Trzy podwyżki i krach – prawda czy fałsz?

Rezerwa Federalna podniosła stopy procentowe o kolejne 25 punktów bazowych. Była to już trzecia podwyżka, z pierwszą mieliśmy do czynienia w grudniu 2015 roku, następną rok później, czyli grudzień 2016, natomiast trzecia podwyżka nastąpiła stosunkowo niedawno – 15 marca.

W ramach kolejnej, trzeciej podwyżki warto zwrócić na słynne powiedzenie David’a Stockman’a „Trzy podwyżki i krach”. Podwyżka stóp procentowych zawsze wyłania największych pesymistów mówiących o tym, że zacieśnianie monetarne przyniesie murowany krach na giełdzie. Ale… czy to w ogóle ma sens?

Aby przekonać się, czy zasada trzech podwyżek stóp procentowych jest w jakikolwiek sposób uzasadniona przyjrzymy się czterem ostatnim cyklom podwyżek stóp procentowych na tle indeksu S&P 500.

Zacieśnianie monetarne 1994-1995

Przez dwa lata Rezerwa Federalna podniosła stopy procentowe z 3.00 proc. do 6.00 proc. Stopy procentowe poszły w górę o 300 punktów bazowych, ale w tym czasie dokonano jedynie 7 podwyżek. Jednorazowe podwyżki stóp procentowych wahały się od 25 punktów bazowych do 75 pb. Co się stało z akcjami? Po pierwszej podwyżce stóp procentowych nastąpiła korekta, następnie indeks kontynuował trend wzrostowy rozpoczęty kilka lat wcześniej.

Zacieśnianie monetarne 1994-1995

Źródło: Bloomberg

Stosując się do zasady trzech podwyżek i krachu dokonalibyśmy sprzedaży indeksu w dołku korekty, zatem w tym przypadku zasada „trzy podwyżki i krach” została obalona.

Warto zauważyć, że Rezerwa Federalna w 1997 roku po trzech obniżkach dokonała jednej podwyżki stóp procentowych. Niemniej jednak, jedna podwyżka nie zalicza się już do naszej analizy.

Zacieśnianie monetarne 1999-2000

Na początku 1999 roku Rezerwa Federalna rozpoczęła kolejny cykl podwyżek stóp procentowych. Koszt pieniądza powędrował z 4.75 proc. do 6.25 procenta. W tym czasie doszło do 6 podwyżek stóp procentowych, a tylko po pierwszej z nich doszło do mocniejszej korekty. W tym przykładzie słynne powiedzenie „trzy podwyżki i krach” również nie znalazło zastosowania.

Zacieśnianie monetarne 1999-2000

Źródło: Bloomberg

Po serii podwyżek stóp procentowych wyprzedaż akcji została aktywowana dopiero po kilku miesiącach. Osoby, które ślepo podążałyby za powiedzeniem „trzy podwyżki i krach” musiałyby poczekać niecały rok, aby scenariusz został zrealizowany.

Zacieśnianie monetarne 2004-2006

Federalny Komitet do spraw Operacji Otwartego Rynku rozpoczął cykl podwyżek w połowie 2004 roku, trwały one do połowy 2006 roku. Przez dwa lata stopy procentowe zostały podwyższone 17 razy, z poziomu 1 proc. do 5,25 proc. Niestety słynne powiedzenie „trzy podwyżki i krach” nie przełożyło się na rynek.

Zacieśnianie monetarne 2004-2006

Źródło: Bloomberg

Gdybyśmy posłużyli się tą zasadą, to na krach musielibyśmy czekać ponad dwa lata.

Zacieśnianie monetarne 2015-201X

Rezerwa Federalna pierwszy raz od 8 lat podniosła stopy procentowe. Z rekordowo niskiego poziomu 0.25 proc. stopy zostały podniesione trzy razy po 25 punktów bazowych. Na dzień dzisiejszy bessa nie zawitała na rynek, ale każdy o niej mówi.

Zacieśnianie monetarne 2015-201X

Źródło: Bloomberg

Wnioski

Analizując cztery powyższe przykłady możemy odrzucić słynne powiedzenie „trzy podwyżki i krach”. Niemniej jednak warto spojrzeć, co się działo kilka tygodni po zaprzestaniu podwyższania kosztu pieniądza (i powrotu do obniżek stóp procentowych). Wynik zawsze ten sam : recesja oraz krach finansowy. Od dawien dawna destabilizacja finansowa przebiega w bardzo podobny sposób:

niskie stopy procentowe –> euforia –> zacieśnianie monetarne –> panika

Okresy niskich stóp procentowych powodują nadmierne zadłużanie się na poziomie korporacyjnym, rządowym oraz osobistym. Po podwyżkach stóp procentowych coraz większy odsetek społeczeństwa ma problem ze spłatą zadłużenia, co destabilizuje system finansowy, a także doprowadza do kryzysu finansowego. Poniższy wykres świetnie przedstawia moment, w którym Rezerwa Federalna kończyła z zacieśnianiem polityki pieniężnej i powracała do luźnej polityki monetarnej.

Reasumując, stopy procentowe będą podnoszone do momentu, w których zaistnieje „destabilizacja” całego systemu finansowego, po którym – oczywiście – powrócimy do niskich stóp procentowych i cała karuzela zacznie się od nowa.

Mateusz Groszek
Analityk Rynków Finansowych