Rośnie optymizm w Polsce i na świecie odnośnie rozwoju sytuacji makroekonomicznej w 2014 r. oraz możliwości uzyskania wzrostu przychodów w przedsiębiorstwach w tym roku. Zwiększa się otwartość firm na zatrudnianie nowych pracowników i coraz większego znaczenia nabierają wyzwania biznesowe, w tym pozyskanie pracowników o kluczowych umiejętnościach– wynika z przeprowadzonego przez PwC 17. corocznego badania „CEO Survey 2014”.
Zdecydowana większość zarządzających ankietowanych w badaniu CEO Survey 2014 (85%) przewiduje poprawę wyników finansowych swojej firmy w nadchodzących 12 miesiącach, a gdy przyjmiemy horyzont 3-letni grupa ta liczy już 90% respondentów w Polsce i 92% na świecie. Na naszym rynku rzadziej jednak spotykamy prezesów „bardzo” pewnych poprawy wyników w ciągu 12 miesięcy (30% podczas gdy na świecie 39%), jednak już w odniesieniu do horyzontu trzyletniego optymizm rośnie u nas szybciej niż na świecie – aż 58% ankietowanych prezesów jest „zdecydowanie pewnych”, że poprawi wynik finansowy w tym czasie (w porównaniu do 45% rok temu).
„W tym roku nastąpiło wyraźne odwrócenie trendu – po raz pierwszy od trzech lat obserwujemy wzrost pozytywnych nastrojów zarówno w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej. Widać jednak wyraźnie, że deklarowany optymizm jest jednak obarczony sporą dawką niepewności” – podkreśla prof. Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC.
„Co ciekawe, polski optymizm w odniesieniu do najbliższych 12 miesięcy jest ostrożniejszy niż średnia globalna, jednak już w perspektywie 3 letniej polscy menedżerowie są znacznie bardziej optymistyczni od respondentów na świecie, w Europie Zachodniej, czy w Europie Centralnej.”
W horyzoncie rocznym poziom optymizmu polskich menadżerów jest podobny do obserwowanego w Europie Zachodniej. Zdecydowanie odbiegamy w tym roku od nastrojów naszego regionu, gdzie odnotowano spadek liczby optymistów z 42% do 37%.
Co ciekawe, zarówno polscy menadżerowie jak i zarządzający firmami na świecie bardziej optymistycznie oceniają przyszłość własnych przedsiębiorstw i stan gospodarki globalnej, niż sytuację swojej branży. Tylko 14% menadżerów w Polsce i 21% na świecie jest przekonanych o możliwości wzrostu sprzedaży w swojej branży, czyli dwukrotnie mniej niż w przypadku oceny sytuacji we własnej firmie.
Wzrost optymizmu co do przyszłości własnych firm, jest ściśle związany z tym jak ankietowani menadżerowie postrzegają sytuację globalną. Prawie połowa z ankietowanych prezesów firm na świecie i 40% w Polsce oczekuje przyspieszenia tempa rozwoju gospodarki światowej w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Co ważne, nikt z ankietowanych w Polsce i jedynie 7% respondentów na świecie nie spodziewa się pogorszenia sytuacji w globalnej gospodarce w najbliższym roku (w zeszłym roku odpowiednio 44% i 28%).
„Zarządzający firmami zaczynają odzyskiwać zaufanie do kondycji gospodarki światowej i do perspektyw rozwojowych własnych firm ” – zauważa Olga Grygier – Siddons, prezes PwC w Polsce. Wciąż jednak uważają, że osiągnięcie wzrostu przychodów w pokryzysowych czasach pozostaje wyzwaniem – zdają sobie sprawę, że tempo rozwoju światowej gospodarki nie będzie zawrotne, a konkurencja coraz ostrzejsza. Bardzo dobrą informacją jest to, że polscy menadżerowie w przeciwieństwie do swoich kolegów z innych krajów naszego regionu powoli zaczynają odzyskiwać wiarę w siłę własnych firm”.
Spodziewane zmiany zatrudnienia
Wraz ze wzrostem optymizmu pojawiają się pozytywne sygnały dotyczące planów zatrudnienia – w Polsce 43% prezesów planuje wzrost zatrudnienia (27%w 2013 r.), jednocześnie jednak redukcję liczby pracowników rozważa praktycznie tyle samo firm co rok temu (odpowiednio 30% i 32% w 2013 r.). Na świecie już tylko 20% CEO spodziewa się redukcji personelu w ciągu najbliższych 12 miesięcy, a 50% przewiduje wzrost liczby zatrudnionych.
„Wraz z poprawą sytuacji ekonomicznej w Polsce zwiększa się otwartość firm na zatrudnianie nowych pracowników. Jednocześnie na podobnym poziomie utrzymuje się grupa firm pragnących redukować swoje zespoły, a to oznacza że nadchodzący rok może być okresem intensywnych przetasowań na rynku pracy. Sytuacja ta stwarza nowe szanse dla osób poszukujących lub pragnących zmienić miejsce zatrudnienia” – zauważa Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC w Polsce.
Jak rozwijać biznes?
Około 1/3 ankietowanych w Polsce i na świecie uważa, że innowacje będą głównym motorem wzrostu ich przedsiębiorstw w najbliższym czasie. Tyle samo respondentów planuje wzmacniać obecność na istniejących rynkach (33% w Polsce i 30% na świecie)
Cechą wyróżniającą w tym roku polskich prezesów jest poszukiwanie szans rozwojowych w ekspansji globalnej – prawie 1/5 ankietowanych widzi możliwości wzrostu w wejściu na nowe rynki (na świecie 14%). Rok temu taką opcję rozważało 12%, a dwa lata temu jedynie 5%.
„Duże zainteresowanie polskich prezesów ekspansją zagraniczną jest zgodne z naszymi wcześniejszymi obserwacjami dotyczącymi priorytetów rozwojowych polskich przedsiębiorstw. Jest to często jedyna droga zwiększenia sprzedaży w sytuacji rosnącej konkurencji na naszym rynku. Polskie firmy z jednej strony coraz pewniej spoglądają na ustabilizowane i bardzo konkurencyjne rynki Europy Zachodniej, a z drugiej poszerza się ich perspektywa globalna” – zauważa Olga Grygier-Siddons prezes PwC w Polsce.
Blisko połowa ankietowanych (46%) wymienia kraje UE (poza Polską) jako priorytetowe rynki dla rozwoju firm, z czego 16% spogląda głównie na Niemcy, a 10% na sąsiednie kraje Europy Centralnej. Wciąż silna jest pozycja Rosji (9% wskazań), ale coraz śmielej pojawiają się także nowe kierunki takie jak Kraje Zatoki Perskiej, Turcja i Chiny.
Polska na mapie firm zagranicznych
Z map zarządzających firmami globalnymi nie znika także rynek polski. Polska zajmuje 24. miejsce pod względem liczby odpowiedzi dotyczących rynków priorytetowych w badaniu globalnym PwC – tuż za takimi krajami jak Turcja czy Malezja i tuż przed Hong-Kongiem, Włochami, czy Hiszpanią.
Nasza kraj jest natomiast zdecydowanym liderem w regionie Europy Centralnej. Jako jeden z trzech najważniejszych rynków, Polskę wskazuje około 2,5% ankietowanych w skali globalnej – 2 razy więcej niż Rumunię, 4 razy więcej niż Czechy i 8 razy więcej niż Węgry.
Główne wyzwania gospodarczo – polityczne
Potencjalna niestabilność kursów walutowych budzi na naszym rynku największe obawy wśród czynników gospodarczo – politycznych (68%wskazań). Jest to jedyny niekorzystny czynnik gospodarczy, którego menadżerowie w Polsce obawiają się bardziej niż zarządzający firmami na świecie.
W badaniu globalnym największy niepokój budzą trzy powiązane ze sobą potencjalne zjawiska: niepewny wzrost gospodarczy, reakcja rządów na deficyty i zadłużenie finansów publicznych oraz wzrost obciążeń podatkowych – obawia się ich około 70% respondentów. Czynniki te wciąż dominują choć w porównaniu do ubiegłego roku widzimy spadek wskazań średnio o 10 punktów procentowych.
Ciekawa jest wyjątkowo duża różnica w skali obaw dotyczących możliwego wzrostu obciążeń podatkowych pomiędzy menadżerami z Polski i reszty świata (50% wobec 70%). Być może znaczenie mają tutaj wypowiedzi nowego ministra finansów, który bardzo wyraźnie zapowiada reformy prawa podatkowego ułatwiające życie polskim przedsiębiorcom, co rynek odczytuje jako brak planów podnoszenia podatków (60% rok temu i 50% wskazań obecnie)
„Widzimy w tym roku w Polsce znacznie mniejsze obawy związane z rozwojem sytuacji makroekonomicznej, szybko rośnie natomiast znaczenie zagrożeń o charakterze biznesowym” – podkreśla Witold Orłowski. Odsetek obawiających się o tempo wzrostu gospodarczego spadł w Polsce z 88% w roku ubiegłym do 63% w tym roku, odsetek obawiających się o reakcji władz na deficyt i zadłużenie z 74% do 63%, a odsetek obawiających się wzrostu obciążeń podatkowych z 60% do 50%.
Główne wyzwania biznesowe – co będzie decydowało o przyszłości firm?
Wśród czynników biznesowych w ostatnich latach rośnie w Polsce i w skali globalnej zaniepokojenie możliwym brakiem dostępności do kluczowych umiejętności. Rok temu obawy takie wyrażało 58% ankietowanych na świecie, podczas gdy w tym roku wyzwania tego typu widzi już 63%. Problem dostępności wykwalifikowanych kadr zaczynają także coraz wyraźniej dostrzegać ankietowani w Polsce – niepokój o jakość zasobów ludzkich wyraziło w tym roku aż 55% polskich respondentów, w porównaniu do 37% w zeszłym roku.
„Może być to sporym wyzwaniem dla działów HR w firmach – ich pracownicy staną bowiem przed zadaniem poszukiwania nowych specjalistów, a dostępność kluczowych talentów, pomimo trwających zwolnień, będzie znacznie mniejsza niż w ostatnich latach. W tej sytuacji coraz ważniejsze stają się innowacyjne metody zachęcania i pozyskiwania cennych pracowników oraz zarządzanie talentami w przedsiębiorstwie” – podkreśla Olga Grygier-Siddons.
Zdaniem polskich ankietowanych czynnikiem, który w największym stopniu będzie determinował strategię firm w dłuższym okresie jest postęp technologiczny ( 85% wskazań w Polsce i 81% globalnie) oraz przemiany demograficzne (odpowiednio 53% i 60%). Jednocześnie tylko 35% prezesów w Polsce uważa, że ich działy badawczo rozwojowe oraz działy zasobów ludzkich są dobrze przygotowane do wyzwań, jakie stawia przed nimi przyszłość. Na świecie wskaźniki te wynoszą odpowiednio 28% i 34%.
„Cieszy fakt, iż polscy menadżerowie dostrzegają słabość swoich działów badawczo- rozwojowych oraz zasobów ludzkich. Innowacje realizowane dzięki zatrudnianiu najlepszych kadr będą podstawą konkurencyjności polskich przedsiębiorstw w nadchodzących latach. Z drugiej strony trzeba zauważyć, że wiele polskich firm wciąż pokłada nadzieję przede wszystkim w niskich kosztach produkcji. Taka strategia może zemścić się w przyszłości” – twierdzi Witold Orłowski główny doradca ekonomiczny PwC w Polsce.
Wyniki badań PwC wskazują, iż poważnym wyzwaniem dla wielu firm w Polsce będzie także restrukturyzacja działów zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwach. Aż 25% ankietowanych prezesów w Polsce uważa, iż nie są one przygotowane do nowych wyzwań globalnych.
Informacje o badaniu
Dla celów 17. corocznego światowego sondażu prezesów firmy PwC w ostatnim kwartale
2013 r. przeprowadzono 1344 badań ankietowych w 68 krajach. 442 badań ankietowych przeprowadzono w Europie, 445 w Azji i Oceanii, 165 w Ameryce Łacińskiej, 212 w Ameryce Północnej, 88 w Europie Środkowej i Wschodniej oraz 45 na Bliskim Wschodzie i 35 w Afryce. Polską edycję badania przeprowadzono w tym samym okresie. Wzięło w nim udział 40 respondentów. Pełen raport globalny wraz z wykresami można pobrać ze strony www.pwc.com/ceosurvey, zaś badanie polskie jest dostępne na stronie www.pwc.pl/ceosurvey Wyniki 17. dorocznego światowego sondażu prezesów spółek ogłoszono na konferencji prasowej w Davos w przeddzień dorocznego spotkania Światowego Forum Ekonomicznego. Nagrania z konferencji prasowej (w jakości telewizyjnej) oraz inne materiały pomocnicze można pobrać ze strony http://press.pwc.com. Webcast z pełnej konferencji prasowej można pobrać ze strony http://www.pwc.com/davoswebcast.
