- Niskie ceny energii i mniejsze wydatki rządowe w regionie krajów GCC wywierają presję na możliwości kredytowania
- Pomimo obecnej sytuacji gospodarczej kraje należące do GCC odnotowały w 2017 r. wzrost wolumenu udzielonych kredytów o 4,9 proc.
- Banki będą udzielały kredytów w bardziej selektywny sposób w latach 2017–2018
- Alternatywne opcje finansowania ze względu na trudną sytuację na rynku
Stagnacja cen ropy naftowej: zróżnicowany wpływ na finansowanie przedsiębiorstw
Stagnacja cen ropy naftowej na niskim poziomie wywiera negatywny wpływ na warunki płynności w krajach będących członkami Rady Współpracy Zatoki Perskiej (ang. Gulf Cooperation Council, GCC). Sytuacja ta prowadzi do spowolnienia wpływu przychodów fiskalnych do kasy państwa, pogorszenia warunków płynności w sektorze bankowym, wzrostu kosztów finansowania i spadku tempa wzrostu gospodarczego (2,1 proc. w 2017 r. wg prognozy Coface). Zgodnie z raportem Coface wprowadzanie dalszych restrykcji w stosunku do dotacji rządowych nasili spowolnienie przyrostu depozytów.
Poziom stóp międzybankowych wzrósł w całym regionie, a tempo przyrostu podaży pieniądza spadło. Sytuacja ta okazała się szczególnie problematyczna dla Omanu i Bahrajnu, ponieważ kraje te dysponują najmniejszymi buforami fiskalnymi i zewnętrznymi w regionie. Oznacza to, że pogarszające się warunki płynności wywarły większy wpływ na finanse przedsiębiorstw w tych dwóch krajach w porównaniu z innymi krajami, takimi jak ZEA i Arabia Saudyjska, które mają do dyspozycji większe bufory finansowe.
Przewiduje się, że wolumen udzielanych kredytów wzrośnie o 4,9 proc. w 2017 roku. Wynik ten jest jednak o wiele gorszy od średniego rocznego tempa wzrostu, które w latach 2012–2016 wynosiło 9,2 proc.
„Ograniczone zasoby przyczynią się do bardziej selektywnego udzielania kredytów przez banki w 2017 i 2018 r. Ponadto ograniczony zostanie dostęp do finansowania dla przedsiębiorstw, szczególnie małych i średnich, ponieważ wiąże się to z podwyższonym poziomem ryzyka” – powiedziała Seltem Iyigun, ekonomistka Coface.
Rynki kapitałowe odegrają większą rolę w pozyskiwaniu funduszy
Ceny ropy naftowej obniżyły się o ponad 75 proc. w okresie od połowy 2014 r. do stycznia 2016 r. Od tego czasu wzrosły, ale nadal znajdują się na niższym poziomie niż na początku tej dekady. Spadek ten doprowadził do pogorszenia się warunków finansowych i gospodarczych w wielu krajach, zmuszając niektóre rządy do wprowadzenia środków oszczędnościowych, takich jak rezygnacja z realizacji projektów o niewielkim znaczeniu, podniesienie wysokości opłat administracyjnych i ograniczenie niektórych dotacji.
„System bankowy w krajach Zatoki Perskiej stoi przed nowymi wyzwaniami spowodowanymi spadkiem cen ropy naftowej. Koszty finansowania wzrosły z powodu podwyższenia amerykańskich stóp procentowych, co niewątpliwie oddziałuje na walutę Zjednoczonych Emiratów Arabskich – dirham, którego kurs został powiązany z kursem dolara. Z uwagi na niedawne wdrożenie regulacji Bazylea III, zgodnie z którymi banki są zobowiązane utrzymywać znaczną ilość płynnych aktywów wysokiej jakości w latach 2018–2019, konieczne jest dokonanie stosownych korekt kapitałowych” – powiedział Massimo Falcioni, dyrektor generalny Coface w regionie Bliskiego Wschodu.
Z raportu Coface wynika, że silna zależność od ropy naftowej obniżyła przychody fiskalne w wielu krajach regionu. Z kolei to odbiło się negatywnie na poziomie płynności w sektorze bankowym i na wynikach przedsiębiorstw. Budżety krajów regionu na 2017 r. wskazywały ograniczenie wydatków publicznych, co doprowadzi do odłożenia w czasie realizacji niektórych istotnych projektów. W związku z powyższym, firmom będzie trudniej zarządzać przepływami pieniężnymi. Ponadto banki będą miały ograniczone możliwości finansowania dużych projektów, które stanowią jedno z ich głównych źródeł zysku.
„Banki z krajów należących do GCC muszą dostosować swoje procedury zarządzania płynnością, aby stawić czoła nadchodzącemu cyklowi koniunkturalnemu. Nadwyżki na rachunkach bieżących uległy zmniejszeniu, a krajowe nadwyżki fiskalne przekształciły się w deficyty. Zdolność sektora publicznego do kumulowania płynności w systemie bankowym również się obniżyła” – dodał Falcioni.
Niskie ceny ropy naftowej zmusiły niektóre kraje GCC do wykorzystania własnych zasobów do sfinansowania deficytów budżetowych. Rynki kapitałowe mogą odegrać większą rolę w pozyskiwaniu funduszy w obecnym otoczeniu biznesowym. Wejście na rynki międzynarodowych obligacji pomogłoby rządom krajów GCC złagodzić presję na płynność, jak również znaleźć dodatkowe źródła, które mogłyby zostać wykorzystane w sektorze prywatnym. W 2016 r. rządy krajów należących do GCC pozyskały 38,9 mld USD poprzez emisje międzynarodowych obligacji. Mimo ponownego wzrostu cen ropy naftowej oczekuje się, że kraje te będą nadal aktywne na rynkach obligacji w 2017 r. Zgodnie z raportem rządy krajów GCC pozyskały w 2016 r. w sumie ponad 38,9 mld USD za pośrednictwem rynków międzynarodowych obligacji. Oczekuje się, że trend ten będzie kontynuowany w 2017 r.
„Pogorszenie poziomu płynności wywiera presję nie tylko na finanse przedsiębiorstw, podwyższa także ryzyko handlowe związane z wypłacalnością i brakiem płatności. W tym otoczeniu ochrona systemu wymiany handlowej jest wysoce zalecana jako stabilizator, a także katalizator, toczącej się strategicznej ekspansji w sektorach niezwiązanych z ropą naftową” – podsumował Falcioni.
Ponadto pogarszające się warunki płynności doprowadzają firmy do wdrażania rozwiązań finansowych, takich jak oferty publiczne i zwracanie się do funduszy private equity o zaspokojenie ich potrzeb kapitałowych.
