywnej stanowi sektor kultury, w którym mieści się m.in. produkcja filmów i programów telewizyjnych czy działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką. W 2018 r. sektor ten odpowiadał za 13,5 mld PLN, co stanowiło 11,6 proc. wartości dodanej gospodarki kreatywnej oraz 0,73 proc. wartości dodanej w całej gospodarce.
– Sektor ten ma nieco inny charakter od przemysłów kreatywnych czy sektora cyfrowego, ponieważ wytwarza i dystrybuuje dobra i usługi, które bezpośrednio wykorzystują bądź przekazują treści kultury, a nie tylko konsumują zasoby kulturowe w sposób pośredni – wyjaśnia Jakub Sawulski.
W gospodarce kreatywnej zarabia się wyraźnie lepiej
Przedsiębiorstwa należące do gospodarki kreatywnej i zatrudniające powyżej 9 pracowników deklarowały w 2018 r. przeciętne wynagrodzenie na poziomie 6351 PLN brutto – to o 32 proc. więcej niż średnie wynagrodzenie w całym sektorze małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Najwięcej zarabiano w sektorze cyfrowym (7369 PLN brutto), a najmniej w sektorze kultury (5629 PLN brutto). Pomiędzy nimi uplasowały się przemysły kreatywne z przeciętną płacą wynoszącą 5933 PLN brutto.
W latach 2010-2018 wzrost wynagrodzeń w gospodarce kreatywnej był porównywalny do pozostałych sektorów gospodarki. W konsekwencji relacja między średnim wynagrodzeniem w gospodarce kreatywnej a średnim wynagrodzeniem ogółem utrzymywała się na podobnym poziomie – od 130 do 135 proc. – w całym badanym okresie.
Rośnie udział Polski w handlu towarami i usługami kreatywnymi w UE
W 2015 r. udział Polski w całkowitym handlu towarami i usługami kreatywnymi na terenie Unii Europejskiej wyniósł 3,5 proc. i był ponad dwukrotnie wyższy niż tuż po przystąpieniu Polski do UE (w 2005 r. wyniósł 1,6 proc.). Również udział eksportu gospodarki kreatywnej w eksporcie ogółem w Polsce jest wysoki na tle innych państw UE. W 2015 r. wyniósł 6,8 proc. wobec 6,4 proc. średnio w UE. Pod tym względem Polska wyprzedza większość państw Europy Środkowo-Wschodniej. Co więcej, saldo handlu zagranicznego gospodarki kreatywnej jest wyraźnie dodatnie – w 2018 r. eksport był o 9,5 mld USD większy niż import.
Można przewidywać, że w kolejnych dekadach znaczenie gospodarki kreatywnej w rozwoju gospodarczym będzie rosło. Proces ten może przyspieszyć po kryzysie wywołanym epidemią COVID-19, bo głębokie kryzysy zazwyczaj zmieniają reguły gry w gospodarce, a dodatkowo charakter obecnego sprawia, że szczególnie istotny impuls do rozwoju może otrzymać sektor cyfrowy – mówi Jakub Sawulski.
