Wydatki na badania i rozwój, które zostały ujęte w firmowych kosztach, mogą być ponownie odliczone jako ulga podatkowa. Przedsiębiorca, który chce z niej skorzystać, musi do rozliczenia PIT za 2018 r. dołączyć druk PIT-BR.
Ulga na działalność badawczo-rozwojową (B+R) została wprowadzona w 2016 roku, zastępując wcześniej istniejącą ulgę technologiczną. Wciąż bardzo mały odsetek przedsiębiorców korzysta jednak z tej ulgi. Część z nich nie identyfikuje u siebie działalności badawczo-rozwojowej, mimo że mogłaby. Część natomiast w ogóle nie słyszała o uldze B+R. Sprawę dodatkowo komplikuje to, że do rozliczeń za 2018 rok należy stosować przepisy w postaci zmienionej pod koniec 2017 roku.
Spis treści:
Czym więc jest ulga B+R i jaki jest jej mechanizm?
Cztery przesłanki
Na podstawie ustawy o PIT można stwierdzić, że działalność B+R:
- obejmuje swoim zakresem badania naukowe albo prace rozwojowe,
- ma twórczy charakter,
- jest podejmowana w sposób systematyczny,
- jest podejmowana w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Mimo iż na pierwszy rzut oka może się wydawać, że wskazane wyżej przesłanki są trudne do spełnienia, a ulga B+R będzie miała zastosowanie w bardzo ograniczonej liczbie przypadków, to jest to wrażenie mylne. Kryteria te nie są nadmiernie wygórowane, a ww. przesłanki wystarczy zrelatywizować do danego przedsiębiorcy, a nie do całego kraju czy całego świata.
Należy jednak mieć na uwadze, że prac badawczo-rozwojowych nie stanowią w szczególności rutynowe oraz okresowe zmiany wprowadzane do produktów, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Koszty kwalifikowane
Wraz z wprowadzeniem ulgi badawczo-rozwojowej, pojawiło się również pojęcie kosztów kwalifikowanych. Koszty kwalifikowane to nic innego jak koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Koszty te są odliczane od przychodu, a więc zmniejszają podstawę opodatkowania. Muszą one być wyodrębnione w prowadzonych przez podatnika księgach podatkowych.
W najczęstszych przypadkach, możliwość odliczenia kwalifikowanych kosztów uzyskania przychodów istnieje przy spełnieniu następujących warunków:
- koszty nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie;
- koszty nie zostały już odliczone od podstawy obliczenia podatku;
- działalność nie jest prowadzona w specjalnej strefie ekonomicznej;
- ulga mieści się w ramach limitów przewidzianych w ustawie.
Co ważne, od 2018 roku w życie weszły zmiany, które
- rozszerzyły katalog kosztów uznawanych za koszty kwalifikowane,
- poszerzyły krąg podmiotów uprawnionych do skorzystania z niektórych odliczeń oraz
- podniosły wysokość dostępnego odliczenia.
Zmiany te powodują, że ulga na działalność badawczo-rozwojową staje się coraz bardziej atrakcyjna dla podatników.
Poszerzony katalog…
W pierwszej grupie najważniejsze są trzy zmiany. Po pierwsze, obok wynagrodzeń wypłacanych pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę, wprowadzono możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych również wynagrodzeń wypłaconych pracownikom z tytułu umowy zlecenie lub umowy o dzieło. Po drugie, katalog kosztów kwalifikowanych został poszerzony o nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności B+R, takiego jak np. przybory laboratoryjne. Po trzecie, w przypadku wartości niematerialnych i prawnych w postaci kosztów prac rozwojowych zakończonych pozytywnym wynikiem, dodano możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych odpisów amortyzacyjnych w proporcji w jakiej w jej wartości początkowej pozostają wskazane w ustawie koszty kwalifikowane (np. koszty pracownicze).
…i krąg uprawnionych
W drugiej grupie zmian najważniejsza to możliwość skorzystania z kosztów patentowych przez wszystkich przedsiębiorców, a nie jak dotychczas tylko przez mikroprzedsiębiorców, małych oraz średnich przedsiębiorców.
Wyższe kwoty
Jeżeli chodzi o wysokość dostępnych odliczeń, to zostały one podwyższone dla wszystkich rodzajów kosztów kwalifikowanych. Pozostają one jednak różne dla poszczególnych rodzajów kosztów. Przykładowo, w rozliczeniu podatkowym za 2017 rok mikroprzedsiębiorcy mogli odliczyć 50 proc. kosztów pracowniczych jako koszty kwalifikowane. Obecnie mogą odliczyć 150 proc. takich kosztów.
Podwójna korzyść
Mechanizm zastosowany przy uldze badawczo-rozwojowej polega na tym, że koszty związane z działalnością badawczo-rozwojową dwukrotnie wpływają na wysokość podstawy obliczenia podatku dochodowego. Po raz pierwszy koszty te podlegają odliczeniu jako koszty uzyskania przychodów. Po raz drugi podlegają odliczeniu w momencie odliczenia od podstawy opodatkowania w ramach ulgi B+R (np. dla dużych przedsiębiorców w kwocie 100 proc. w przypadku kosztów pracowniczych).
Jeżeli przedsiębiorca decyduje się na odliczenie kosztów B+R, to powinien do zeznania podatkowego dołączyć załącznik PIT/BR.
Przykład:
W 2018 r. koszty pracownicze zaliczone do kosztów uzyskania przychodów wynosiły dla mikroprzedsiębiorcy 100 tys. zł (możliwe odliczenie: 150 proc.). W zeznaniu rocznym mikroprzedsiębiorca może więc odliczyć od podstawy opodatkowania 150 tys. zł.
KONIEC PRZYKLADU
Strata i zwrot bezpośredni
Gdy podatnik w 2018 r. poniósł stratę albo gdy podstawa opodatkowania jest niższa od przysługujących odliczeń, istnieje możliwość rozliczenia straty podatkowej w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych.
Bezpośredni zwrot wydatków na działalność B+R jest przewidziany dla przedsiębiorców w roku rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz dla małych, średnich i mikroprzedsiębiorców także w drugim roku podatkowym prowadzenia działalności. Kwota zwrotu bezpośredniego wynosi 18 proc. nieodliczonej kwoty w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych oraz 19 proc. w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym. Zwrot bezpośredni, tak jak w przypadku samej ulgi B+R, wykazuje się podczas składania rocznego zeznania podatkowego w załączniku do zeznania rocznego PIT/BR.
Przykład:
Dużemu przedsiębiorcy opodatkowanemu na zasadach ogólnych przysługiwało prawo do odliczenia kosztów patentowych w wysokości 100 tys. złotych, ale mógł odliczyć tylko 50 tys. złotych. Pozostałe 50 tys. zł należy przemnożyć przez współczynnik limitu kosztów (100 proc.) oraz 18 proc., co daje zwrot bezpośredni w wysokości 9 000 zł.
KONIEC PRZYKLADU
Podsumowując, istotą ulgi B+R jest odliczenie wydatków na działalność badawczo-rozwojową od dochodu. Wydatki zaliczone do kosztów uzyskania przychodów mogą być ponownie odliczone jako ulga podatkowa. Systematyczne podnoszenie przez ustawodawcę progu kosztów kwalifikowanych możliwych do odliczenia w ramach działalności badawczo-rozwojowej prowadzi do wzrostu atrakcyjności ulgi B+R.
Autor: Sebastian Kałuża jest aplikantem adwokackim, ekspertem w zespole Global Mobility Services – PIT w KPMG w Polsce
Podstawa prawna:
art. 26e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U z 2018 r. poz. 1509 ze zm.)
Źródło: Artykuł pt. „Ulgę B+R rozlicza się w zeznaniu rocznym ukazał się w dzienniku Rzeczpospolita 8 kwietnia 2019 r.
