Upadłość spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się najczęściej z rozwiązaniem przedsiębiorstwa i likwidacją jego majątku. Z kolei postępowanie upadłościowe ma na celu m.in. zaspokojenie wierzycieli w możliwie wysokim stopniu. Jednakże samo ogłoszenie upadłości przez tego typu spółkę zależne jest od spełnienia określonych warunków. Często zdarza się tak, że dłużnik nie jest w stanie wykazać wszystkich okoliczności uzasadniających wydanie postanowienia o upadłości. Niemniej, brak bierności ze strony zarządu spółki oraz terminowy wniosek mogą być kołem ratunkowym w kontekście odpowiedzialności majątkiem prywatnym przez reprezentantów spółki.
Spis treści:
Warunki ogłoszenia upadłości przez spółkę z o.o.
Dłużnik powinien wykazać, iż spełnia trzy zasadnicze kryteria skutkujące wydaniem postanowienia o upadłości. Podstawową przesłanką jest stan niewypłacalności rozumiany jako utrata zdolności do spłaty wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W kontekście spółki z ograniczoną odpowiedzialnością występuje również definicja mająca związek z tzw. nadmiernym zadłużeniem. Oznacza ona tyle, że bazując na wynikach bilansowych wartość aktywów jest niższa niż wartość zobowiązań, a stan ten utrzymuje się przez co najmniej 24 miesiące. Kolejną przesłanką jest tzw. wielość wierzycieli. Dłużnik powinien być zobowiązany do zapłaty względem przynajmniej dwóch, różnych wierzycieli. W sytuacji posiadania jednego wierzyciela właściwym postępowaniem jest egzekucja komornicza. Warunkiem, często niemożliwym do „przeskoczenia” dla niewypłacalnej spółki jest majątek, który wystarczy na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego i częściowo ureguluje zobowiązania względem wierzycieli.
Termin na złożenie wniosku
Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zostać złożony w terminie 30 dni od momentu, w którym spółka popadła w stan niewypłacalności. W przypadku, gdy ustalenie stanu utraty zdolności do spłaty wymagalnych zobowiązań jest trudne (dłużnik reguluje częściowo należności), to możliwe jest skorzystanie z domniemania. Zakłada ono, że dłużnik jest niewypłacalny, gdy zaległości w spłatach przekraczają 3 miesiące. Niedopełnienie obowiązku złożenia wniosku o upadłość spółki w terminie może być bolesnym doświadczeniem dla zarządu.
Odpowiedzialność zarządu w momencie zaniechania złożenia wniosku o upadłość spółki
Osoby wchodzące w skład zarządu danego przedsiębiorstwa, powinny stale nadzorować finanse spółki. Kontrola powinna dotyczyć płynności finansowej powinna następować pod kątem wcześniej wspomnianego już 30-dniowego terminu na złożenie wniosku. Skuteczne, czyli nie zawierające braków formalnych, oraz terminowe złożenie wniosku o upadłość może skutkować uwolnieniem się zarządu od odpowiedzialności za długi spółki.
Zgodnie z art. 299 KSH, w przypadku bezskutecznej egzekucji należności wobec spółki, zarząd odpowiada solidarnie swoim majątkiem za jej zobowiązania. Jedną z przesłanek egzoneracyjnych jest złożenie wniosku o upadłość we właściwym czasie. Odrębnie, członek zarządu może też wykazać, że w czasie dla złożenia wniosku o upadłość spółki wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzenie układu w postepowaniu o zatwierdzenie układu. Alternatywą jest też wykazanie, że bierność zarządu nie wynikała z jego winy, bądź na skutek braku wniosku nie powstała szkoda u wierzyciela.
Jeśli obrona zarządu w postępowaniu o zapłatę z art. 299 KSH nie będzie skuteczna, to należy liczyć się z możliwością wszczęcia egzekucji komorniczej względem prywatnego majątku członków zarządu. Niejednokrotnie działania te prowadzą później do konieczności ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez członków zarządu dłużnika.
Kolejne sankcje względem zarządu spółki
Na podstawie art. 373 prawa upadłościowego, sąd może zadecydować o zakazie prowadzenia działalności, a także zakaz pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji. Postanowienie takie może zostać wydane, na okres od roku to dziesięciu lat.
Kwestię odpowiedzialności reguluje też ordynacja podatkowa, która przewiduje odpowiedzialność zarządu dłużnika na wypadek powstania zaległości w spłatach należności do Skarbu Państwa.
Autor artykułu: Ilona Kiejdo z KL Law Polska Sp. z o.o.
