Skrajnie różne pokolenia na rynku pracy, niska stopa bezrobocia i duża konkurencja wśród firm, walczących o przyciągnięcie najlepszych kandydatów i zatrzymanie najbardziej efektywnych pracowników, same w sobie stanowią ogromne wyzwanie dla kierujących zespołami menadżerów i osób pracujących w obszarze HR. Kluczem do radzenia sobie z problemami wynikającymi z obecnej sytuacji są komunikacja i motywacja – tylko tyle i aż tyle.
W badaniu[1] przeprowadzonym przez Grupę Nowe Motywacje podczas odbywającego się w zeszłym tygodniu kongresu Kadry to właśnie te dwa obszary – motywację i komunikację – wskazano jako te, które będą dostarczać menadżerom i osobom pracującym w działach HR najwięcej wyzwań. Chociaż samo badanie miało charakter nieco żartobliwy – uczestnicy Kongresu głosowali na wybrane wyzwanie, wybierając ciasteczko z kosza opisanego wybranym zagadnieniem – problemy, które wskazali, są jak najbardziej realne i często dostrzegane na rynku pracy, w wielu przedsiębiorstwach.
Wyzwania na nadchodzące 12 miesięcy:
- Motywacja 33,5%
- Komunikacja 29%
- Współpraca międzydziałowa 19,5%
- Zarządzanie projektami 12%
- Fuzje firm 6%
W ciągu ostatnich 6 miesięcy aż 25% pracowników zatrudnionych w Polsce zmieniło miejsce pracy i pracodawcę[2]. Kluczowe przy podjęciu decyzji o zmianie wcale nie były lepsze warunki finansowe – aż 58% osób, które zdecydowały się na przejście do innej firmy wskazało, że powodem ich decyzji była chęć rozwoju zawodowego. Niewiele ponad jedna na dziesięć osób wskazała, że do ich decyzji przyczyniły się również lepsze benefity u nowego pracodawcy. Fakt, że karta Multisport czy prywatna opieka medyczna nie są już kartą przetargową nie tylko w przyciąganiu nowych pracowników, ale i utrzymaniu tych obecnych w firmie, potwierdzają również wyniki badania Gumtree „Praca w życiu, życie w pracy” – benefity pozapłacowe znalazły się dużo niżej w piramidzie najważniejszych czynników podczas rekrutacji – poza, oczywiście, zarobkami; ważniejsze okazały się atmosfera w pracy, możliwości rozwoju (awans, wyzwania) oraz dawane przez pracodawcę możliwości podnoszenia kompetencji w formie kursów i szkoleń organizowanych w firmie bądź przez nią dofinansowywanych[3].
Wyniki przeprowadzonego przez nas badania jednoznacznie wskazały, że wielu managerów i pracowników działów HR spodziewa się, że w nadchodzącym roku największym wyzwaniem będzie dla nich odpowiednie motywowanie pracowników. Potwierdzenie tych przewidywań wyraźnie widoczne jest na rynku pracy, który został już jakiś czas temu właściwie wyczyszczony z dostępnych dobrych kandydatów. Wiedząc o swojej uprzywilejowanej sytuacji, pracownicy oczekują od pracodawcy więcej, niż tylko konkurencyjne wynagrodzenie. Zidentyfikowanie potrzeb, jakie mają pracownicy, zauważenie ich potencjału, zaoferowanie możliwości rozwoju i sposobów podnoszenia kompetencji, które będą dopasowane do ich możliwości i predyspozycji, jest kluczowe w utrzymaniu najlepszych osób w firmie i w motywowaniu ich do efektywnej, pełnej pasji, pracy – mówi Grzegorz Święch, Wiceprezes i Partner Grupy Nowe Motywacje.
Kolejny obszar, który zdaniem 29% biorących udział w badaniu dostarczy wielu wyzwań w nadchodzących roku, to komunikacja. Problemy na tym tle mogą wynikać z bardzo wielu kwestii – począwszy od prywatnych predyspozycji, przez kulturę organizacyjną firmy, sposoby wprowadzania nowych pracowników do zespołów, czy jedne z najbardziej aktualnych obecnie w polskich firmach – nieporozumienia pojawiające się na tle uwarunkowań kulturowych i różnic językowych w środowisku międzynarodowym, wynikające z coraz częstszego posiłkowania się przedsiębiorstw pracownikami zagranicznymi, bez odpowiedniego przygotowania. Jednym z najbardziej widocznych obecnie na rynku pracy podłoży konfliktów komunikacyjnych są również różnice wiekowe. Przedstawiciele Pokolenia Z, Millenialsi, Generacja X, czy Baby Boomers – każda z tych grup wiekowych urodziła się w zupełnie innej rzeczywistości, ma inny sposób porozumiewania się ze sobą i ze światem, inny stosunek do nowych technologii, inaczej zdobywa informacje, a przede wszystkim: ma inny stosunek do pracy i oczekiwania wobec pracodawcy. Wokół każdego pokolenia narosło również wiele mitów i stereotypów, które nierzadko mają wpływ na wzajemne stosunki w pracy.
Informowanie o działaniach i planach przedsiębiorstwa, procedury onboardingowe dla nowych pracowników, czy umiejętne dawanie jasnych informacji zwrotnych i konstruktywnej krytyki to podstawa dobrze funkcjonującej komunikacji w firmie. Pierwszym krokiem do tego jest zidentyfikowanie obszarów, na których tle potencjalnie mogą powstawać konflikty komunikacyjne. Do ich wyeliminowania niezbędna jest natomiast odpowiednia edukacja – w zależności od potrzeb i planów firmy może to być edukowanie menadżerów, kadry zarządzającej czy działów HR, ale również zespołów pracowników niższego szczebla, do których na przykład w przyszłości mają dołączyć zagraniczni współpracownicy – wyjaśnia Grzegorz Święch z Grupy Nowe Motywacje, dodając: Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że efektywna komunikacja może pozwolić na rozwiązanie problemów w pozostałych obszarach, które również pojawiły się w naszym badaniu: we współpracy między działami, zarządzaniu projektami, czy przy fuzjach firm.
Na ostatni problem warto zwrócić baczną uwagę, mimo iż spośród menadżerów i pracowników HR biorących udział w badaniu, tylko 6% uważa, że będzie musiało radzić sobie w ciągu najbliższego roku z wyzwaniami wynikającymi z fuzji firm. W 2018 roku polskie firmy uczestniczyły w 211 fuzjach i przejęciach[4]. Należy sobie jednak zdawać sprawę, że tego typu procesy dotykają zdecydowanie więcej szeregowych pracowników, niż menadżerów czy przedstawicieli kadry zarządzającej. Zaplanowane przez prawników, zarząd i konsultantów biznesowych, kolejne kroki skupiają się w dużej mierze na celach biznesowych i proceduralnym przebiegu połączenia dwóch firm, nie uwzględniając czynnika ludzkiego. Wśród pracowników niższego szczebla, którzy nie posiadają bezpośredniego dostępu do informacji o przebiegu procesu fuzji i jego najbliższych konsekwencjach, panuje zazwyczaj chaos informacyjny, powodujący poczucie niepewności i rosnący stres. W przypadku fuzji pracownicy obawiają się zazwyczaj nie tylko ewentualnej utraty pracy, ale również tego, jak odnajdą się w nowej organizacji, powstałej po zakończeniu całego procesu. Okazuje się, że nawet 20% osób, które pozostają w firmie, w ciągu kolejnego roku decyduje się na zmianę pracy[5].
Tak znaczące zmiany w firmie mogą sprawić, że nawet ci pracownicy, którzy nie zostaną zmuszeni do poszukiwania nowego zatrudnienia, stracą wiarę w firmę i jej sukces w przyszłości, co skłoni ich do odejścia na własne życzenie. Tymczasem zaangażowanie menadżerów, liderów zespołów oraz pracowników działów HR w komunikowanie tego, jaka jest wizja funkcjonowania firmy po zmianach i jakie kroki zostaną podjęte w nadchodzących tygodniach czy miesiącach, pozwoli nie tylko zadbać o spokój i zniwelować stres wśród pracowników, ale również może pomóc w zatrzymaniu w firmie najcenniejszych zasobów ludzkich– podsumowuje Grzegorz Święch.
Przeprowadzone badanie, mimo dość kameralnej formy, jasno pokazuje, że osoby odpowiadające za rekrutację nowych kandydatów oraz rozwój już pozyskanych pracowników i ich talentów – zarówno menadżerowie i liderzy zespołów, jak i pracownicy HR – mają świadomość, że u podstaw sprawnie funkcjonującego przedsiębiorstwa leży odpowiednia komunikacja, pozwalająca na zidentyfikowanie pojawiających się problemów, rozpoznanie potrzeb pracowników i ich potencjału, oraz przejrzyste i efektywne przekazywanie informacji. Dzięki odpowiedniej edukacji i rozwijaniu kompetencji komunikacyjnych podczas dobranych do kadry i sytuacji przedsiębiorstwa szkoleń, firmy są w stanie nie tylko zredukować problemy w zakresie współpracy między działami, zarządzania projektami, a nawet mobbingu, ale też poradzić sobie z największym wyzwaniem dla całego rynku pracy: odpowiednim motywowaniem pracowników.
[1] Badanie przeprowadzono w dn. 14-16 maja 2019 wśród uczestników XXIX Kongresu Kadry, udział w badaniu wzięły 164 osoby
[2] „Monitor Rynku Pracy” 35. edycja, Instytut Badawczy Randstadt
[3] „Praca w życiu, życie w pracy”, raport Gumtree.pl
[4] https://fordata.pl/raport-mnaindexpoland-4-kwartal-2018/
[5] https://www.businessinsider.com/5-ways-to-keep-top-employees-from-quitting-during-a-merger-2015-9?IR=T
