Wirtualne kasy fiskalne od 2020 roku?

    telefon ecommerce

    Minister Finansów opublikował projekt rozporządzenia z 6 sierpnia 2019 roku w sprawie kas rejestrujących mających postać oprogramowania. Jest to kolejny akt prawny mający na celu poprawę systemu kontroli przekazywania danych dotyczących ewidencji sprzedaży prowadzonej za pomocą kasa rejestrujących. Wcześniej uchwalono przepisy, które stopniowo wprowadzają obowiązek posiadania kas fiskalnych online. Umożliwienie korzystania z oprogramowania cyfrowego w celach rejestracji sprzedaży jest kolejnym krokiem w walce z podatkową szarą strefą, ale jednocześnie stanowić może ułatwienie dla przedsiębiorców, poprzez obniżenie kosztów obsługi systemu rejestrującego transakcje.

    Kasy wirtualne, czyli pozostając w zakresie słownictwa przyjętego w rozporządzeniu – kasy rejestrującej mające postać oprogramowania to nowy etap w zakresie zapewnienie efektywniejszej fiskalizacji na potrzeby funkcjonowania aparatu skarbowego państwa. Podstawowa funkcja nowego typu kas pozostaje zbieżna z funkcją kas dotychczas stosowanych w obrocie gospodarczym tj. wystawianie dokumentów fiskalnych obejmujących paragony fiskalne i raporty fiskalne oraz prowadzenie właściwej ewidencji sprzedaży. Podkreślenia wymaga fakt, że wirtualne kasy w pełni realizują cele i funkcje poprzednich generacji kas fiskalnych a ponadto posiadają wiele dodatkowych możliwości zarówno w zakresie efektywniejszej fiskalizacji jak i dostarczania danych na jej temat organom skarbowym, jak również w zakresie ułatwienia dostępu do kas fiskalnych dla ich użytkowników i grup docelowych. Podstawową różnicą oraz głównym ulepszeniem wirtualnych kas fiskalnych jest to, iż mając postać oprogramowania, mogą stać się dużo bardziej dostępne i prostsze w użyciu dla odbiorców tego typu rozwiązań. Brak konieczności posiadania specjalnych urządzeń powinien wpłynąć pozytywnie na zwiększenie zainteresowania posiadaniem kasy i legalnym prowadzeniem działalności. Inaczej rzecz ujmując wprowadzenie kas fiskalnych mających postać oprogramowania zmniejszy koszty wejścia użytkowników w branże wymagające fiskalizacji, co tym samym powinno przełożyć się na zmniejszenie szarej strefy działalności gospodarczej. Należy również zwrócić uwagę na kwestię zmniejszenia kosztów cyklicznych, które każdy użytkownik obecnie stosowanych kas fiskalnych musi ponosić w celu zapewniania ich obsługi między innymi koszty serwisu. Podatnik będzie mógł także samodzielnie przeprowadzić fiskalizacje, bez konieczności dokonywania przeglądu co dwa lata co także wpłynie na poprawę komfortu prowadzenia działalności gospodarczej.

    Nie do przecenienia jest również kwestia zwiększenia efektywności działania w zakresie przeciwdziałania nielegalnym działaniom tj. braku rejestrowania sprzedaży detalicznej. Poprzez zapewnienie mechanizmów kontroli w czasie rzeczywistym dalece utrudnione, o ile nie niemożliwe będzie dokonywanie oszustw podatkowych w postaci braku płatności należnych podatków. Kasy te, tak jak kasy on-line, będą miały funkcję przesyłania danych do systemu teleinformatycznego za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej. Pozwoli to na ciągłe, zautomatyzowane i bezpośrednie przesyłanie danych z kas z prowadzonej ewidencji oraz o zdarzeniach mających znaczenie dla pracy kas, które zaistniały podczas ich użytkowania Jest to ważne również z punktu widzenia państwa, jako, iż w ten sposób system ściągania należności publicznoprawnych (podatkowych) będzie efektywniejszy poprzez zmniejszenie możliwości działania oszustów. System rejestrowania utargów on-line, co pokazało doświadczenie innych krajów, uniemożliwia obejście systemu, w celu niepłacenia zobowiązań podatkowych. Również uczciwi użytkownicy kas fiskalnych odczują w dłuższej perspektywie pozytywną różnicę, gdyż eliminacja oszustów – osób nierejestrujących całości lub też części sprzedaży detalicznej, zwiększy przejrzystość działalności gospodarczej i wyeliminuje przypadki, w których możliwe było w wyniku opisywanych oszustw nielegalne zmniejszenie kosztów prowadzonej działalności. Taki sposób postępowania w sposób ewidentny przyczynia się do utraty uczciwie wypracowanej przewagi konkurencyjnej wynikającej np. z lepszej jakości oferty na rzecz zmniejszonych kosztów działalności oszustów, którzy dzięki temu byli w stanie np. konkurować cenowo o te same grupy klientów.

    Oceniając wprowadzane rozwiązanie w zakresie wirtualnych kas fiskalnych nie sposób pominąć również aspekt przyszłości. W dzisiejszym świecie jednym z najważniejszych aspektów działalności państwa, jak i jednym z najbardziej oddziaływających na obywateli aspektów jest sektor cyfrowy. Do tego sektora należy zaliczyć również wdrażane rozwiązanie. Poprzez postać oprogramowania kasy fiskalne będą dużo bardziej elastyczne na dostosowywanie ich do trendów gospodarczych i nowych problemów, które w tejże gospodarce występują. Nie będzie konieczna każdorazowa wymiana urządzeń fiskalnych, jeżeli organy skarbowe zadecydują, iż dany system musi ulec zmianie w wyniku zaistniałych problemów. Obecnie każda wymiana kas stanowiła ogromny problem dla właścicieli tychże kas, jak i dla państwa w postaci konieczności poniesienia dużych jednorazowych wydatków. Nie dało się również przeprowadzić tego procesu w sposób dostosowany do tempa zmiany warunków gospodarczych – proces wymian kas za każdym razem musiał być rozłożony na kilka lat. Wprowadzone kasy wirtualne powinny przyczynić się do uelastycznienia systemu fiskalnego i w znaczącej mierze ograniczyć straty powodowane cyklicznymi zmianami urządzeń w rezultacie zmiany wymogów do nich skierowanych.

    Podkreślić warto, że mimo zawartego w 2016 porozumienia przez Sekcje Dostawców Fiskalnych Urządzeń Rejestrujących Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji (SDFUR) przy Krajowej Izbie Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji o niepodnoszeniu cen kas fiskalnych online, te w tym roku wymiernie wzrosły. Malaje także liczba podmiotów sprzedających kasy. Grozi to także tworzeniem się monopolu, niebezpiecznego z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, które byłoby uzależnione od jednego dostawcy. Kasy w formie oprogramowania pozwolą uniknąć ponoszenia przez przedsiębiorców skutków tej podwyżki ze względu na zwiększoną dywersyfikacje dostawców. Jak pokazuje doświadczenie innych krajów często oprogramowanie cyfrowe dla najmniejszych przedsiębiorców było oferowane za darmo. To także oszczędność dla budżetu państwa, który nie musiałby zwracać kosztów wymiany kasy fiskalnej w kwocie do 700 zł. Państwo ma także gwarancje dywersyfikacji na rynku.

    Jednym z przykładów technologii przyszłości, która będzie mogła być zastosowana w rezultacie dokonania pierwszego kroku tj. wprowadzenia wirtualnych kas fiskalnych jest e-paragon. Elektroniczny paragon pozwoli użytkownikom na jeszcze dalej idące zmniejszenie kosztów obsługi kas fiskalnych z uwagi na brak konieczności druku a z drugiej strony będzie stanowił ogromne udogodnienie dla konsumentów. W dzisiejszym świecie kwestia przechowywania paragonów papierowych przez konsumentów jest bardzo problematyczne między innymi ze względu na zjawisko dość szybkiej utraty czytelności paragonów w wyniku „domowych warunków przechowywania”. Wprowadzenie e-paragonu pozwoli na agregowanie paragonów w jednym miejscu – cyfrowym co pozwoli na ich bezpieczniejsze przechowywanie i bardzo łatwe ich odnajdywanie w razie stosownej potrzeby. Wprowadzenie tego typu innowacji nie będzie miało tak dużego zasięgu bez skutecznego wdrożenia pierwszego etapu, czyli swoistego fundamentu, jakim są wirtualnej kasy fiskalne mające postać oprogramowania.

    Zwracamy również uwagę, że przyjęty model wdrożenia systemu kas wirtualnych jest modelem nastawionym liberalnie zarówno wobec producentów, jak i wobec użytkowników. Poprzez określenie wymagań, jakie muszą spełniać kasy fiskalne mające postać oprogramowania wyznaczone zostały podstawowe zasady konstrukcyjne i zasady ich użytkowania. Z zadowoleniem należy przyjąć odstąpienie przez Ustawodawcę od żmudnego i szczegółowego uregulowania konkretnych rozwiązań technologicznych. Pozwoli to na dużo większą swobodę budowania systemu przez producentów takich rozwiązań, a z drugiej strony wpłynie w sposób zdecydowanie pozytywny na końcowych odbiorców urządzeń poprzez fakt, iż pozostawienie względnej swobody kreatorom oprogramowania pozwoli obniżyć koszty produkcyjne tego typu urządzeń co w ostatecznym rezultacie przełoży się na zmniejszenie wydatków na tego typu rozwiązania przez grupy docelowo – osoby zobowiązane do stosowania kas fiskalnych. Omówiony w projekcie proces certyfikacji i nałożenia na producentów obowiązku zabezpieczenia oraz przechowywania certyfikatów kas zapewnia bezpieczeństwo systemu, nie powodując jednocześnie jego nadmiernego skomplikowania. Słusznie planuje się od odstąpienia od certyfikacji urządzeń przez Główny Urząd Miar. Jak pokazał przykład słowacki, takie poszerzanie zbędnej biurokracji jedynie opóźnia proces certyfikacji i źle wpływa na konkurencje na rynku oprogramowania. W Polsce nie jest certyfikowany choćby system ERP do usług księgowych, który jest powszechnie używany przez polskich przedsiębiorców i stanowi spore ułatwienie dla prowadzenia dokumentacji księgowej.

    Należy również zauważyć, że wirtualne kasy to trend, który zdobywa coraz większe poparcie w krajach Unii Europejskiej jako naturalny krok naprzód w rozwoju technologicznym gospodarki. Kasy programowe działają już m.in. w Słowenii, Chorwacji i Czechach, gdzie transakcje muszą być autoryzowane online przez fiskusa poprzez specjalny kod. W przypadku awarii sieci sprzedawca ma wyznaczony okres na dokonanie koniecznej autoryzacji. Według chorwackiego, słoweńskiego, jak i czeskiego ministerstwa finansów po wprowadzeniu rozwiązania zauważalnie wzrosły wpływy podatkowe i liczba wydawanych paragonów, za to sprzedawcy oszczędzili na kosztach utrzymania tradycyjnych kas fiskalnych. Według analiz przeprowadzonych w ramach oceny skutków regulacji zmiana ta powinna przynieść ponad 3 miliardy złotych zysku dla budżetu państwa. Doświadczenia zagraniczne dowodzą także, że odejście od niehomologowanego oprogramowania to stały trend w krajach Unii Europejskiej takich jak Niemczy czy Austria.

    Od kiedy wirtualne kasy fiskalne?

    Niezwykle istotna jest potrzeba szybkiego wejścia w życie rozporządzenia. Powinno ono bowiem skorelowane z obowiązującym od 1 maja 2019 roku rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 roku w sprawie kas rejestrujących. Rozporządzenie to nakłada stopniowy obowiązek na przedsiębiorców posiadania kas fiskalnych online. Od 1 stycznia 2020 roku takowe kasy będą musieli posiadać przedsiębiorcy z branży paliwowej, pół roku później przedstawiciele branży gastronomicznej a od 2021 roku kolejne grupy zawodowe np. fryzjerzy, prawnicy czy lekarze. Pozostali podatnicy na nowy rodzaj kas przejdą wraz z jej wymianą bądź końcem okresu homologacji, nie później jednak niż do końca roku 2022. W praktyce od 2023 roku nie będą już możliwe korzystanie przez kogokolwiek z kas starego typu.

    Pozytywnie oceniamy zaproponowany harmonogram. Stanowi on kompromis między potrzebami państwa w stosunkowo szybkiej cyfryzacji procesu rejestracji sprzedaży a potrzebami przedsiębiorców. Większość przedsiębiorców będzie mogła wymienić kasę na nową w momencie naturalnego zużycia się starej lub zakończenia okresu homologacji. Nie będzie przez to musiała ponosić dodatkowych kosztów, związanych przedwczesną wymianą. Dodatkowo projektodawca umożliwia przedsiębiorcy dokonania odliczenia kwoty wydanej na zakup kasy (do 700 złotych) w postaci ulgi. Ważne jest jednak aby w momencie konieczności dokonania wymiany kasy mieli oni już możliwość skorzystanie z oferty firm oferujących kasy rejestrujące w formie oprogramowania. Dzięki temu przedsiębiorca będzie mógł dobrać najkorzystniejszą dla siebie ofertę a zwiększona konkurencja na rynku spowoduje niższą cenę usługi. Wbrew niektórym obawą dopuszczenie kas rejestrujących w formie oprogramowania nie doprowadzi do upadku tradycyjnych kas fiskalnych on-line, zwłaszcza że te tradycyjnie kojarzą się przedsiębiorcom i klientom z rejestracją sprzedaży. Poszerzenie jednak oferty poza większą konkurencją wpłynie także na proces szybszej cyfryzacji usług.

    Umożliwienie korzystania z oprogramowania rejestrujących transakcje handlowe to rzadki przykład rozwiązania, który wpływa pozytywnie zarówno na interes państwa, poprzez łatwiejszy sposób wykrywania oszustw podatkowych, jak i na interes uczciwych przedsiębiorców, którzy będą oszczędzić na zakupie sprzętu rejestrującego, jak mierzyć się będą z mniejszą ilością kontroli skarbowych. Ze względu bowiem na elektroniczne przesyłanie danych rutynowe kontrole sprawdzające staną się zbyteczne.

    Dlatego jako Fundacja Warsaw Enterprise Institute pozytywnie oceniamy zaproponowaną regulacje i liczymy na to, że szybko stanie się ona częścią naszego porządku prawnego.