- Małe i średnie przedsiębiorstwa generują prawie co drugą złotówkę krajowego PKB (49,1 proc.). Wśród firm w umacnianiu polskiej gospodarki największą rolę odgrywają najmniejsi – 30,2 proc. polskiego PKB jest bowiem wytwarzane przez mikrofirmy[1].
- Według barometru Komisji Europejskiej, polskie MŚP nie wykorzystują jednak w pełni potencjału innowacji. Lokalne biznesy dobrze radzą sobie z wykorzystywaniem szans do rozwoju i zatrudnianiem w innowacyjnych sektorach[2].
- Jednocześnie nisko oceniono zdolność MŚP do wdrażania niesztampowych pomysłów organizacyjnych czy marketingowych, a także tworzenia własnych innowacji[3].
- Krajowe biznesy znajdują już jednak rozwiązania, które pomogą im w cyfrowej transformacji i przeciwdziałaniu skutkom globalnej pandemii. Niemal 4 na 10 firm zwiększa lub rozpoczyna sprzedaż online[4], 35,2 proc. przyspiesza automatyzację procesów produkcji[5], a prawie jedna trzecia inwestuje w robotyzację[6].
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią ważny filar gospodarki nie tylko polskiej, ale również europejskiej. Firmy tego rozmiaru stanowią 99,8 proc. wszystkich przedsiębiorstw w Polsce[7] i wytwarzają prawie co drugą złotówkę w polskim PKB (49,1 proc.) – przy czym aż jedna trzecia tego wskaźnika to zasługa mikrofirm[8]. W skali unijnej MŚP generują nawet ponad połowę PKB (58 proc.)[9].
– Jednym z fundamentów działań MŚP jest innowacyjność i otwartość na nowe rozwiązania. W tym zakresie – jak wynika ze statystyk – polskie firmy mają jednak jeszcze duże pole do rozwoju w zakresie innowacji. Pod tym kątem Polska uplasowała się w Europie na czwartym miejscu, ale… od końca – zauważa Tomasz Buraś, dyrektor zarządzający DHL Express Polska. – Mimo tego, coraz większa liczba właścicieli małych i średnich przedsiębiorstw ma świadomość, że rozwiązania z zakresu cyfrowej transformacji to narzędzia, które umożliwiają zachowanie elastyczności – nawet w najtrudniejszych sytuacjach. Czas globalnej pandemii to poważny sprawdzian dla wielu firm, ale i czynnik przyczyniający się do wdrażania innowacyjnych rozwiązań, takich jak chociażby aplikacja myDHL+, upraszczająca i przyspieszająca procesy logistyczne.
Wyzwania MŚP w trakcie pandemii koronawirusa
Podczas pandemii wielu konsumentów zacisnęło pasa, oczekując nadchodzących trudności finansowych, co naturalnie przełożyło się na zmniejszone obroty wielu przedsiębiorstw. Doświadczyły one w tym czasie również innych problemów, spowodowanych m.in. przez restrykcje związane z działaniami przeciwko rozprzestrzenianiu się nowego wirusa. W kwietniu – podczas szczytu pandemicznych ograniczeń w Polsce – blisko 42 proc. MŚP sprzedających za granicę miało problem z wyprodukowaniem i dostarczeniem towarów do zagranicznych odbiorców bądź realizacją usług na ich rzecz, a 45 proc. importujących firm tego samego rozmiaru miało trudności z otrzymywaniem zamówionych towarów czy usług z zagranicy[10]. Źródłem wyzwań w funkcjonowaniu firm były m.in. zakłócenia w łańcuchu dostaw, obejmujące również problemy z zaopatrzeniem (31,7 proc.), które najbardziej dotknęły sektor handlowy – prawie 6 na 10 firm (58,7 proc.) funkcjonujących w tym obszarze rynku zadeklarowało, że było to dla nich największym wyzwaniem.[11]
– Ponad połowa ankietowanych przedsiębiorców z branży handlowej nie była przygotowana na utrudnienia logistyczne. To ogromna skala problemu, szczególnie biorąc pod uwagę, że w tym sektorze działa co czwarta mała i średnia firma (23,6 proc.)[12]. Inną przyczyną problemów było zamknięcie granic wielu państw (było to wyzwaniem dla 27,8 proc. ankietowanych). Tutaj z kolei najbardziej ucierpiał sektor przemysłowy, w którym spowodowało to trudności dla 52,1 proc. firm[13] – wskazuje Tomasz Buraś. – W tak niełatwej sytuacji okazało się, jak ogromną rolę odgrywa zaufany partner logistyczny, który gwarantuje dotarcie przesyłki pod konkretny adres w określonym czasie. Nasi klienci biznesowi mierzyli się z podobnymi wyzwaniami, jednak od początku pandemii mogli liczyć na nasze wsparcie. Dodatkowo, kryzys zmusił wielu przedsiębiorców do redefinicji dotychczasowych rozwiązań. Powoli uświadamia też MŚP, że rozpoczęcie współpracy z lokalnymi podmiotami oraz z zaufanymi partnerami logistycznymi, stwarza im większe możliwości rozwoju, niż wcześniej powielane schematy.
Innowacyjne plany polskich MŚP
Przedsiębiorcy nie siedzą jednak bezradnie i nie zamykają się na potrzebę wprowadzania innowacji. Wręcz przeciwnie – aktywnie podejmują działania, aby odpowiedzieć na wyzwania nowej rzeczywistości. Niemal co trzecia mała i średnia firma w Polsce, Czechach, Rumunii i na Węgrzech w ciągu najbliższych trzech lat planuje inwestycje w robotyzację[14]. Ponad 32 proc. przedsiębiorstw tego rozmiaru z polskiego sektora przemysłowego odnowiło swoje parki maszyn i urządzeń, a 35,2 proc. zwiększyło automatyzację procesów produkcji[15].
– Transformacja cyfrowa i otwartość na nowości jest kluczem do rozwoju każdego przedsiębiorstwa i menedżerowie to widzą. Przykładowo, bezpośrednio w reakcji na pandemię, 36,6 proc. ankietowanych MŚP w badaniu PwC rozpoczęło w Polsce sprzedaż online lub zwiększyło jej zakres[16] – a do tego potrzebny jest zaufany partner logistyczny oraz szybka i sprawna dostawa – zauważa Tomasz Buraś. – Taka sytuacja stwarza ogromny potencjał do rozwoju i jest krokiem na przód ku wejściu na nowe rynki i tym samym dotarciu do szerszego grona klientów. To naturalna kolej rzeczy. W niektórych firmach to już standard, dla innych to wciąż innowacja. Tymczasem możliwości Internetu są praktycznie nieograniczone. Za pomocą cyfrowych rozwiązań, firmy mogą dotrzeć nawet do najbardziej odległych zakątków świata.
W 2019 roku blisko 25 proc. przedsiębiorców postawiło na eksport, ale… mogą sięgnąć po jeszcze więcej
W ciągu 12 miesięcy przed ogólnonarodowym lockdownem, 23,9 proc. przedsiębiorców postawiło na eksport, a co czwarty szef firmy rozszerzał działalność na nowe rynki.[17] Jednocześnie Polska została stosunkowo nisko oceniona w zestawieniu European Innovation Scoreboard 2020 w zakresie eksportu produktów medium i high-tech czy usług wymagających wiedzy specjalistycznej, co wskazuje na potencjalną niszę do zapełnienia. W sąsiednich Czechach również zauważono problemy z eksportem usług specjalistycznych, ale wysoko oceniono zdolność czeskich MŚP do wzajemnej współpracy oraz sprzedaży innowacji. Słowacy z kolei mają nieco inne wyzwania. Mimo dobrych wyników we wprowadzaniu innowacyjnych produktów na rynek czy do firm oraz sprzedaży usług specjalistycznych, słowackie MŚP mają sporo do nadgonienia w zakresie innowacyjności wewnętrznej, produktowej, procesowej, marketingowej czy organizacyjnej.
Do handlu transgranicznego zachęca również Komisja Europejska, która zauważa, że 8 na 10 eksportujących MŚP prowadzi sprzedaż do innych państw członkowskich. Ta liczba może jednak znacznie wzrosnąć. Obecnie jedynie 17 proc. wszystkich unijnych MŚP w sektorze wytwórczym prowadzi handel transgraniczny na jednolitym rynku[18].
[1] Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, PARP, lipiec 2020
[2] European Innovation Scoreboard, Komisja Europejska, lipiec 2020
[3] European Innovation Scoreboard, Komisja Europejska, lipiec 2020
[4] Polski mikro, mały i średni biznes w obliczu pandemii COVID-19, PwC, kwiecień 2020
[5] Barometr robotyzacji MŚP, Universal Robots, listopad 2019-kwiecień 2020
[6] Instytut Keralla Research dla Siemens Financial Services, marzec 2020
[7] 2019 SBA Fact Sheet Poland, Komisja Europejska
[8] Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, PARP, lipiec 2020
[9] Dane Komisji Europejskiej, lipiec 2020
[10] KoronaBilans MŚP, Krajowy Rejestr Długów
[11] Polski mikro, mały i średni biznes w obliczu pandemii COVID-19, PwC, kwiecień 2020
[12] Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, PARP, lipiec 2020
[13] Polski mikro, mały i średni biznes w obliczu pandemii COVID-19, PwC, kwiecień 2020
[14] Barometr robotyzacji MŚP, Universal Robots, listopad 2019-kwiecień 2020
[15] Instytut Keralla Research dla Siemens Financial Services, marzec 2020
[16] Polski mikro, mały i średni biznes w obliczu pandemii COVID-19, PwC, kwiecień 2020
[17] Instytut Keralla Research dla Siemens Financial Services, marzec 2020
[18] Strategia MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy, Komisja Europejska, marzec 2020
