Zmiany w zakupach świątecznych Polaków

święta prezenty

Polska tradycja spędzania Świąt Bożego Na-rodzenia wiąże się ze wzmożonymi zakupami, obdarowywaniem się prezentami (37 proc. wskazań konsumentów) i spotkaniami z rodziną przy wigilijnym stole (31 proc.) [3]. Pandemia COVID-19 sprawiła, że w tym roku świąteczne zwyczaje Polaków zmienią się. Aż 72 proc. deklaruje pozostanie w domu, 67 proc. ograniczenie wizyt w sklepach stacjonarnych, 63 proc. ograniczenie spotkań towarzyskich, a 62 proc. wcześniejsze zrobienie zakupów [4].

Z danych GUS wynika, że wzrost zamożności społeczeństwa w ostatnich latach przekładał się na rosnące wydatki konsumentów, szczególnie w końcówce roku. W listopadzie i w grudniu 2019 r. sprzedaż detaliczna ogółem była o ponad 5 proc. wyższa w każdym z tych miesięcy w porównaniu z analogicznym okresem 2018 r. Z ostatnich dostępnych danych GUS wynika, że w listopadzie , w porównaniu do października br., wystąpił spadek sprzedaży detalicznej o 5,4 proc., ale sprzedaż przez Internet wzrosła aż o 47,9 proc., głównie mebli, RTV i AGD (wzrost o 70,9 proc), tekstyliów, odzieży i obuwia (56,9 proc) oraz żywności i napojów (52,2 proc.) (wykres 2).

Zmiany sprzedaży detalicznej w listopadzie w porównaniu do października 2020 r. według grup produktów ogółem i przez Internet

W wyniku drugiej fali pandemii i zastosowanych restrykcji zaobserwowano skokowy wzrost zakupów świątecznych online, postrzeganych jako bardziej bezpieczne niż w sklepach stacjonarnych. W rezultacie udział sprzedaż online w sprzedaży detalicznej ogółem wzrósł z 7,3 proc. w październiku br. do 11,4 proc. w listopadzie br. Udział sprzedaży online prasy i książek osiągnął w listopadzie 38,1 proc., a tekstyliów, odzieży i obuwia – 35,4 proc. w sprzedaży ogółem danej kategorii. W przypadku mebli, RTV i AGD jest to 22,5 proc., farmaceutyków i kosmetyków – 7,4 proc., a żywności (która ciągle chętniej kupowana jest w sklepach stacjonarnych) – 1,3 proc. [5].

Z badań Deloitte dotyczących świątecznych zakupów wynika, że w 2020 r. Polacy planują zmniejszenie wydatków świątecznych o 29 proc. w porównaniu z 2019 r. (z 1851 PLN do 1318 PLN) [6]. Zmieni się też struktura zakupów planowanych przez konsumentów. W Polsce, podobnie jak w innych krajach, planowany jest wzrost udziału wy-datków na prezenty, a spadek na podróże, co jest oczywiste z powodu ograniczeń wprowadzonych przez poszczególne kraje. Spośród krajów uczestniczących w badaniu, Polska wyróżnia się najwyższym przewidywanym udziałem wydatków na prezenty (52 proc. wskazań) i spadkiem udziału wydatków na żywność i napoje (z 35 proc. w 2019 r. do 33 proc. w 2020 r.), podczas gdy w innych badanych krajach przewiduje się wzrost wydatków na tę kategorię (wykres 3).

Struktura planowanych wydatków świątecznych w latach 2019-2020 w wybranych krajach

Opracowanie/Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny

[3] Święta w handlu (2018), https://hurtidetal.pl/article/ art_id,23729-60/swieta-w-handlu/ [dostęp: 22.12.2020].
[4] Raport: Zakupy świąteczne 2020. Wyniki i wnioski (2020), Deloitte, https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/ consumer-business/articles/zakupy-swiateczne-2020.html [dostęp: 22.12.2020].
[5] Dynamika sprzedaży detalicznej w listopadzie 2020 r. (2020), GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ ceny-handel/handel/dynamika-sprzedazy-detalicznej -w-listopadzie-2020-roku,14,71.html [dostęp: 21.12.2020].
[6] Raport: Zakupy świąteczne 2020. Wyniki i wnioski (2020), Deloitte, https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/ consumer-business/articles/zakupy-swiateczne-2020.html;
Zakupy świąteczne 2019. Prezentacja wyników badania świątecznych zwyczajów konsumenckich w Polsce i w Europie (2019) Deloitte, https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/ consumer-business/articles/zakupy-swiateczne-2019.html [dostęp: 22.12.2020].