Rzecznik MŚP Adam Abramowicz 10 maja 2023 r. skierował pismo interwencyjne do Prezes ZUS, zwracając się o zajęcie stanowiska w sprawie i podjęcie działań, mających na celu naprawienie systemu Płatnik tak, aby umożliwić przedsiębiorcom wypełnienie obowiązku ustawowego w zakresie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w terminie. W piśmie Rzecznik MŚP zadał pytanie, na jakich zasadach ZUS będzie zwracał nadpłaconą składkę w przypadku niezawinionego przez płatnika uchybienia terminu złożenia rocznej deklaracji.
Pismem z 7 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odniósł się do kwestii poruszonych przez Rzecznika MŚP. W zakresie problemów technicznych z programem Płatnik i jego aktualizacją wskazano, że błąd w programie utrudniający pobieranie i przeniesienie do rozliczenia rocznego informacji o składkach należnych wykazanych w miesięcznych dokumentach rozliczeniowych, które są podstawą do ustalenia nadpłaty/niedopłaty składki zdrowotnej, został usunięty 2 maja 2023 r. Program Płatnik działa zaś poprawnie, o czym świadczy przekazanie do ZUS rocznego rozliczenia przez ponad 2,3 mln płatników.
Ponadto ZUS poinformował, że w zakresie wysyłki w jednym zestawie dokumentów ZWUA i ZUS program Płatnik działał prawidłowo. W celu wsparcia płatników w czasie sporządzania i przekazywania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej, 12 maja 2023 r. ZUS podjął decyzję o przesunięciu terminu wdrożenia docelowych zasad w sporządzaniu tych dokumentów oraz o umożliwieniu jednoczesnego przesłania dokumentów ZUS ZWUA i ZUS ZUA/ZZA w sytuacji, gdy konto ubezpieczonego jest niewyrejestrowane.
W odniesieniu do przesyłania rocznego rozliczenia w przypadku zawieszenia działalności lub zaprzestania jej wykonywania, 2 maja 2023 r. ZUS wydał komunikat z zaleceniami, jak w takim przypadku należy sporządzić dokumenty.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazał również wyjaśnienia dotyczące składki za styczeń 2022 r. w kontekście przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym. Podkreślono, że składka za styczeń 2022 r. nie jest uwzględniania w rozliczeniu rocznym, gdyż styczeń 2022 nie przynależy do żadnego miesiąca składkowego. Składka za ten miesiąc została rozliczona na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2021 r., zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych[1], tj. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za styczeń 2022 r. dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych wg skali i podatkiem liniowym stanowiła kwota odpowiadająca 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 roku, włącznie z wypłatami z zysku.
Szerzej zob. 25 maja 2023 r. Rzecznik MŚP Adam Abramowicz zwrócił się do Ministra Zdrowia z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych w zakresie podwójnego obowiązku opłacenia składki zdrowotnej przez przedsiębiorców za styczeń 2022 r.
Odnosząc się do kwestii nadpłaty a salda w PUE, ZUS uwypuklił, że informacja o kwocie nadpłaty, jak również o sposobie jej rozliczenia (zwrotu płatnikowi, rozliczenia na zadłużenie z tytułu składek lub nienależne pobrane świadczenia) będzie widoczna na profilu płatnika w PUE ZUS po zakończeniu rozpatrywania wniosku o zwrot.
W zakresie zasad zwrotu nadpłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne ZUS wskazał, że roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne następuje w dokumentach za kwiecień, tj. za miesiąc, w którym upływa termin złożenia zeznania podatkowego. W sytuacji, gdy płatnik z przyczyn obiektywnych nie mógł złożyć dokumentów rozliczeniowych za kwiecień w terminie do 22 maja 2023 r., ZUS dopuścił możliwość przekazania tych dokumentów do końca maja 2023 r. Przekazanie dokumentów po terminie nie rodzi żadnych konsekwencji, ważne jest jednak, żeby płatnik opłacił należne składki za kwiecień (w tym dopłatę do rocznego rozliczenia) do 22 maja 2023 r. Opłacenie składek po terminie będzie skutkowało naliczeniem odsetek za zwłokę. Jeżeli płatnik nie złoży wniosku o zwrot w ustawowym terminie, wówczas nadpłata powstała wskutek rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne zostanie rozliczona na jego koncie do końca 2023 r.
[1] T.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2561.