Blisko połowa konsumentów w Polsce słyszała o generatywnej sztucznej inteligencji (AI). Świadomość istnienia tej technologii deklaruje aż 84 proc. Polaków poniżej 24 r.ż. i tylko 20 proc. osób powyżej 55 r.ż. Jak wynika z raportu firmy doradczej Deloitte Digital Consumer Trends 2023, 40 proc. użytkowników rozwiązań opartych na generatywnej AI wykorzystuje je przynajmniej raz w tygodniu. Widać również chęć stosowania AI w celu podniesienia efektywności codziennej pracy. Jednocześnie pracownicy obawiają się, że sztuczna inteligencja może zastąpić ich w wykonywaniu obowiązków zawodowych.
Deloitte zapytał ponad 2 tys. polskich internautów w wieku od 18 do 65 lat o ich postrzeganie generatywnej AI, definiowanej na potrzeby badania jako „rodzaj sztucznej inteligencji, która potrafi tworzyć treści, takie jak obrazy, tekst, dźwięk itp.” Autorzy badania zróżnicowali opinie ogółu respondentów oraz osób, które słyszały o nowej technologii, a także tych, które stosowały wybrane narzędzia.
Już jedna czwarta osób, która używała generatywnej AI twierdzi, że korzystała z tych rozwiązań tylko raz czy dwa lub „na próbę”, a 30 proc. sięga po te narzędzia raz w tygodniu. Co dziesiąty użytkownik wykorzystuje generatywną sztuczną inteligencję co najmniej raz dziennie. Znaczącej części zwolenników stosowania nowej technologii nie odstrasza również konieczność płacenia za jej użytkowanie. Ponad jedna trzecia respondentów (39 proc.) obecnie korzystających z rozwiązań generatywnej AI dopuszcza ponoszenie opłat za tego typu narzędzia, podczas gdy jedynie co czwarty zdecydowanie odrzuca taką możliwość.
Podobnie jak w przypadku innych innowacji, to najmłodsi uczestnicy badania najchętniej testowali nowe rozwiązania. W grupie wiekowej 18-24 lata posiadanie bezpośredniego doświadczenia z wykorzystaniem generatywnej sztucznej inteligencji deklaruje aż 80 proc. respondentów.
Spis treści:
Potrzeba odpowiednich regulacji dotyczących korzystania z AI w pracy
Z badania Deloitte wynika, że co piąty użytkownik generatywnej sztucznej inteligencji korzysta z niej w związku z pracą zawodową, podczas gdy 57 proc. ogółu respondentów przyznało, że nie wie lub nie ma jasności czy pracodawca zgodziłby się na wykorzystywanie tych rozwiązań do celów służbowych.
– W miejscu pracy należy stworzyć odpowiednie ramy, wskazujące w jaki sposób i kiedy pracownicy mogą bezpiecznie korzystać z nowej technologii. Jakie narzędzia oparte na generatywnej sztucznej inteligencji są akceptowane, w jaki sposób weryfikować wyniki, czy jak unikać przekazywania określonych informacji poza organizację. Kluczowa jest komunikacja wprowadzanych polityk zarówno do pracowników, jak i w całym łańcuchu dostaw. Regulacji może wymagać także to, czy i w jakim stopniu informować odbiorców, że dane treści zostały wygenerowane przez sztuczną inteligencję – mówi Zbigniew Łobocki, starszy menadżer, Human Capital, Deloitte.
Jak wynika z badania, dwie trzecie ankietowanych użytkowników wykorzystuje nowe rozwiązania AI do celów prywatnych, a 44 proc. w celach edukacyjnych. Niemal trzy czwarte osób w wieku 18-24 lata korzystających z generatywnej sztucznej inteligencji, robi to właśnie w związku z nauką.
– Nie tylko studenci i pracownicy coraz częściej sięgają po rozwiązania bazujące na generatywnej sztucznej inteligencji. Jak pokazał nasz raport Unlocking the power of AI, ponad 90 proc. firm zamierza osiągnąć wyższy poziom dojrzałości w zakresie sztucznej inteligencji w ciągu najbliższych 3 lat, co widzimy także na polskim rynku. Przy szerszym wykorzystaniu możliwości AI pojawia się jednak kwestia zaufania. Aby uspokoić zarówno pracodawców, jak i pracowników, potrzebne jest m.in. przyjęcie efektywnej strategii wdrożenia AI i jej odpowiednia komunikacja – zauważa Marcin Kruczyk, dyrektor w zespole Artificial Intelligence & Data, Deloitte.
Obawa o rywalizację ze sztuczną inteligencją
Jak wynika z raportu, blisko połowa (42 proc.) respondentów z grupy, która słyszała o generatywnej sztucznej inteligencji, uważa, że jej wykorzystanie może przyczynić się do spadku liczby miejsc pracy, a blisko co trzeci badany (28 proc.) spośród grona świadomych istnienia tej technologii uważa, że w przyszłości może ona przejąć część zadań, które wykonuje. Co ciekawe, spośród osób posiadających osobiste doświadczenia w wykorzystaniu nowej technologii, aż 38 proc. obawia się zastąpienia przez AI.
Upowszechnianie technologii AI może również powodować niepokój wśród pracowników, dlatego ważna jest szczególna dbałość o budowanie zaufania i transparentności względem wykorzystania tej technologii w organizacjach oraz właściwego komunikowania strategii AI firmy. W wielu przypadkach rozwój sytuacji w danej organizacji będzie zależał od tego, na ile liderzy będą potrafili zbudować potencjał do wykorzystania nowej technologii, a pracownicy go wykorzystać.
– Kluczowe jest znalezienie równowagi pomiędzy pozyskiwaniem nowych kompetencji dla organizacji z zewnątrz, a budową ich w istniejących zespołach. Organizacje potrzebują zrozumieć, w jakim stopniu generatywna AI może wkroczyć do ich branży oraz jak w związku z tym wykorzystać potencjał tej technologii, uregulować jej wykorzystanie w ramach organizacji, określić role i zadania z wykorzystaniem nowych możliwości, zidentyfikować potrzebne kompetencje i rozwój brakujących umiejętności oraz jak zatrzymać kluczowych pracowników – wyjaśnia Zbigniew Łobocki.
Ryzyko wpisane w technologię
Jak wynika z badania Deloitte, jedna czwarta wszystkich respondentów przyjęła błędne założenie, że sztuczna inteligencja zawsze generuje odpowiedzi zgodne z prawdą. Tyle samo ankietowanych wskazało, że uzyskiwane odpowiedzi co do zasady mają charakter obiektywny. Jednocześnie jednak ponad 50 proc. badanych w Polsce nie ma jednoznacznej opinii co do niezawodności otrzymywanych wyników lub wiedzy, jak patrzeć na otrzymywane rezultaty.
Jak się okazuje, odsetek badanych korzystających z narzędzi opartych na generatywnej AI przekonanych o bezstronności tych rozwiązań jest większy niż wśród ogółu respondentów, wynosi bowiem 43 proc. w porównaniu do 25 proc. To pokazuje, jak osobiste doświadczenia związane z wykorzystaniem tej technologii przekładają się na skłonność do postrzegania uzyskiwanych odpowiedzi jako niezawodnych i obiektywnych. W miarę ekspansji generatywnej sztucznej inteligencji pojawia się pytanie: jak zapewnić bezpieczeństwo korzystania z AI, zarówno pod kątem etyki i odpowiedzialności, jak i prywatności danych.
– W nadchodzącym roku oczekuje się większego nacisku na efektywność i dokładność generatywnej AI, co wymaga świadomości potencjalnych błędów i ryzyk. Ważne jest stworzenie regulacji, które nie tylko chronią prywatność i dane użytkowników, ale także zapewniają odpowiedzialność twórców AI. Kluczowe dla przyszłości sektora będzie zrozumienie takich aktów prawnych jak AI Act w Unii Europejskiej czy GDPR oraz właściwe przeniesienie ich na grunt prawa krajowego i regulacji obowiązujących w firmach. Ważne jest, by konsumenci byli nie tylko dobrze poinformowani o możliwościach samej technologii i konieczności weryfikacji wyników, ale też świadomi istniejącego prawa i ochrony, jaką im daje – podkreśla Piotr Mechliński, partner associate, Risk Analytics & AI, Deloitte.
