Rosnąca rywalizacja o dominację nad ziemią, morzem i przestrzenią kosmiczną będzie w przyszłości napędzać globalne napięcia geopolityczne – kraje będą dążyć do wysuwania roszczeń do granic morskich, wcześniej niewykorzystanych zasobów mineralnych i nieuregulowanej przestrzeni kosmicznej.
Political Risk Report 2022, opublikowany przez Marsh Specialty, zauważa, że podczas gdy granice lądowe między państwami pozostają kluczowymi wyznacznikami ryzyka politycznego – czego przykładem jest obecny konflikt między Rosją a Ukrainą – rywalizacja o terytoria oceaniczne, minerały i przestrzeń kosmiczną będzie w coraz większym stopniu wpływać na stosunki międzypaństwowe.
„Konflikt pomiędzy Rosją a Ukrainą dobitnie przypomina o tym, jak szybko może dojść do eskalacji ryzyka geopolitycznego, które może mieć tragiczne skutki dla lokalnych organizacji humanitarnych, a także wpłynąć na firmy i inwestorów na całym świecie” – komentuje Nick Robson, Head of Credit Specialities, Marsh Specialty. „Przerażające konsekwencje tego konfliktu dla narodu ukraińskiego pozostaną w centrum naszych rozważań w najbliższej przyszłości. Jest to jednak również moment, w którym firmy i inwestorzy powinni zastanowić się, w jaki sposób rozwój sytuacji na morzu, w przestrzeni kosmicznej i na ziemi może wpłynąć na przyszłe napięcia geopolityczne pomiędzy krajami i regionami. Współpracujemy z klientami, aby pomóc im zrozumieć potencjalny wpływ obecnych i pojawiających się zagrożeń politycznych, a także potrzebę stworzenia strategicznych planów ryzyka i ubezpieczeń, które pozwolą im być bardziej odpornymi na przyszłe kryzysy polityczne i gospodarcze.”
W raporcie zauważono, że ponad 80% głębin oceanicznych pozostaje niezbadanych, co oznacza ogromny potencjał dla poszukiwań i inwestycji w celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na żywność i surowce. Jednak ta „błękitna eksploracja” wiąże się z ryzykiem wzrostu napięć geopolitycznych, ponieważ szersze wyzwanie, jakim jest ryzyko związane z klimatem, w znacznym stopniu zależy od naszej troski o oceany, a większość potencjalnych zasobów znajduje się w wyłącznych strefach ekonomicznych (EEZ), które obejmują prawa terytorialne na morzu, które mogą być kwestionowane, zwłaszcza w przypadku, gdy się pokrywają.
Popyt i konkurencja o strategiczne minerały, takie jak kobalt, miedź, lit, mangan, tor, tytan, uran i wanad, które mają kluczowe znaczenie dla transformacji energetycznej, również będą kształtować przyszłe ryzyko geopolityczne – zauważa się w raporcie. Ponieważ tylko niewielka liczba krajów, często o autokratycznych systemach rządów, produkuje te minerały, coraz częściej bada się alternatywne rozwiązania, takie jak wydobycie z dna morza. Takie poszukiwania mogą jednak spowodować nieodwracalne szkody w podwodnych ekosystemach i jeszcze bardziej zakłócić już i tak kruche globalne łańcuchy żywnościowe i dostawcze.
Rozwój gospodarki kosmicznej, w połączeniu z rosnącą militaryzacją przestrzeni kosmicznej, może również grozić eskalacją napięć geopolitycznych. Sytuacja ta może się jeszcze bardziej zaostrzyć, jeśli nie uda się wypracować solidnych ram zarządzania, ponieważ coraz więcej krajów wykorzystuje przestrzeń kosmiczną do gromadzenia informacji wywiadowczych, nawigacji i komunikacji wojskowej – czytamy w raporcie. W ciągu następnej dekady na niskiej orbicie okołoziemskiej może znaleźć się 100 000 satelitów, co doprowadzi do wzrostu liczby śmieci orbitalnych. Jak zauważa Marsh, nawet niewielki kawałek kosmicznego śmiecia może poważnie uszkodzić sprzęt orbitujący i wywołać ewentualny konflikt.
„Zrozumienie tych wyzwań i uwzględnienie ich w planowaniu ryzyka i ubezpieczeń sprawi, że firmy będą bardziej odporne i pomoże zapewnić wzrost gospodarczy, nawet jeśli będziemy dostosowywać się do zmienionych realiów geopolitycznych” – dodaje Robson.
Marcin Olczak – Dyrektor Departamentu Ryzyk Kredytowych w Marsh Polska dodaje: „Wojna na wschodzie z pewnością zmieni podejście wielu firm do ryzyka. Do tej pory decyzja o zawarciu większości umów, zawartych na potrzeby transakcji z odbiorcami zza wschodniej granicy, wynikała z oceny moralności płatniczej odbiorcy. Wydarzenia ostatnich miesięcy, uwzględniając również niepokoje w Kazachstanie, pokazały iż firmy prowadzące działalności w niestabilnym politycznie regionie powinny uwzględniać również ryzyko polityczne. A takich regionów na świecie jest wiele. Problem w tym, że im dalej jesteśmy od takiego regionu tym mniej możemy dostrzec zagrożeń. A przyczyn lokalnych czy też wręcz regionalnych konfliktów może być wiele, zaczynając od ambicji pojedynczych osób, a kończąc na dostępie do surowców.”
