W dzisiejszych czasach już sama świadomość konieczności podjęcia działań restrukturyzacyjnych jest dużym sukcesem menedżerów. Niestety, to początek drogi, która łatwa nie jest. I tylko nie wielu udaje się tę drogę przebyć. Jedynie 24 procent postępowań restrukturyzacyjnych w Polsce kończyło się dotąd pomyślnie. Analizując dotychczasowe powodzenia i niepowodzenia można określić kilka przesłanek, które pozwalają zwiększyć szanse na skuteczną restrukturyzację.
- Prowadząc przedsiębiorstwo niezbędne jest badanie sytuacji spółki także pod kątem ewentualnych problemów finansowych. Jak wskazuje Prawo Restrukturyzacyjne istnieje możliwość otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego w sytuacji nie tylko niewypłacalności, jak ma to miejsce przy ogłoszeniu upadłości, ale także i przy zagrożeniu niewypłacalnością. Uchwycenie tego momentu pozwala na podjęcie odpowiednich działań restrukturyzacyjnych, gdy jest to jeszcze możliwe oraz opłacalne zgodnie z zasadą stop loss. Natomiast w przypadku problemów strukturalnych segmentu rynku, pozwala na podjęcie odpowiednich działań restrukturyzacyjnych przed konkurencją i zwiększenie szans na „przetrwanie kryzysu”.
- Po pojawieniu się przesłanek do otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, warto skontaktować się z doradcą, który jest specjalistą posiadającym doświadczenie w zarządzaniu majątkiem oraz niezbędną wiedzę z zakresu postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Szukając doradcy restrukturyzacyjnego trzeba zwrócić uwagę na segment rynku w którym działa oraz na dotychczasowe doświadczenie. Zrozumienie sytuacji przez doradcę pozwala na zaproponowanie odpowiednich narzędzi restrukturyzacyjnych np. uzyskanie finansowania. Jeśli chodzi o wybór doradcy restrukturyzacyjnego, nie warto pozostawiać takiej decyzji Sędziemu. Przy takiej ilości spraw nie jest on w stanie badać na bieżąco kompetencji każdego doradcy. Dlatego, jak wskazuje praktyka, dobrze jest zasugerować doradcę nawet w przypadku braku wymaganego poparcia 30% niepowiązanych wierzycieli. Sąd w większości przypadków uwzględnia wnioski o ustanowienie wskazanego doradcy restrukturyzacyjnego.
- Istotny jest także wybór odpowiedniego postępowania restrukturyzacyjnego. Do dyspozycji mamy: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne. Każde z nich posiada inne zastosowanie, które należy dobrać indywidualnie do sytuacji. Postępowanie o zatwierdzenie układu charakteryzuje się najmniejszym formalizmem i jest najszybsze ze względu na zminimalizowany udział postępowania przed Sądem. Jednak nie gwarantuje zabezpieczenia przed egzekucją. Przyspieszone postępowanie układowe jest zdecydowanie najszybsze i najczęściej wybierane, ale jest skierowane do podmiotów, które mają nie więcej niż 15% wierzytelności spornych. Jednocześnie nie zapewnia ochrony egzekucyjnej przed wierzycielami rzeczowymi. W przypadku postępowania sanacyjnego możliwe są najgłębsze zmiany oraz jest ochrona przed wierzycielami rzeczowymi. Należy się jednak liczyć z tym, że zostanie powołany tymczasowy nadzorca sądowy do zbadania sytuacji przedsiębiorstwa, a postępowanie może być długotrwałe.
- Kolejnym krokiem jest przygotowanie wstępnego planu restrukturyzacyjnego stanowiącego element wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Plan taki musi być wiarygodny dla Sądu. Posłuży on później za podstawę stworzenia planu restrukturyzacyjnego wdrażanego przez doradcę i przyjęcie propozycji układowych, które będą akceptowalne przez wierzycieli, a równocześnie nie spowodują utraty płynności finansowej Dłużnika. Dobrze przygotowany wstępny plan pozwala na podjęcie działań restrukturyzacyjnych wcześniej, co daje większe szanse restrukturyzacji. Plan restrukturyzacyjny, w zależności od rodzaju postępowania, może obejmować: rozłożenie na raty, częściowe umorzenie wierzytelności, konwersję na udziały lub akcje wierzytelności, redukcję zatrudnienia, odstąpienie od umów niewykonanych w całości.
- Znaczna część przedsiębiorstw wymagających restrukturyzacji potrzebuje dodatkowych środków finansowych w celu poprawienia płynności finansowej. Płynność pozwoli nie tylko na rozwój dotychczas prowadzonej działalności, ale także na spłatę wierzytelności. Istotne jest więc pozyskanie finasowania zewnętrznego od kontrahentów, inwestorów lub wierzycieli. Finansowanie może odbyć się także w ramach pomocy publicznej, z zachowaniem zasad Działu V Prawa Restrukturyzacyjnego. Zbilansowanie finansów i zastosowanie odpowiednich środków restrukturyzacyjnych doprowadzi do osiągnięcia celów restrukturyzacji.
- Restrukturyzacja w zależności od rodzaju postępowania i środków może trwać od kilku miesięcy do 2-3 lat. Wyniki dotychczasowych obserwacji wskazują, że im restrukturyzacja trwa krócej, tym są większe szanse na skuteczne jej zakończenie. Ważna tutaj jest optymalizacja czasu postępowania w zależności od potrzeb oraz od rodzaju postępowania. Co do zasady, działania restrukturyzacyjne powinny trwać do 6 miesięcy. Dążąc do jak najszybszego zakończenia postępowania warto współpracować ze sprawnym doradcą, który odpowiada za przygotowanie spisu wierzycieli, przygotowanie planu restrukturyzacyjnego, pozyskanie ewentualnego dofinansowania oraz zorganizowania głosowania nad układem. Nie ma uniwersalnej zasady wskazującej na odpowiedni czas trwania postępowania ze względu na specyfikę przedsiębiorstw.
- Dokonując restrukturyzacji należy pamiętać o potrzebie uzyskaniu porozumienia z wierzycielami od których ostatecznie zależy przyjęcie układu. Otwierając postępowanie restrukturyzacyjne niezbędne jest uwzględnianie warunków na jakie skłonni są zgodzić się wierzyciele. W przypadku upadłości mogą oni co do zasady liczyć jedynie na szczątkową spłatę wierzytelności. Prowadzi to do sytuacji, że wierzyciele są gotowi na wydłużenie czasu spłaty, bądź znaczące umorzenie wierzytelności, aby odzyskać w ostatecznym rozrachunku wyższą kwotę. Nie bez znaczenia pozostaje także sytuacja finansowa samych wierzycieli, którzy mogą nie akceptować rozłożenia spłaty w długim okresie ze względu na regulacje własnych zobowiązań. Trzeba też wziąć pod uwagę, że po zakończeniu postępowania wierzyciele mogą stać się naszymi kontrahentami. Dlatego tak ważne są rozmowy z wierzycielami, w których doradca restrukturyzacyjny wspiera merytorycznie dłużnika, ale też uświadamia wierzycielom konsekwencje poszczególnych rozwiązań.
Jak widać nie ma uniwersalnej drogi do przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji. Niezbędne jest dopasowywanie istniejących rozwiązań do potrzeb, ale i możliwości restrukturyzowanego przedsiębiorstwa. Istotną rolę i odpowiedzialność za cały ten proces bierze na siebie doradca restrukturyzacyjny, którego doświadczenie, mądrość i umiejętność wykorzystania dostępnych narzędzi mogą przynieść wielki sukces.
Autor: Przemysław Furmanek – specjalista w dziale Restrukturyzacji, firma doradcza Lege Advisors
