Ustawa „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialności i spółkach z dodatkową odpowiedzialnością”, która weszła w życie z dniem 16 czerwca 2018 roku („ Nowa Ustawa”) reguluje kwestie dotyczącej odpowiedzialności osób zarządzających spółką za jej zobowiązania jak i stawia im dodatkowe wymagania dotyczące działalności konkurencyjnej, przestrzegania informacji poufnych jak i konfliktów interesów.
Spis treści:
Kim są osoby zarządzające w spółce?
Zgodnie z ust. 1 art. 42 Ustawy do osób zarządzających spółką zalicza się członków jej organu wykonawczego (dyrektorów), członków rady nadzorczej, a także inne osoby przewidziane w statucie spółki. Zasadą jest, że osoby zarządzające spółką ponoszą odpowiedzialność solidarną przed spółką m.in. w takich przypadkach za:
- wprowadzenie w błąd wspólników spółki np. poprzez nie podanie prawdziwych informacji dotyczących sytuacji finansowej spółki w wyniku czego zostały wypłacone dywidendy (odpowiedzialność w wysokości dokonanych wypłat podlegających zwrotowi),
- za straty wyrządzone spółce nienależytym działaniem lub bezczynnością (odpowiedzialność w granicach wyrządzonych strat).
Odpowiedzialność solidarna
Jest to rodzaj odpowiedzialności, w sytuacji w której występuje kilku dłużników, a wierzyciel ma prawo żądać pełnego lub częściowego wykonania zobowiązania (zgodnie z Kodeksem Cywilnym Ukrainy) zarówno od wszystkich dłużników, jak i od każdego z nich z osobna. Regulacje dotyczące odpowiedzialności solidarnej osób zarządzających spółką mają zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy zostanie udowodnione, że te osoby przyczyniły się do powstania strat lub że pozew przeciwko osobom funkcyjnym mogą złożyć wyłącznie właściciele spółki z o.o., których prawa zostały naruszone lub sama spółka.
Dodatkowe ograniczenia
Nowa Ustawa zawiera regulacje dotyczące zakazu konkurencji, nieujawniania informacji poufnej oraz unikania konfliktu interesów. Nieprzestrzeganie regulacji bezwarunkową przez osoby zarządzające spółką w tym zakresie stanowi podstawę do rozwiązania stosunku łączącego tę osobę ze spółką ze skutkiem natychmiastowym bez obowiązku zapłaty na jej rzecz wynagrodzenia. Regulacje o zakazie konkurencji dotyczą wybranych czynności, które są zabronione bez uzyskania zgody walnego zgromadzenia uczestników spółki (lub rady nadzorczej – w przypadku jej powołania – dla członków organu wykonawczego).
Konflikt interesów. Kim są osoby powiązane?
Zgodnie z Nową Ustawą konflikt interesów to rozbieżność między obowiązkiem osoby zarządzającej spółką do działania w interesie spółki w całości, a własnymi prywatnymi interesami lub interesami powiązanych osób.
- Osoby prawne pod warunkiem, że jedna z nich kontroluje drugą z nich, bądź obie kontrolowane są przez osobę trzecią,
- Członkowie rodziny osoby fizycznej – współmałżonek, a także rodzice (rodzice adopcyjne), opiekun (kurator), braci, siostry, dzieci oraz ich współmałżonki,
- Osoba fizyczna i członek jej rodziny, a także osoba prawna w przypadku, gdy ich kontroluje.
Przepisy Nowej Ustawy zakazują osobom zarządzającym spółką, bądź osobom z nimi powiązanymi otrzymywać jakiekolwiek wynagrodzenie, bądź korzyści związane z wykonywaniem przez nich czynności. Osoby zarządzające spółką zobowiązane są informować spółkę (wg zasad określonych w Nowej Ustawie) o każdym przypadku wystąpienia konfliktu interesów. Należy zauważyć, że osoby zarządzające spółką nie mogą m.in.: prowadzić działalności gospodarczej jako przedsiębiorca w formie osoby fizycznej , być uczestnikiem spółki pełnej (gdzie wszyscy wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarną za zobowiązania spółki z majątku osobistego), być wspólnikiem spółki komandytowej z pełną odpowiedzialnością, członkiem organu wykonawczego, bądź rady nadzorczej w innym podmiocie prowadzącym podobną działalność co spółka ich zatrudniająca.
Istotne zmiany – podsumowanie
Nowa Ustawa wprowadza także inne następujące zmiany:
Obowiązek dyrektora lub kolegialnego organu wykonawczego dotyczący informowania wspólników spółki o obniżeniu wartości czystych aktywów spółki więcej niż 50 % w porównaniu z poprzednim rokiem.
Za nieprzestrzeganie tej powinności dyrektor ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki w przypadku jej upadłości przez okres kolejnych 3 lat. Zgodnie z tym mechanizmem, w przypadku bezskutecznej egzekucji z majątku spółki, zgodnie z zasadą odpowiedzialności solidarnej zadłużenie może być egzekwowane z majątku osobistego dyrektora.
Dyrektor ponosi odpowiedzialność za przechowywanie wszystkich dokumentów spółki przewidzianych prawem m.in.: protokołów walnego zgromadzenia i z posiedzeń innych organów kolegialnych; wszystkich redakcji statutu; prawnych dokumentów dotyczących majątku; wewnętrznych regulaminów spółki regulujących działalność powołanych w spółce organów itp.
Za przechowywanie dokumentów ewidencji księgowej i sprawozdawczości finansowej, odpowiedzialność ponosi główny księgowy (w razie powołania).
Za naruszenie warunków przechowywania dokumentów wobec osób zarządzających przewidziano odpowiedzialność administracyjną (naruszenie nieumyślne) i karną (umyślne zniszczenie, uszkodzenie lub ukrycie dokumentów).
Przypominamy że każda spółka z o.o. zobowiązana jest do przystosowania własnych dokumentów założycielskich (statutów) do regulacji Nowej Ustawy.
Autor: Kateryna Suslova prawnik prawa ukraińskiego Departamentu Wschodniego Kancelarii Chałas i Wspólnicy
