Zgodnie z zapowiedziami, mamy kolejne zmiany, które wejdą w życie wraz z zaplanowaną na 15 lipca br. nowelizacją specustawy dotyczącą pomocy Obywatelom Ukrainy. Co się zmieni dla pracodawców zatrudniających pracowników z Ukrainy i pozostałych 5 „uprzywilejowanych państw”? Warto się z nimi zapoznać, bo urzędy już zapowiadają masowe kontrole.
Najwięcej zmian przewidzianych jest w tzw. Powiadomieniach o powierzeniu pracy obywatelom Ukrainy, które zostały wprowadzone specustawą. Obowiązują one tylko dla obywateli Ukrainy, którzy przyjechali do Polski. Powiadomienia składane są przez pracodawców w Powiatowych Urzędach Pracy i ważne do 24 sierpnia 2023. Wprowadzenie Powiadomień miało ułatwić i przyspieszyć zatrudnienie uchodźców z Ukrainy – pracodawca chcący zatrudnić pracownika z Ukrainy nie musiał starać się o pozyskanie Oświadczenia o powierzeniu pracy, ani wnosić opłat urzędowych.
Spis treści:
WIĘCEJ DANYCH
Poza ogólnymi informacjami, jakie były wymagane do tej pory w Powiadomieniach (np. miejsce wykonywania pracy, czy PKD zawodu), pracodawca będzie musiał teraz zawrzeć następujące informacje:
- Godzinową lub miesięczną stawkę wynagrodzenia, jakie będzie otrzymywał cudzoziemiec
- Wymiar czasu pracy lub
- Liczbę godzin pracy w tygodniu lub w miesiącu
Informacje te obowiązywały do tej pory w tzw. Oświadczeniach o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, które pozwalają na zatrudnienia obywateli 6 państw (Ukraina, Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Armenia, Rosja) na podstawie uproszczonej procedury.
Dodatkowo, zgodnie z nowelizacją, pracodawca będzie zobowiązany do podania liczby osób, które są zatrudnione zarówno na umowie o pracę, jak i na umowie cywilnoprawnej, według stanu na 23 lutego 2022, a także na dzień złożenia Powiadomienia.
– Nowelizacja nakłada nowe obowiązki na pracodawców, ale zakładam, że intencją ustawodawcy było równe traktowanie wszystkich pracowników i zapobieganie nadużyciom, takim jak np. zaniżanie wynagrodzenia czy zatrudnianie na mniej niż pół etatu. Urząd pracy powierzając pracę na Oświadczeniu, bada czy np. na danym stanowisku to wynagrodzenie jest adekwatne i nie wyda oświadczenia, jeżeli ta stawka będzie za niska. – komentuje Daniel Sola, Dyrektor ds. Projektów Międzynarodowych agencji zatrudnienia Trenkwalder.
Na wysłanie Powiadomienia do Powiatowego Urzędu Pracy nadal jest 14 dni, tak jak to miało miejsce do tej pory. Pracodawcy mają możliwość złożenia zaległych powiadomień, których nie udało się złożyć w okresie od 24 lutego do 31 czerwca br. Przewidziany czas na złożenie takich powiadomień do Urzędów Pracy jest ustalony do 14 lipca br. Pracodawcy, którzy jeszcze nie dopełnili tego obowiązku powinni jak najszybciej to zrobić, bo urzędy już zapowiadają masowe kontrole. Co więcej, po 14 lipca br., pracodawcy nie będą mogli zgłosić na podstawie Powiadomienia zatrudnionego wcześniej pracownika.
ROSNĄ OPŁATY URZĘDOWE
Kolejna zmiana, którą wprowadza nowelizacja ustawy o zatrudnieniu cudzoziemców dotyczy Oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Już od 12 lipca br., wysokość opłaty za Oświadczenie będzie wynosiła 100 zł. Do tej pory pracodawca był zobowiązany do zapłaty 30 zł za Oświadczenie, które składał chcąc zatrudnić obywateli z Ukrainy, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Armenii czy Rosji. Skąd tak duża podwyżka?
– Aż 85 proc. Oświadczeń o powierzeniu pracy składanych do Urzędów Pracy dotyczyło zatrudnienia obywateli Ukrainy. Specustawa dotycząca pomocy Obywatelom Ukrainy wprowadziła możliwość zatrudniania uchodźców z Ukrainy na podstawie Powiadomienia, które nie wiąże się z żadnymi opłatami urzędowymi, a pozwala na zatrudnienie obywatela Ukrainy na 18 miesięcy. Spadła więc znaczne liczba składanych Oświadczeń o pracę dla obywateli Ukrainy. – wyjaśnia Daniel Sola.
Dla urzędów wiąże się to ze znacznym spadkiem przychodów z opłat, bowiem nowelizacja ustawy o zatrudnieniu cudzoziemców, która weszła w życie w styczniu 2022 r. wydłużyła możliwość pracy cudzoziemców na jednym Oświadczeniu z pół roku do 2 lat. Po tym okresie, pracodawca może złożyć kolejne Oświadczenie, bez wcześniej obowiązującego półrocznego okresu karencji. Oznacza to w praktyce, że pracodawcy nie będą już raczej składać wniosków o Zezwolenie na pracę dla obywateli Ukrainy (przed nowelizacją stanowiły one 80 proc. wszystkich wniosków). Do tego specustawa, która weszła w życie 12 marca br., pozwala na zatrudnianie obywateli z Ukrainy na podstawie Powiadomienia, co praktycznie ogranicza też liczbę składanych Oświadczeń, które również były płatne.
DALSZE ZMIANY NA HORYZONCIE
W niedalekiej przyszłości czekają nas prawdopodobne kolejne zmiany. Na III kwartał 2022 r. przewidziane jest przyjęcie projektu nowej ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców. Głównymi założeniami projektu mają być m.in.:
- Zniesienie obowiązku przeprowadzania tzw. testu rynku pracy.
- Wprowadzenie regulacji dotyczących zasad elektronicznej obsługi procesów związanych
z zatrudnieniem cudzoziemców.
Test rynku pracy, tzw. informacja Starosty, stanowi załącznik do wniosku o Zezwolenie na pracę dla pozostałych cudzoziemców (spoza 6 „uprzywilejowanych” państw, krajów UE i Strefy Schengen), którzy nie mogą zostać zatrudnieni na podstawie Oświadczeń o powierzeniu pracy. Po rozeznaniu czy w regionie nie ma rodzimych specjalistów gotowych podjąć pracę, Starosta wydaje zgodę na zatrudnienie cudzoziemca.
– Zniesienie testu rynku pracy byłoby dużym ułatwieniem dla pracodawców, bo wiązałoby się ze znaczącym skróceniem czasu oczekiwania na zezwolenie. Test rynku pracy może trwać około 4 tygodni, a dopiero po teście rynku pracy i zgodzie Starosty można składać wniosek o Zezwolenie na pracę dla innych cudzoziemców. W tym momencie, w zależności od województwa, na wydanie Zezwolenia na pracę czeka się od 1 do nawet 5 miesięcy. – mówi Daniel Sola z agencji zatrudnienia Trenkwalder.
Kolejna planowana zmiana – wprowadzenie regulacji dotyczących zasad elektronicznej obsługi procesów związanych z zatrudnieniem cudzoziemców – pozwoliłaby na efektywniejsze i szybsze załatwianie postępowań administracyjnych. W tej chwili, tylko pracodawcy mogą wszystkie dokumenty związane z zatrudnieniem cudzoziemca składać do urzędu w formie elektronicznej. Planowana nowelizacja dałaby również taką możliwość cudzoziemcowi. Skróci to czas oczekiwania na zezwolenie na pobyt. Obecnie cudzoziemcy mogą składać dokumenty do urzędu drogą pocztową lub osobiście w urzędzie.
