Podmioty powiązane współpracujące ze sobą w zakresie dostawy towarów lub świadczenia usług muszą ustalić warunki transakcji takie same jak podmioty rynkowe. W związku z tym częstą praktyką jest bazowanie na benchmarkach lub na kosztach planowanych, które następnie są porównywane z kosztami realnymi. W przypadku pojawienia się różnic konieczna jest korekta ceny transferowej, mająca na celu wyrównanie cen do poziomu rynkowego. Ustawa o podatku od towarów i usług nie wskazuje wyraźnie, czy korekta ceny transferowej dokonywana pomiędzy podmiotami powiązanymi (lub inna korekta rentowności) powinny być uznane za zdarzenia podlegające lub niepodlegające VAT.
Spis treści:
Opinia Komisji Europejskiej
Tytułem wstępu warto wspomnieć, że tematyka korekty ceny transferowej w kontekście VAT była przedmiotem wniosków sformułowanych przez Grupę Ekspertów ds. VAT działającą w ramach Komisji Europejskiej. Wskazania Grupy Ekspertów zostały opisane w dokumencie z dnia 18 kwietnia 2018 r. (VEG nr 071 REV2).
Zgodnie z opinią Grupy Ekspertów ds. VAT korekty cen transferowych należy traktować jako znajdujące się „poza zakresem regulacji VAT” w przypadku, gdy obie strony mają pełne prawo do „odzyskania” podatku. Jedynie w sytuacji, gdy jeden z przedsiębiorców nie ma pełnego prawa do zwrotu VAT, korekta ceny transferowej powinna zostać opodatkowana VAT, jeżeli oczywiście istnieje wystarczająco bezpośredni związek między płatnościami wynikającymi z korekty a konkretnymi dostawami.
Dodatkowo według Grupy Ekspertów ds. VAT w przypadku, gdy korekta cen transferowych może być powiązana z pierwotną dostawą, rozliczenie korekty VAT jest traktowane tak samo, jak pierwotna dostawa. „Powiązanie” wymaga, aby korektę cen transferowych można było zrobić tak, aby powiązać poszczególne części korekty z każdym pojedynczym sprzedawanym towarem lub świadczoną usługą. W przypadku towarów takie powiązanie jest stosunkowo proste do wykonania. Problematyczna sytuacja powstaje jednak w odniesieniu do usług, w przypadku których często płatność korygująca ma na celu osiągnięcie uzgodnionej marży zysku, która nie jest transakcją podlegającą opodatkowaniu VAT.
Podejście polskich organów podatkowych i sądów
Zgodnie z obecnym podejściem polskich organów podatkowych i sądów administracyjnych korekta ceny transferowej może zostać uznana za będącą poza regulacjami podatku VAT i może być rozliczona na podstawie noty księgowej.
Polska ustawa o VAT nie zawiera również żadnych bezpośrednich przepisów dotyczących konsekwencji VAT w przypadku korekty cen transferowych. W związku z tym nie można wykluczyć, że organy podatkowe będą skłaniać się do traktowania korekty cen transferowych obniżającej podatek należny jako nieobjętej zakresem podatku VAT. Przykładowo w interpretacji z dnia 7 kwietnia 2020 r., sygn. akt 0114-KDIP2-2.4010.47.2020.1.SJ, Dyrektor KIS wskazał, że takie korekty służą zniwelowaniu różnic w rentowności pomiędzy planowanym a realnym poziomem rentowności i w związku z tym pozostają poza zakresem ustawy o VAT. Inną przyczyną korekt wskazywaną przez organy podatkowe są rozbieżności pomiędzy ustaloną ceną a wynikami analizy porównawczej, co wymusza konieczność zmiany ceny transferowej. W takim przypadku mamy również do czynienia z czynnością będącą poza zakresem VAT (por. interpretacja z dnia 24 czerwca 2019 r., sygn. akt 0111-KDIB1-2.4010.98.2019.5.AW).
Z kolei w interpretacji z dnia 3 stycznia 2020 r., sygn. akt 0111-KDIB3-1.4012.754.2019.1.KO, Dyrektor KIS potwierdził, że w przypadku, gdy korekta marży na sprzedaży jest dokonywana na poziomie zysku operacyjnego, a nie na poziomie zysku ze sprzedaży poszczególnych towarów, to taka korekta jest poza regulacjami ustawy o VAT. Innymi słowy, w sytuacji, gdy korekta dokonywana jest w celu urynkowienia całościowej marży ze sprzedaży, znajduje się poza VAT, a w sytuacji odniesienia korekty do poszczególnych towarów należy taką transakcję opodatkować VAT.
Kryteria formalne korekty na potrzeby CIT
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na kryteria formalne w przypadku dokonywania korekty cen transferowych między podmiotami powiązanymi. Zgodnie z art. 11e ustawy o CIT, aby dokonać korekty cen transferowych, niezależnie od tego, czy jest to korekta kosztowa, czy przychodowa, muszą zostać spełnione określone kryteria:
- transakcje kontrolowane dokonane przez podatnika były niezgodne z zasadą ceny rynkowej;
- nastąpiła istotna zmiana okoliczności ważnych z punktu widzenia ustalenia warunków transakcji lub są znane faktycznie poniesione koszty lub znany jest uzyskany dochód niezbędny do obliczenia ceny transferowej i konieczne jest skorygowanie ceny transferowej w celu zachowania transakcji na warunkach rynkowych;
- w momencie dokonania korekty podatnik posiada oświadczenie podmiotu powiązanego dokonującego przeciwstawnej korekty, że jest to kwota równa;
- podmiot powiązany musi mieć siedzibę w Polsce lub w innym państwie, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania;
- podatnik powinien potwierdzić korektę ceny transferowej w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, którego korekta dotyczy.
Dodatkowo, w oparciu o nowe przepisy ustawy o CIT, w przypadku korekty ceny transferowej zwiększającej wynik podatkowy podmiotu wystarczy spełnienie pierwszego i drugiego z wymienionych warunków. W przypadku korekt zmniejszających powinny zostać spełnione wszystkie warunki.
Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
