Oczekiwania młodych bezrobotnych absolwentów a rzeczywistość

Młodzi Polacy byliby zadowoleni ze swojej pracy pod względem finansowym, gdyby otrzymywali średnio 1 981 PLN netto miesięcznie – wynika z Bilansu Kapitału Ludzkiego (BKL). Oczekiwania płacowe mężczyzn są wyższe, przeciętnie chcieliby zarabiać 2 119 PLN. Wynagrodzenie, które byłoby satysfakcjonujące dla kobiet to średnio 1 816 PLN.

Na nieco wyższe zarobki liczą pozostali bezrobotni, czyli osoby po ukończeniu 30 lat. Tę grupę niezatrudnionych zadowoliłaby przeciętna płaca w wysokości 2 018 PLN netto miesięcznie.

 

Tabela 1. Wysokość satysfakcjonującego wynagrodzenia
w przyszłej pracy deklarowana przez bezrobotnych w poszczególnych
grupach wiekowych (średnia obcięta 5%* w PLN netto)**

		średnia obcięta 5%
	wielkość próby	kobiety	mężczyźni	ogół
młodzi	2 832	1 816	2 119	1 981
pozostali	5 349	1 831	2 197	2 018

Źródło: opracowanie własne Sedlak & Sedlak na podstawie BKL Badanie Ludności 2010 – 2015
*średnia obcięta 5% – po 5% obserwacji ze skrajnymi wartościami wyłączono z analizy
**młodzi – osoby do 30. roku życia niekontynuujące edukacji w systemie formalnym,
pozostali – osoby po 30. roku życia
Oczekiwania młodych determinuje nie tylko poziom wykształcenia na jakim zakończyli swoją edukację, ale również jego kierunek. Niezależnie od posiadanego wykształcenia, zdecydowanie wyższe oczekiwania finansowe mają mężczyźni niż kobiety. W grupie pań, najwięcej chcą zarabiać te, które ukończyły studia wyższe na kierunkach inżynierskich, ścisłych lub przyrodniczych. Zadowoliłaby je płaca w wysokości średnio 2 130 PLN netto miesięcznie. Na wynagrodzenie przekraczające 2 000 PLN miesięcznie liczą również kobiety po studiach humanistycznych. Podobnie jak panie, najwięcej chcą zarabiać panowie, którzy są absolwentami studiów inżynierskich, ścisłych bądź też przyrodniczych. Oczekują oni zarobków w wysokości 2 411 PLN netto. Młodzi mężczyźni, którzy mają wykształcenie średnie o profilu technicznym, przeciętnie liczą na płacę w wysokości 2 201 PLN. To o 61 PLN więcej niż wynoszą oczekiwania panów, którzy ukończyli studia wyższe o profilu humanistycznym.

 

Tabela 2. Wysokość satysfakcjonującego wynagrodzenia
w przyszłej pracy deklarowana przez młodych bezrobotnych absolwentów
po różnych kierunkach kształcenia (średnia obcięta 5% w PLN netto)*

		średnia obcięta 5%
		wielkość próby	kobiety	mężczyźni
zawodowe	usługi	207	1 726	1 975
	przemysł/rzemiosło	337	1 772	2 137
średnie (technikum)	techniczne	421	1 798	2 201
	usługi	87	1 689	2 000
wyższe	humanistyczne	337	2 005	2 140
	inżynierskie/ścisłe/ przyrodnicze	158	2 130	2 411

Źródło: opracowanie własne Sedlak & Sedlak na podstawie BKL Badanie Ludności 2010 – 2015
*młodzi absolwenci – osoby do 30. r. ż., które ukończyły
dany typ szkoły i nie kontynuują edukacji w systemie formalnym

Miesięczne wynagrodzenia młodych absolwentów, którzy pracują etatowo, są niższe w grupie pań niż wśród panów. Najwyższa luka płacowa, czyli różnica w zarobkach kobiet i mężczyzn, wynosząca 34%, jest w gronie pracowników z wykształceniem średnim o profilu technicznym. Co więcej, luka płacowa w wynagrodzeniach młodych absolwentów jest wysoka, bez względu na typ ukończonej szkoły i przekracza 20%.

Najwyższe średnie wynagrodzenie otrzymują młodzi pracownicy, którzy ukończyli studia wyższe o profilu inżynierskim, ścisłym lub przyrodniczym, kobiety – 1 862 PLN, mężczyźni — 2 466 PLN netto miesięcznie. Najniższe wynagrodzenie odnotowano w grupie kobiet i mężczyzn, którzy mają wykształcenie zawodowe o profilu usługowym, kolejno otrzymują oni 1 324 PLN i 1 671 PLN.

 

Tabela 3. Wysokość miesięcznego wynagrodzenia młodych, którzy pracują etatowo
w zależności od typu ukończonej szkoły (średnia odcięta 5% netto w PLN netto)

		średnia obcięta 5%
		wielkość próby	kobiety	mężczyźni
zawodowe	usługi	277	1 324	1 671
	przemysł/rzemiosło	525	1 434	1 782
średnie (technikum)	techniczne	786	1 462	1 959
	usługi	111	1 499	1 903
wyższe	humanistyczne	760	1 781	2 296
	inżynierskie/ścisłe/ przyrodnicze	405	1 862	2 466

Źródło: opracowanie własne Sedlak & Sedlak na podstawie BKL Badanie Ludności 2010 – 2015
Oczekiwania finansowe młodych bezrobotnych absolwentów nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji na rynku pracy. Średnie wynagrodzenia młodych, którzy znaleźli zatrudnienie jest znacznie niższe niż pensje, które byłyby satysfakcjonujące dla bezrobotnych. Jedynie w dwóch grupach, średnia kwot, które są w stanie zadowolić niezatrudnionych jest niższa niż wynosi przeciętne wynagrodzenie wśród młodych absolwentów, którzy zakończyli edukację na tym samym poziomie. Sytuacja ta dotyczy mężczyzn, którzy ukończyli studia wyższe humanistyczne i ścisłe. Najbardziej wygórowane oczekiwania mają młode kobiety z wykształceniem zawodowym, o profilu usługowym. Kwotowa różnica pomiędzy ich przeciętnymi oczekiwaniami finansowymi, a średnim wynagrodzeniem, które otrzymują wynosi 402 PLN. Najwyższe rozbieżności pomiędzy oczekiwaniami a przeciętnymi zarobkami są w grupie osób, które są absolwentami szkół zawodowych.

 

Tabela 4. Różnica kwotowa pomiędzy oczekiwaniami finansowymi
młodych bezrobotnych absolwentów i miesięcznym wynagrodzeniem młodych,
którzy pracują etatowo w zależności od typu ukończonej szkoły (netto w PLN)

		różnica kwotowa pomiędzy oczekiwaniami finansowymi a średnimi zarobkami
		kobiety	mężczyźni
zawodowe	usługi	402	304
	przemysł/rzemiosło	338	355
średnie (technikum)	techniczne	336	242
	usługi	190	97
wyższe	humanistyczne	224	-156
	inżynierskie/ścisłe/ przyrodnicze	268	-55

Źródło: opracowanie własne Sedlak & Sedlak na podstawie BKL Badanie Ludności 2010 – 2015
Młodych bezrobotnych zadowoliłyby stawki płac niższe od średniej krajowej. Zdają sobie sprawę z tego, że osoby niedoświadczone, dopiero wchodzące na rynek pracy, nie mogą spodziewać się takich wynagrodzeń jak doświadczeni pracownicy. Jednak okazuje się, że mimo względnie niskich oczekiwań są one zazwyczaj wygórowane, przez co utrudniają części młodych Polaków znalezienie i podjęcie satysfakcjonującej pracy.

Ewelina Jurczak
Sedlak & Sedlak
Ogólnopolskie Badania Wynagrodzeń 2014