Jak założyć fundację rodzinną? Przygotowanie biznesu, koszty i dokumenty – co warto wiedzieć?

W maju 2023 roku polskie prawo zostało wzbogacone o nową instytucję fundacji rodzinnej. To nowoczesny sposób na zarządzanie majątkiem rodzinnym oraz wygodną, bezpieczną sukcesję. W artykule przyjrzymy się korzyściom płynącym z wykorzystania tego rozwiązania oraz kluczowym krokom niezbędnym do założenia fundacji rodzinnej. Organizację i funkcjonowanie takiego tworu określa ustawa o fundacjach rodzinnych z dnia 26 stycznia 2023r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwana dalej „u.f.r.”.

Fundacja rodzinna – co to za instytucja?

Fundacja rodzinna to rodzaj podmiotu zarządzającego firmy rodzinną. Jej założenie niesie ze sobą pakiet korzyści. Należą do nich m.in. takie elementy jak:

• Wygodne zarządzanie majątkiem rodzinnym – centralizacja aktywów w ramach fundacji umożliwia efektywniejsze i bardziej skonsolidowane zarządzanie majątkiem, co z kolei ułatwia podejmowanie strategicznych decyzji inwestycyjnych.
• Optymalizacja podatkowa – fundacje rodzinne mogą korzystać z różnych ulg i preferencji podatkowych, co może skutkować zmniejszeniem ogólnego obciążenia podatkowego, szczególnie w kontekście inwestycji i transferu majątku.
• Ochrona majątku (Art. 9 i 10 u.f.r.) – majątek umieszczony w fundacji jest zabezpieczony przed roszczeniami zewnętrznymi, takimi jak wierzyciele, co zapewnia stabilność i bezpieczeństwo finansowe dla rodziny.
• Ułatwiona sukcesja (Art. 11-15 u.f.r.) – fundacja rodzinna umożliwia płynne i uporządkowane przekazywanie zarządzania i majątku następnym pokoleniom, unikając problemów związanych z tradycyjnym podziałem spadku.

Fundacja rodzinna a optymalizacja podatkowa

Nie ma co ukrywać, optymalizacja podatkowa to najważniejsza ze wszystkich zalet fundacji rodzinnej. Założenie jej oferuje różnorodne korzyści podatkowe, które mogą przyczynić się do efektywniejszego zarządzania majątkiem. Jakie jeszcze zalety w sferze podatkowej będą widoczne?

• Brak podatku od inwestycji kapitałowych – zyski kapitałowe osiągnięte przez fundację rodzinną nie podlegają opodatkowaniu, co pozwala na reinwestowanie i wzrost wartości majątku bez obciążenia podatkowego.
• Korzystna stawka podatku dla bliskich członków rodziny – wypłaty dla członków rodziny z fundacji mogą być opodatkowane według bardziej korzystnych stawek niż w przypadku bezpośrednich transferów majątkowych.
• Zwolnienie z podatku od najmu lub dzierżawy – dochody z najmu lub dzierżawy nieruchomości przekazanych do fundacji mogą być zwolnione z podatku.
• Ochrona przed roszczeniami kredytodawców – przeniesienie majątku do fundacji rodzinnej może chronić go przed roszczeniami kredytodawców – to istotne w kontekście ogólnego zarządzania ryzykiem finansowym.

Proces założenia fundacji rodzinnej

Cały proces zakładania fundacji rodzinnej jest opisany przez art. 5-8 u.f.r. Z założenia jej to proces wymagający starannego planowania i przygotowania. Jakie kroki należy podjąć, aby fundacja rodzinna mogła funkcjonować?

1. Określenie celu i misji fundacji – pierwszym krokiem jest wyraźne zdefiniowanie celu fundacji. Należy zdecydować, czy fundacja ma służyć głównie celom inwestycyjnym, sukcesji, czy innym specyficznym misjom rodzinie.
2. Przygotowanie statutu fundacji – to podstawowy dokument określający zasady działania fundacji, w tym jej strukturę, zasady dysponowania majątkiem, oraz procedury zarządzania.
3. Zebranie wymaganych dokumentów – proces ten obejmuje zgromadzenie wszystkich niezbędnych dokumentów, takich jak dowody tożsamości założycieli, dokumenty finansowe, opis majątku, który ma być przekazany fundacji rodzinnej.
4. Rejestracja – formalne zarejestrowanie fundacji w odpowiednim urzędzie lub sądzie.

Koszty założenia i utrzymania fundacji

Założenie i prowadzenie fundacji rodzinnej wiąże się z różnymi kosztami opisanymi w Art. 18 i 19 u.f.r. Można je podzielić w zależności od rodzaju na zewnętrzne i wewnętrzne. Warto wziąć wszystkie pod uwagę przy budżetowaniu, zakładaniu i planowaniu funkcjonowania organizacji. W kontekście zakładania fundacji rodzinnej, istotnym aspektem jest także pozyskiwanie inwestorów zainteresowanych wspieraniem celów i misji fundacji, co może przyczynić się do zwiększenia kapitału przeznaczonego na realizację inwestycji oraz wspieranie rodzinnych przedsięwzięć.

Do kosztów założenia fundacji rodzinnej należą:

• Opłaty notarialne – koszty związane z przygotowaniem i zatwierdzeniem dokumentów fundacyjnych przez notariusza. Mogą one różnić się w zależności od złożoności statutu i innych dokumentów.
• Opłaty sądowe – opłaty za rejestrację fundacji w Rejestrze Fundacji Rodzinnych, które są wymagane do uzyskania statusu osoby prawnej.
• Opłaty administracyjne – koszty związane z przygotowaniem niezbędnych dokumentów, takich jak zaświadczenia, opinie eksperckie czy tłumaczenia dokumentów.

Bieżące koszty funkcjonowania

Niektóre z opłat mogą odbywać się cyklicznie co kilka miesięcy, inne z kolei dotyczą prowadzenia organizacji na co dzień. Które z opcji finansowych z pewnością są obowiązkowe?

• Zarządzanie majątkiem – opłaty za profesjonalne zarządzanie majątkiem fundacji, które mogą obejmować zarządzanie inwestycjami, nieruchomościami czy innymi aktywami.
• Księgowość – regularne koszty prowadzenia księgowości, sporządzania bilansów i raportów finansowych, co jest wymagane do utrzymania przejrzystości finansowej i zgodności z przepisami podatkowymi.
• Opłaty za doradztwo prawne i finansowe –koszty konsultacji z prawnikami, doradcami podatkowymi lub finansowymi, które mogą być konieczne do prawidłowego prowadzenia i zarządzania fundacją, szczególnie w przypadku złożonych kwestii prawnych i finansowych.

Fundacja rodzinna – czy ta forma prawna ma sens?

Fundację rodzinną zakłada się z myślą o długoterminowej działalności. Warto zatem przewidzieć mechanizmy zapewniające jej trwałość i efektywność przez wiele lat. Założenie fundacji rodzinnej to złożony proces, który wymaga starannego przygotowania i zrozumienia aspektów prawnych, finansowych i organizacyjnych. Kluczem do sukcesu jest z pewnością jasno zdefiniowany cel, prawidłowo przygotowane dokumenty, efektywne zarządzanie majątkiem oraz przestrzeganie obowiązujących przepisów.

Warto skonsultować się z ekspertami w dziedzinie prawa, finansów i zarządzania, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie i długoterminowy sukces fundacji rodzinnej. Jesteś zainteresowany założeniem fundacji rodzinnej? SayInvest bardzo chętnie w tym pomoże!