Polska gospodarka cyfrowa zagrożona

Jakub Sawulski, kierownik zespołu makroekonomii w Polskim Instytucie Ekonomicznym
Jakub Sawulski, kierownik zespołu makroekonomii w Polskim Instytucie Ekonomicznym

Wykorzystywanie przestrzeni cyfrowej do naruszania uczciwej konkurencji z polskimi podmiotami, unikanie podatków i manipulowanie konsumentami – to niektóre kwestie poruszone podczas premiery raportu „Polska suwerenna cyfrowo” mającej miejsce w czasie cyfrowego okrągłego stołu zorganizowanego w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.

W opracowanym przez think-tank Instrat oraz koalicję ekspercką Polskiej Karty Suwerenności Cyfrowej raporcie znalazły się przede wszystkim kwestie monopolizowania rynków przez największe platformy, jak np. amerykańskie Google, Facebook, Amazon czy chińskie AliExpress, oraz prowadzenie nieuczciwej konkurencji z MŚP oznaczające spadek rentowności lub nawet bankructwo polskich firm.

„Dominujące platformy uniemożliwiają wejście na rynek mniejszym przedsiębiorcom. Aby zapewnić uczciwą konkurencję, koniecznym jest nakładanie na podmioty o znaczącej obecności cyfrowej dodatkowych obowiązków, jak chociażby nakazu regularnego informowania organów krajowych o działalności platformy czy stosowania testów Oceny Skutków Algorytmu” – mówi Blanka Wawrzyniak, autorka raportu i analityczka Instratu.

Wzmocnienie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i budowanie polskiej suwerenności cyfrowej, m.in. przez rozwój własnych narzędzi do pracy i edukacji zdalnej, to ambitne, ale konieczne propozycje, co podkreślali uczestnicy okrągłego stołu.

Cyfrowi giganci powinni podlegać wszelkim regulacjom prawnym w równym stopniu co inni przedsiębiorcy działający na rynku, w tym realizować obowiązki podatkowe. Z tego względu dalsze uszczelnienie VAT w e-handlu, szczególnie z Chinami, oraz wprowadzenie podatku cyfrowego są niezbędne, aby zagraniczne koncerny obowiązywały uczciwe zasady.

„Firma powinna płacić́ podatek od dochodu w tym kraju, w którym faktycznie dochód ten został wytworzony” – to fundamentalna zasada organizacji systemu podatkowego na świecie. Niestety, w świecie cyfrowym bardzo często granice państw nie istnieją̨” – mówi dr Jakub Sawulski, ekonomista Polskiego Instytutu Ekonomicznego i wykładowca Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Poza problemami uczciwego handlu i podatków raport porusza kwestie społeczne związane z nieuczciwymi naciskami platform na konsumentów w sieci, destabilizacją rynku mieszkaniowego czy prekaryzacją warunków pracy wynikającą z nowych modeli biznesowych. Proponowane regulacje mają przywracać pracownikom pełnię praw i ograniczać niekontrolowany wynajem na platformach takich jak Airbnb czy Booking skutkujący eksplozją cen mieszkań.

„Praca platformowa i praca zdalna powinna stanowić stały element Kodeksu pracy, dlatego konieczny jest dobrze zaplanowany proces legislacyjny, czyli rzetelna ocena skutków regulacji, konsultacje, dialog społeczny” – zaznacza Magdalena Gryciuk z Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.