Opodatkowanie suszu tytoniowego podatkiem akcyzowym nastąpiło w związku z rozwojem szarej strefy w tym zakresie. Susz tytoniowy, będąc wcześniej wyrobem nieobjętym akcyzą, stanowił tańszą alternatywę dla palaczy niż tradycyjne papierosy. Konsumenci nabywali wysuszone liście, cieli je i nabijali w gilzy papierosowe. Dopiero pod koniec 2012 r. wprowadzono przepisy opodatkowujące akcyzą susz tytoniowy. Pomimo że przepisy w tym zakresie obowiązują już przeszło 8 lat, w dalszym ciągu pojawiają się liczne wątpliwości.
Spis treści:
Definicja suszu tytoniowego
W art. 99a ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym zostało zdefiniowane, co należy rozumieć przez pojęcie „suszu tytoniowego”. Jest to tytoń, bez względu na wilgotność, który nie jest już połączony z żywą rośliną i jednocześnie nie jest jeszcze wyrobem tytoniowym. Definicja suszu tytoniowego jest bardzo szeroka. Warto wskazać, że ustawodawca nie różnicuje kwalifikacji odłączonych od rośliny żywej liści tytoniu, w zależności od stopnia przetworzenia. Innymi słowy, zamiarem ustawodawcy było objęcie podatkiem akcyzowym wszelkich sytuacji, gdzie liść tytoniu został odłączony od rośliny żywej i jednocześnie nie jest wyrobem tytoniowym. Zatem poddanie lub nie liści tytoniu procesowi przetwórczemu polegającemu na suszeniu, sortowaniu czy fermentacji nie ma znaczenia z perspektywy przedmiotu opodatkowania akcyzą (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 listopada 2019 r., sygn. akt I GSK 392/17).
Przedmiot opodatkowania
Przedmiot opodatkowania w przypadku suszu tytoniowego został określony w art. 9b ustawy o podatku akcyzowym. Opodatkowaniu akcyzą podlega:
- nabycie wewnątrzwspólnotowe lub import suszu tytoniowego przez inny podmiot niż prowadzący skład podatkowy, który zużywa susz do produkcji wyrobów tytoniowych lub wyrobów nowatorskich tudzież pośredniczący podmiot tytoniowy (PPT);
- sprzedaż suszu tytoniowego innemu podmiotowi niż prowadzącemu skład podatkowy lub PPT. Sprzedawca jest zatem zobowiązany do ustalenia, na rzecz jakiego podmiotu sprzedaje susz tytoniowy, w szczególności, jeżeli jest to skład podatkowy lub PPT. Sprzedawca może także zażądać zezwolenia na prowadzenie składu lub decyzji o dokonaniu spisu;
- zużycie suszu tytoniowego przez PPT;
- zużycie suszu tytoniowego przez podmiot prowadzący skład podatkowy do celów innych niż produkcja wyrobów tytoniowych lub wyrobów nowatorskich;
- nabycie lub posiadanie suszu, od którego akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży.
Należy zaznaczyć, że w przypadku podatku akcyzowego nie występuje instytucja dobrej wiary lub należytej staranności. Innymi słowy, sprzedawca powinien posiadać dowody weryfikacji statusu odbiorcy, ewentualnie sam posiadać określony status, aby nie opodatkowywać akcyzą suszu tytoniowego. W innych przypadkach może narazić się na duże ryzyko podatkowe (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Łodzi, z dnia 30 grudnia 2019 r., sygn. akt III SA/Łd 634/19).
Stawka opodatkowania i płatność
Zgodnie z art. 99a ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym susz tytoniowy podlega opodatkowaniu według stawki 252,25 zł za każdy kilogram. Stawka ulega podwojeniu w sytuacji, gdy susz tytoniowy nie jest oznaczony znakami akcyzowymi w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu przez inny podmiot niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy albo też w przypadku sprzedaży suszu tytoniowego innemu podmiotowi niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy (art. 99a ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym).
Podstawą opodatkowania jest więc ilość kilogramów suszu tytoniowego. Zapłata podatku powinna nastąpić co do zasady do 25 dnia kolejnego miesiąca. W przypadku deklaracji uproszczonych dotyczących wewnątrzwspólnotowego nabycia deklaracja oraz zapłata podatku powinny nastąpić w terminie 10 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Pośredniczący podmiot tytoniowy
Niezwykle istotnym podmiotem w procesie obrotu suszem tytoniowym są pośredniczące podmioty tytoniowe, które co do zasady mogą nie płacić podatku akcyzowego. Konieczne jest spełnienie kilku warunków, takich jak niekaralność, niezaleganie z podatkami i cłem, brak zakazu wykonywania działalności w zakresie obrotu wyrobami akcyzowymi w ciągu ostatnich 3 lat oraz niecofnięcie koncesji lub zezwolenia na działalność w zakresie wyrobów akcyzowych także w okresie 3 lat. Istotne jest, aby podmiot był wpisany do specjalnego rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych.
Dodatkowo pośredniczące podmioty tytoniowe składają tzw. generalne zabezpieczenie akcyzowe, którego wartość to minimum 2 mln zł. Istnieje jednak możliwość wystąpienia z wnioskiem o zapłatę zryczałtowanego zabezpieczenia w kwocie 30% kwoty zabezpieczenia generalnego. Zabezpieczenie można złożyć w formie hipoteki na nieruchomości, weksla własnego, czeku, gwarancji bankowej, depozytu w gotówce lub innej formie mającej wartość płatniczą.
Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
