Drugi rok pandemii łaskawszy dla finansów seniorów

Drugi rok pandemii okazał się łaskawszy dla finansów seniorów. Ich zaległości przestały przyrastać. Na koniec listopada wyniosły 10,2 mld zł, a liczba niesolidnych płatników w grupie 65+ to ponad 383 tys. osób – wynika z danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy informacji kredytowych BIK. Powody kłopotów? Przede wszystkim za niskie wpływy i problemy zdrowotne generujące wysokie koszty leczenia, zobowiązania zaciągane z nadmiernym optymizmem, ale też chęć pomocy rodzinie. Rekord zadłużenia należy do seniora z Lubelszczyzny, który ma do spłaty prawie 75 mln zł.

Według danych GUS osób, które ukończyły 65 lat, żyje w Polsce 6 732 360, co stanowi 21,4 proc. ogółu populacji dorosłych Polaków. Tymczasem wśród 2 699 914 dłużników odnotowanych w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonior i bazie informacji kredytowych BIK na koniec listopada 2021 r. osób w tym wieku było 383,2 tys., czyli 14,2 proc. Reprezentacja seniorów wśród niesolidnych dłużników pozostaje więc niższa niż w całym społeczeństwie, choć czas pandemii dał im się mocno we znaki. Gdy młodszym pokoleniom pozbawionym pokus i okazji do wydatków ubywało nieopłaconych w terminie rachunków i rat kredytów, to sytuacja osób w wieku 65+ się pogarszała i przybyło im ok. 1 mld zł zaległości.
– Często już przed pandemią żyli bardzo skromnie i trudno było im „zyskać” na lockdownach czy ograniczeniach. W warunkach dużego obciążenia publicznej służby zdrowia doszły natomiast zwiększone wydatki na leczenie. A do tego chęć finansowego wsparcia rodziny w trudnym okresie. Poza tym, ze względu na ryzyko zakażeń wiele osób mogło przestać dorabiać lub stracić taką możliwość – zwraca uwagę Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Po tym jak w listopadzie 2020 r. wartość zaległości seniorów podwyższyła się o ponad 1 mld zł i zbliżyła się do 10,4 mld zł, po roku, w listopadzie 2021 r., przeterminowane zobowiązania wynoszą 10,23 mld zł. Średnio na osobę wypada 26 694 zł i jest to o 123 zł mniej niż przed rokiem. Na kwoty te składają się przede wszystkim niespłacane zobowiązania wobec banków oraz firm pożyczkowych, a także nieuregulowane rachunki za telefon, media czy czynsz.

Przedział wiekowy	Liczba dłużników	Średnia zaległość (zł)
18-24	124 864	7 878
25-34	531 004	16 983
35-44	688 163	29 619
45-54	560 919	38 655
55-64	409 447	34 823
65+	383 208	26 817

Źródło: Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor i baza informacji kredytowych BIK

Należy przy tym zaznaczyć, że od początku pandemii, tj. od marca 2020 roku, osoby w wieku 65+ okazały się jedyną grupą wiekową, której przeterminowane zobowiązania znacząco rosły.

– Pociesza jednak fakt, że nadal udział niesolidnych dłużników wśród ogółu najstarszych Polaków należy do najniższych w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Kłopoty z terminowymi rozliczeniami ma obecnie 5,7 proc. osób 65+. Lepiej jest jedynie w najmłodszym pokoleniu 18-24 latków, gdzie udział osób, które mają problemy z opłacaniem rachunków i rat wynosi 4,4 proc. W pozostałych jest już zdecydowanie wyższy. Najgorzej wypadają osoby w wieku 45-54 lat, gdzie nie radzi sobie ze spłatą bieżących zobowiązań i kredytów 11,7 proc. – zaznacza Sławomir Grzelczak.

Nawet seniorów zaskakują zdarzenia losowe

Co najbardziej przeszkadza osobom po 65. roku życia w unikaniu długów i finansowych problemów? W badaniu przygotowanym na zlecenie BIG InfoMonitor wśród przyczyn kłopotów finansowych seniorzy najczęściej wskazali niskie wpływy – 33 proc. odpowiedzi. Co piąta osoba skarży się na problemy zdrowotne generujące wysokie koszty leczenia czy rehabilitacji. 17 proc. osób podaje także nieprzewidziane wydatki, a kolejne 8 proc. zdarzenia losowe, które nie były brane pod uwagę podczas planowania budżetu. 6 proc. ankietowanych wspomina również, że przyczyną ich kłopotów jest niemożność spłaty zaciągniętych zobowiązań finansowych ze względu na zbyt optymistyczne podejście do możliwości ich regulowania. Kłopoty 4 proc. seniorów to efekt pomocy rodzinie.

Trudności się pojawiają, choć osoby starsze są dalekie od życia ponad stan. Na brak dyscypliny finansowej, rozrzutność czy zakupy pod wpływem emocji wskazuje jedynie 1 proc. osób w tej kategorii wiekowej, co spowodowało, że wśród seniorów udział osób z problemami jest jednak zdecydowanie niższy niż wśród innych grup wiekowych.

Seniorzy z Mazowsza i Śląska z najwyższymi zaległościami

Najwięcej osób starszych ma problemy z opłacaniem rachunków oraz regulowaniem rat pożyczek i kredytów w województwach: śląskim, mazowieckim, dolnośląskim i wielkopolskim. Na Mazowszu łączna zaległość osób w grupie 65+ sięga już prawie 2 mld zł. Seniorzy z tego regionu mają również najwyższą średnią zaległość, która wynosi prawie 36,6 tys. zł na osobę.

WOJEWÓDZTWO	Liczba dłużników	Kwota zaległości (zł)	Średnia zaległość (zł)
ŚLĄSKIE	60 268	1 574 244 828	26 121
MAZOWIECKIE	50 541	1 849 250 152	36 589
DOLNOŚLĄSKIE	38 144	904 183 414	23 705
WIELKOPOLSKIE	33 388	850 381 252	25 469
ŁÓDZKIE	27 626	823 630 544	29 813
KUJAWSKO-POMORSKIE	26 066	591 834 409	22 706
POMORSKIE	24 763	639 780 425	25 836
MAŁOPOLSKIE	23 125	632 950 161	27 370
ZACHODNIOPOMORSKIE	21 370	573 906 407	26 856
LUBELSKIE	15 486	424 703 621	27 425
WARMIŃSKO-MAZURSKIE	14 194	280 164 560	19 738
LUBUSKIE	11 950	263 114 802	22 019
PODKARPACKIE	10 415	255 855 876	24 566
ŚWIĘTOKRZYSKIE	10 215	215 675 270	21 113
OPOLSKIE	8 802	195 413 424	22 200
PODLASKIE	6 854	154 432 578	22 531
Polska	383 208	10 229 521 723	26 694

Źródło: Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor i baza informacji kredytowych BIK

Przeliczając na liczbę mieszkańców regionu, najwięcej dłużników po 65. roku życia – 7 proc. i więcej mają woj. kujawsko-pomorskie, zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie i śląskie. Ponad dwukrotnie rzadziej spotykani są natomiast niesolidni płatnicy w wieku 65+ na Podlasiu i Podkarpaciu.

Więcej kobiet wśród dłużników

W grupie niesolidnych dłużników seniorów, w odróżnieniu od pozostałych grup wiekowych, przeważają kobiety – 51 proc. Ale i tak na liście 20 rekordzistów dominują mężczyźni. Na czele najbardziej zadłużonych znajduje się 65-latek z woj. lubelskiego, który ma do spłaty prawie 75 mln zł. Panie są na drugiej i trzeciej pozycji: 66-latka ze Śląska ma zaległości na ponad 37 mln zł, a nieuregulowane zobowiązania 68-latki z Mazowsza przekraczają 28 mln zł.

WOJEWÓDZTWO	Rekordowa zaległość	Płeć	Wiek
LUBELSKIE	74 609 391	M	65
ŚLĄSKIE	37 034 844	K	66
MAZOWIECKIE	28 307 044	K	68
MAZOWIECKIE	28 304 576	M	71
MAZOWIECKIE	21 078 441	M	69
DOLNOŚLĄSKIE	19 950 593	M	65
ŁÓDZKIE	19 913 986	M	66
PODKARPACKIE	14 157 130	M	65
MAŁOPOLSKIE	12 134 061	M	66
ŁÓDZKIE	11 767 712	M	66
MAZOWIECKIE	11 716 624	M	70
MAŁOPOLSKIE	11 320 972	M	65
MAZOWIECKIE	10 913 530	K	70
POMORSKIE	10 465 830	M	70
WIELKOPOLSKIE	10 331 078	M	67
WIELKOPOLSKIE	10 172 995	M	75
MAZOWIECKIE	9 921 845	K	74
LUBUSKIE	9 401 233	K	70
ZACHODNIOPOMORSKIE	9 327 065	M	66
MAZOWIECKIE	8 541 449	M	69

Źródło: Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor i baza informacji kredytowych BIK

Badanie Quality Watch zrealizowane w dniach 22-25 października 2021 na próbie 1078 osób, metodą CAWI (komputerowo wspomagany wywiad internetowy) wśród Polaków w wieku 18+. Reprezentatywność ze względu na: wiek, płeć, wielkość miejsca zamieszkania.