Rodzaje absencji chorobowych i rola systemu premiowego w ich ograniczaniu

praca pracownik warszawa

Zjawisko rosnącej absencji chorobowej dotyka wszystkich firm, niezależnie od ich wielkości, struktury zatrudnienia i branży. Przy doborze odpowiednich narzędzi jego ograniczania, takich jak dodatkowe premie czy benefity pracownicze, należy najpierw prawidłowo określić rodzaj występującej absencji i strategii zarządzania problemem. Swoją wiedzą i doświadczeniem w tym zakresie dzielą się Mikołaj Zając oraz Edyta Grajek-Mosiołek z firmy konsultingowej Conperio.

Problem absencji chorobowej dotyka znacznej części polskich przedsiębiorstw – zarówno dużych, jak i małych, zatrudniających kadrę wysoko wyspecjalizowaną, jak i pracowników z wykształceniem podstawowym. Mierzyć się z nim muszą pracodawcy dysponujący starzejącym się personelem, a także młodymi pracownikami wchodzącymi dopiero na rynek pracy. – Wśród naszych klientów są przedsiębiorstwa ze wszystkich branż – spożywczej, produkcyjnej, IT, automotive – zatrudniające od 21 do nawet 20 000 pracowników – mówi Mikołaj Zając, prezes Conperio, największej i najbardziej doświadczonej w problematyce absencji chorobowej firmy konsultingowej na polskim rynku.

Rodzaje absencji chorobowych

Aby efektywnie kontrolować i ograniczać liczbę zwolnień lekarskich, należy w pierwszej kolejności określić charakter absencji chorobowej występującej w konkretnym przedsiębiorstwie. – Wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu profesjonalnych audytów pozwoliło nam na określenie jej trzech podstawowych rodzajów – wyjaśnia Mikołaj Zając, wskazując na:  

  1. Absencję „naturalną” – powodowaną faktyczną chorobą;
  2. Absencję „szarą” – jej przyczyną jest brak świadomego zarządzania procesami absencji;
  3. Absencję „zawodową” („patologiczną”) – generowaną przez osoby niezainteresowane podejmowaniem czynności zawodowych, które pozostają maksymalnie długo na zwolnieniach chorobowych;

Odpowiednio dobrane do specyfiki konkretnego rodzaju absencji działania naprawcze powodują skrócenie średniego czasu trwania zwolnień i wzrost efektywności przedsiębiorstwa. – Dzięki naszym wskazówkom, jednemu z klientów udało się zaoszczędzić w ten sposób milion złotych w skali roku – mówi Mikołaj Zając.

Premia jako narzędzie  ograniczania liczby zwolnień chorobowych

Aby ograniczyć zjawisko absencji chorobowej, należy stale weryfikować i usprawniać procesy wewnętrzne w organizacji, takie jak: system przyznawania urlopów, codzienny grafik, czy warunki panujące w miejscu pracy. Istotną funkcję pełnią również premie dla pracowników, stanowiące formę dodatkowego wynagrodzenia za rzetelne wywiązywanie się ze swoich obowiązków.

Odpowiednio skonstruowany system premii może być elementem skutecznego zarządzania absencją chorobową, jednak należy się zastanowić, czy chcemy premiować pracowników za ich podstawowy obowiązek, jakim jest obecność w pracy. Pamiętajmy, że dodatkowe benefity muszą być zawsze adekwatne do pensji podstawowej. Z naszych badań wynika, że premia niższa niż 7 % nie wpływa na ograniczenie liczby zwolnień – mówi Edyta Grajek-Mosiołek, koordynator procesów zarządzania absencją chorobową w Conperio. W tym kontekście podkreślić należy, że wysokość przyznawanych premii musi uwzględniać rosnące od lat oczekiwania i aspiracje finansowe pracowników.

Chcąc wykorzystać premie jako narzędzie do optymalizacji funkcjonowania przedsiębiorstwa, należy przede wszystkim unikać podstawowych błędów, które skutkują demotywacją pracowników i powstaniem napięć wewnątrz firmy. Należy do nich tzw. odroczona gratyfikacja, czyli wypłacanie premii po upływie dłuższego czasu. Pracownik, który rozliczany jest np. w systemie półrocznym i po takim okresie otrzymuje premię absencyjną, nie będzie zmotywowany do mocniejszego zaangażowania się w wykonywane obowiązki. – Premia od absencji chorobowej musi dodatkowo uwzględniać specyfikę problemu w danej firmie. Źle zaprojektowana, może zmniejszać tylko niektóre jej rodzaje np. krótkoterminową, w zamian powodując długotrwałe nieobecności, tym samym zmieniając jedynie strukturę absencji, a nie skutkując jej redukcją tłumaczy Edyta Grajek-Mosiołek, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, że konieczne jest też zadbanie o przejrzyste zakomunikowanie kadrze zasad przyznawania dodatkowych benefitów finansowych. – Z audytów Conperio prowadzonych w polskich przedsiębiorstwach wynika, że średnio 64% pracowników produkcyjnych nie wie, jak naliczana jest ich ewentualna premia. Ważna jest zatem przejrzysta komunikacja i indywidualizacja systemu benefitów, nie kopiowanie rynkowych trendów – dodaje.

Eksperci Conperio zaznaczają, że znajomość odmiennych rodzajów absencji chorobowej jest podstawą skutecznego i efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem. Wśród narzędzi, którymi dysponuje pracodawca chcący trwale zmniejszyć liczbę zwolnień lekarskich, jest system premiowy. Właściwie skonstruowany: przejrzysty i odpowiednio motywujący pracowników, może okazać się bardzo pomocny w kontrolowaniu i ograniczaniu absencji chorobowej. W celu skutecznego określenia czy premie dla pracowników będą odpowiednim rozwiązaniem problemu absencji chorobowej w danej firmie, należy przeprowadzić kompleksowy audyt i badanie struktury absencji. W przeciwnym razie może okazać się, że premie nie przyniosą spodziewanych efektów.