Przyjęto ustawę o odwróconym kredycie hipotecznym

Sejm RP

Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym, przyjęta przez Sejm 12 września br., wprowadza nową usługę na polskim rynku finansowym. Pozwala ona osobom posiadającym nieruchomości uzyskiwać dodatkowe środki pieniężne z przeznaczeniem na dowolny cel. Regulacja ma jak najpełniej zabezpieczyć interesy osób starszych, będących głównymi adresatami nowych rozwiązań.

Obecnie funkcjonujący w Polsce model sprzedażowy oparty na przepisach Kodeksu cywilnego oferuje rentę lub umowę dożywocia, w których beneficjent usługi przekazuje własność nieruchomości wraz z zawarciem umowy. To odróżnia go od rozwiązań przyjętych przez Sejm, zgodnie z którymi osoba zaciągający odwrócony kredyt hipoteczny pozostaje właścicielem i może mieszkać w swojej nieruchomości do śmierci.

Odwrócony kredyt hipoteczny jest specyficznym rodzajem kredytu, zabezpieczonym hipoteką na nieruchomości, do którego oferowania uprawnione będą wyłącznie banki, a zatem instytucje podlegające publicznemu nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Specyfika tego kredytu polega na tym, że bank zobowiązuje się do wypłacania kredytobiorcy określonej kwoty środków pieniężnych w ratach lub jednorazowo, natomiast kredytobiorca nie dokonuje spłaty kredytu. Oznacza to, że osoba zaciągająca odwrócony kredyt hipoteczny nie musi martwić się, że wkrótce będzie musiała ten kredyt spłacić. Spłata kredytu następuje po śmierci kredytobiorcy. Ważne jest też, że spadkobiercy nie tracą prawa do nieruchomości, gdyż mają możliwość dokonania spłaty zadłużenia. Natomiast jeśli nie wyrażą takiej woli, będą zobowiązani do przeniesienia własności nieruchomości na bank. W takiej sytuacji bank będzie musiał zwrócić im różnicę, o jaką wartość nieruchomości przewyższa jego należność z tytułu zawartej umowy, o ile taka nadwyżka powstanie.

Każda osoba zainteresowana zawarciem umowy odwróconego kredytu hipotecznego otrzyma od banku formularz informacyjny, w którym znajdą się wszystkie istotne informacje na temat przewidywanej kwoty kredytu, terminu i sposobu jej wypłaty, kosztów, które w związku z tym kredytem będzie zobowiązany ponieść, sposobu ich zapłaty, jak również jego praw i obowiązków wynikających z umowy. Bank będzie zobowiązany przekazać formularz na co najmniej 7 dni przed zawarciem umowy. Pozwoli to na spokojne zapoznanie się z ofertą i  jej skonsultowanie. Ustawa precyzyjnie wskazuje wszystkie najważniejsze elementy, które bank będzie musiał wskazać w umowie. Kredytobiorca, który będzie chciał z niej zrezygnować, uzyska prawo odstąpienia od umowy bez ponoszenia jakichkolwiek dodatkowych kosztów, w terminie 30 dni od dnia jej zawarcia. Dłuższy termin na odstąpienie od umowy jest działaniem zamierzonym i ma służyć zabezpieczeniu interesów seniorów.

Niezależnie od możliwości odstąpienia od umowy w każdym czasie będzie można spłacić kredyt bez ponoszenia dodatkowych opłat.

Seniorzy nie powinni również obawiać się sytuacji, w której kwota wypłaconego kredytu przewyższy wartość nieruchomości, ponieważ projekt ustawy przewiduje ograniczenie odpowiedzialności kredytobiorcy i jego spadkobierców wyłącznie do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie odwróconego kredytu hipotecznego. Nawet jeżeli bank wypłacił więcej niż będzie mógł odzyskać ze sprzedaży nieruchomości, nie będzie mógł sięgnąć po inne składniki majątku seniora ani jego spadkobierców.

Ustawa przewiduje również mechanizmy dyscyplinujące banki do rzetelnego informowania o oferowanych odwróconych kredytach hipotecznych oraz do sporządzania umów zgodnie z wymogami określonymi w ustawie. Brak dopełnienia obowiązków informacyjnych przez bank lub sporządzenie umowy niezgodnie z wymogami daje seniorowi prawo do rekompensaty finansowej w wysokości 10% odsetek i innych kosztów należnych od wypłaconej kwoty odwróconego kredytu hipotecznego.

Odwrócony kredyt hipoteczny zapewnia elastyczność w zakresie wyboru sposobu jego wypłaty (jednorazowo, w ratach, linia kredytowa). Gwarantuje ponadto swobodę dysponowania środkami oraz poczucie bezpieczeństwa wynikające z prawa własności nieruchomości, którego nie jest się pozbawianym.