Pandemia koronawirusa sprawiła, że cyfryzacja przestała być kwestią wyboru. Stała się koniecznością, która pozwala nadążyć za szybko zmieniającym się światem. Jednak czy nastawienie Polaków do nowych technologii pozwoli nam go dogonić?
- Mamy do czynienia z wielowymiarowym, globalnym, bolesnym i długotrwałym kryzysem, niepodobnym do tego wszystkiego, co do tej pory widzieliśmy – mówi prof. Witold Orłowski, główny ekonomista PwC w Polsce
- Sposobem na jego przetrwanie może być japońska koncepcja Społeczeństwa 5.0, które technologie traktuje jako narzędzie do rozwiązania strategicznych problemów i wyzwań państwa
- Fundacja Digital Poland w najnowszym raporcie sprawdziła, w jakim stopniu Polacy są otwarci na innowacje i połączenie świata wirtualnego z realnym
Raport „Technologia w służbie społeczeństwu. Czy Polacy zostaną społeczeństwem 5.0?”, pokazuje nastawienie Polaków do nowych technologii. Druga edycja tego badania, powstała w wyjątkowym czasie, dlatego pokazuje wyjątkowe mechanizmy. Pandemia COVID-19 przyspieszyła proces cyfrowej transformacji, która od lat stopniowo zmienia funkcjonowanie społeczeństw. Ostatnie miesiące pokazały, że nowe technologie są gwarancją skutecznych narzędzi antykryzysowych. Zauważyliśmy, jak ważna jest wydajność internetu, który umożliwił przeniesienie do wirtualnej przestrzeni pracy, edukacji oraz opieki zdrowotnej. Zaczęliśmy też masowo korzystać z płatności zbliżeniowych, cyfrowych zakupów i telemedycyny. Czy na zbudowanych w tym czasie cyfrowych fundamentach powstanie nowe społeczeństwo?
Wybiórczy i pragmatyczni
Społeczeństwo 5.0 cechuje otwartość, innowacyjność i chęć współpracy. Polaków z pewnością częściowo wyróżnia pierwsza z cech, gdyż aż 97 proc. zgadza się z poglądem, że nowe technologie są potrzebne, a dzięki nim może rozwijać się polska gospodarka.
– Niezmiennie jednak patrzą na nie wybiórczo i silnie pragmatycznie – w jednych dziedzinach życia je cenią, a w innych nie widzą wartościowych zastosowań – tłumaczy dr hab. Urszula Soler, kierownik ośrodka w Akademickim Centrum Polityki Cyberbezpieczeństwa ASzWoj.
Podobnie jak w ubiegłorocznym badaniu, Polacy najlepiej oceniają ułatwienia w podróży (94 proc.), domy energooszczędne (92 proc.) oraz nowe technologie w medycynie (92 proc.).
Jednym z głównych wyzwań krajów starego kontynentu w XXI wieku, jest starzejące się społeczeństwo. Rozwiązaniem tego problemu może być wykorzystanie robotów opiekujących się starszymi osobami. Jednak zaledwie 31 proc. Polaków chciałoby z tej opcji skorzystać. Równie nieprzychylnie nadal patrzymy na autonomiczne autobusy – tylko 29 proc. badanych zdecydowałoby się odbyć podróż pojazdem sterowanym przez komputer.
Spis treści:
Nie straszne nam 5G i szczepionki
Z pewnością bez rozwoju sieci piątej generacji, nie uda nam się zostać społeczeństwem 5.0. To ona będzie główną siłą napędową przyszłych usług cyfrowych w najważniejszych obszarach życia. Pomimo fali fake newsów i dezinformacji, aż 65 proc. Polaków pozytywnie odniosło się do superszybkiego internetu dzięki nowej sieci komórkowej 5G. Co ciekawe, ponad 60 proc. badanych zgodziłoby się na zamontowanie w pobliżu swojego domu mikro anten pozwalających na jej rozwój.
Znacznych strat nie przyniosło również straszenie społeczeństwa chipami podłączonymi do 5G, które będą instalowane w ludzkim organizmie poprzez szczepionkę na koronawirusa. Aż 65 proc. Polaków deklaruje skorzystanie ze szczepionek przeciwko nowym wirusom np. COVID-19.
Zdalnie znaczy gorzej?
Zdaniem Polaków nauka zdalna przez internet w czasie pandemii nie zdała swojego egzaminu – pozytywną ocenę uzyskała jedynie wśród 41 proc. ankietowanych. Jednym z powodów może być brak dostępu do szybkiego internetu, który zauważa 54 proc. społeczeństwa, a także niewystarczających cyfrowych kompetencji. Dodatkowo w porównaniu do pierwszej edycji raportu, z 72 proc. do 51 proc. spadła liczba osób, która chciałaby skorzystać z edukacji online.
– Z perspektywy czasu wiemy, że szkoła do tego przewrotu nie była przygotowana. Niestety do tej pory niewiele było konstruktywnych działań, które zaznajamiają nauczyciela ze światem wirtualnym i jego możliwościami w zdalnej edukacji. I to pewnie dlatego po ciężkich doświadczeniach w trakcie pandemii pojawiła się tak krytyczna ocena nauki zdalnej – komentuje Eliza Kruczkowska, dyrektor departamentu rozwoju innowacji w Polskim Funduszu Rozwoju.
O wiele lepiej oceniliśmy natomiast możliwość pracy zdalnej, z której chciałoby skorzystać 70 proc. Polaków. – Głównym powodem, dla którego lepiej sprawdziła się niż zdalna edukacja, było zapewne to, że wykonywały ją głównie osoby z wyższym wykształceniem, a więc dobrze do niej przygotowane – zwraca w raporcie uwagę prof. Janusz Czapiński, wieloletni kierownik projektu „Diagnoza społeczna”.
Aplikacje tak, roboty nie
Niezmiennie 92 proc. Polaków pozytywnie ocenia nowe technologie, takie jak np. tomografia, rezonans magnetyczny czy szybkie sposoby wykrywania nowotworów. 71 proc. zainstalowałoby aplikację pozwalające kontrolować dietę oraz dobierać zakupy do stylu życia. Masowo korzystamy z e-recepty i e-zwolnienia, które w czasie pandemii pozwoliły pacjentom ograniczyć liczbę kontaktów z przychodnią. Wciąż przerażają nas jednak operacje dokonywane przez roboty – tylko 35 proc. zamieniłoby na nie swojego chirurga. Tyle samo osób korzysta ze zdalnych konsultacji medycznych z wykorzystaniem internetu. To bardzo słaby wynik, biorąc pod uwagę ostatnie miesiące lockdownu.
– Byliśmy świadkami ogromnego przyspieszenia w takich dziedzinach, jak m.in. rozwiązania telemedyczne ułatwiające zdalny dostęp pacjenta do diagnozy lekarskiej czy zdalne monitorowanie parametrów zdrowotnych. Aby jednak w perspektywie długofalowej były one skuteczne, należy określić ich rolę w systemie ochrony zdrowia w stosunku do innych form kontaktu pacjenta z lekarzem. Potrzebne są jednoznaczne wytyczne, które powinny określać, w jakich sytuacjach można stosować tele-lub wideokonsultacje, a kiedy konieczna jest osobista wizyta w gabinecie lekarskim – podkreśla Markus Sieger, prezes Polpharmy, która jest patronem raportu.
Jak ułatwić sobie życie?
Lubimy i wybieramy innowacje, które ułatwiają nam życie. Doceniliśmy je szczególnie w czasach koronawirusa. Prawie wszyscy Polacy korzystają z nawigacji online, a 93 proc. pozytywnie ocenia płatności kartą dodaną do aplikacji w telefonie. Z zakupów lub sprzedaży przez internet oraz oglądania filmów i programów telewizyjnych online korzysta prawie 75 proc. ankietowanych.
– Pandemia COVID-19 dodatkowo zwiększyła popularności platform VOD. Po pierwsze: zamknięcie w czterech ścianach sprzyja korzystaniu z serwisów wideo online. Po drugie: ich znaczenie i rola zaczęły rosnąć, gdyż w wyniku „lockdownu” przejęły one funkcje, które do tej pory pełniły kina, teatry czy inne instytucje kultury – tłumaczy Maciej Gozdowski, dyrektor zarządzający player.pl
Raport „Technologia w służbie społeczeństwu. Czy Polacy zostaną społeczeństwem 5.0?” został wydany przez Fundację Digital Poland we współpracy z IQS i pod patronatem Polpharmy. Jest dostępny do pobrania za darmo na stronie Fundacji Digital Poland. Jego premiera odbędzie się 7 października w trakcie Digital Summit, konferencji organizowanej w ramach Festiwalu Cyfryzacji. To unikatowa platforma współpracy i wymiany poglądów między przedstawicielami firm, światem nauki, politykami oraz liderami opinii. W trakcie wydarzenia zostanie przedstawiony stan cyfryzacji Polski oraz rekomendacje blisko 20 organizacji dla rządu do dalszych działań. Gośćmi tegorocznej konferencji jest m.in Christos Cabolis, główny ekonomista w IMD ze Szwajcarii, który omówi najnowszy ranking World Digital Competitiveness Ranking 2020 oraz zaprezentuje słabe i silne strony Polski.
Partnerami Strategicznymi Festiwalu Cyfryzacji są: VISA, TVN Grupa Discovery, T-Mobile, RASP, Player, Huawei. Partnerami są: UPC, Stroer, Sage, PwC, Polska Press, Polpharma, IdoSell, Fundacja Platforma Przemysłu Przyszłości.
