W ostatnich latach, rynek kryptowalut zanotował ogromny rozwój, o czym świadczyć może choćby legendarny już wzrost wartości Bitcoina. Niestety, rosnąca popularność tego rodzaju środków płatniczych spowodowała, że wzrosła również liczba oszustw na szkodę inwestorów czyli najczęściej osób prywatnych.
Naturalną konsekwencją tych wydarzeń stała się potrzeba wprowadzenia regulacji zapewniających pełny nadzór nad rynkiem kryptoaktywów oraz ochronę uczestników obrotu.
Na poziomie unijnym, kwestię tę kompleksowo reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937.
Aktualnie trwają prace nad projektem polskiej ustawy o kryptoaktywach, która ma na celu dostosowanie regulacji krajowych do Rozporządzenia 2023/1114. Jak wynika z projektu ustawy, głównym jego założeniem jest organizacja oraz wykonywanie nadzoru nad rynkiem. Regulacje mają odnosić się w szczególności do oferujących czyli podmiotów dokonujących oferty publicznej kryptoaktywów, osób ubiegających się o dopuszczenie kryptoaktywów do obrotu, emitentów tokenów powiązanych z aktywami, jak i będących e-pieniądzem oraz dostawców usług w zakresie kryptoaktywów.
Najistotniejszą rolę w nadzorze nad rynkiem spełniać będzie Komisja Nadzoru Finansowego (dalej jako: KNF), która wskazana została jako instytucja odpowiedzialna w naszym kraju za wykonywanie funkcji i obowiązków przewidzianych w Rozporządzeniu 2023/1114.
KNF będzie uprawniona do podejmowania czynności kontrolnych względem podmiotów nadzorowanych w celu ustalenia, czy ich działalność prowadzona jest zgodnie z przepisami Rozporządzenia 2023/1114 oraz innymi aktami prawnymi.
W ramach środków nadzorczych, istotnym uprawnieniem KNF będzie m. in. możliwość wydawania zaleceń kierowanych do emitentów tokenów w celu zaprzestania naruszania przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów Rozporządzenia 2023/1114 lub przepisów prawa krajowego. Ponadto, KNF będzie również uprawniona do nałożenia na oferującego, emitenta tokenów powiązanych z aktywami lub tokenów będących e-pieniądzem, osobę ubiegającą się o dopuszczenie do obrotu kryptoaktywów lub dostawcę usług w zakresie kryptoaktywów prowadzącego platformę obrotu obowiązku zmiany treści lub formy dokumentu informacyjnego, jego uzupełnienia, jak również zmiany treści materiałów marketingowych.
Z kolei emitenci tokenów powiązanych z aktywami, emitenci tokenów będących e- pieniądzem oraz dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów przekazywać będą KNF informacje dotyczące ich sytuacji finansowej oraz zdarzeń, które mogą mieć wpływ na ich działalność, a także o zmianach danych zawartych we wniosku o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności.
W przypadku naruszenia lub uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów Rozporządzenia 2023/1114, KNF będzie uprawniona do stosowania sankcji administracyjnych, do których należeć mają m. in. zakaz rozpowszechniania materiałów marketingowych, zakaz świadczenia określonych usług w zakresie kryptoaktywów na okres do 12 miesięcy, nałożenie obowiązku zapłaty kary pieniężnej. Najdalej idącą sankcję wobec podmiotu nadzorowanego stanowić ma cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności na rynku kryptoaktywów.
Naruszenie przepisów skutkować może odpowiedzialnością karną, albowiem stosowne przepisy o charakterze karnym także zostały uwzględnione w nowych regulacjach.
W ramach projektowanych rozwiązań, wiele uwagi poświęcono także kwestiom związanym z tajemnicą zawodową. Obowiązek zachowania tajemnicy odnosić się będzie do informacji dotyczących chronionych prawem interesów podmiotów, na rzecz których są świadczone usługi w zakresie kryptoaktywów. Projektowane rozwiązania wskazują na katalog podmiotów zobowiązanych do zachowania tajemnicy oraz podmiotów, na rzecz których dopuszczalne jest ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę zawodową i sytuacji, w których może ono nastąpić. Złamanie obowiązku dochowania tajemnicy skutkować ma z kolei odpowiedzialnością odszkodowawczą.
Jak można zauważyć, projektowane regulacje są niezwykle restrykcyjne, jednak zapewne pomoże to w wyeliminowaniu nieuczciwych czy nierzetelnych podmiotów z rynku. Komisja Nadzoru Finansowego, która dotąd sprawowała nadzór m. in. nad sektorem bankowym, ubezpieczeniowym czy rynkami kapitałowymi, może mieć realny wpływ na stabilność i bezpieczeństwo rynku kryptoaktywów, w tym na ochronę interesów uczestników obrotu, zwłaszcza indywidualnych inwestorów.
Autor: Adriana Kidawa, Radca Prawny, Partner, Kancelaria AKKG Gruszka Kidawa