Na podstawie ustawy z 31 marca 2020 r a więc dobrze znanej Tarczy Antykryzysowej 1.0 w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii we wszelkich postępowaniach administracyjnych (przed organami administracji rządowej i samorządowej) jak i postępowaniach sądowo-administracyjnych zawieszono bieg już rozpoczętych terminów procesowych (wynikających z ustawy) i sądowych (zarządzonych przez organ procesowy).
Z kolei rozpoczęcie biegu nowych terminów w tych postępowaniach, mających się rozpocząć po wejściu w życie ustawy, został z określonymi wyjątkami wstrzymany na czas nieokreślony.
Przez terminy w postępowaniu administracyjnym należy rozumieć nie tylko terminy procesowe, ale także terminy prawa materialnego.
Problematyczną niestety kwestią, nie rozstrzygniętą wprost przez ustawodawcę jest to, czy zawieszenie oraz wstrzymanie terminów należy liczyć od daty 14 marca 2020 roku, kiedy to ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego, czy dopiero od dnia 31 marca 2020 roku, stanowiącego datę wejścia w życie ustawy Tarcza 1.0.
Zgodnie z przyjętą interpretacją, uznano, że wspomniane wyżej zawieszenie oraz wstrzymanie biegu obejmuje także terminy na załatwienie sprawy administracyjnej.
Niezależnie od tego Ustawodawca – osobnym przepisem – zawiesił bieg terminów do wniesienia środków odwoławczych do organu administracji lub sądu administracyjnego. Odrębny przepis zawiesił bieg terminów na tzw. milczące załatwienie sprawy przez organ jak również na zajęcie przez organ administracji stanowiska lub wydanie rozstrzygnięcia.
Pierwsza Tarcza Antykryzysowa zawierała zastrzeżenie mające na celu zabezpieczające interesów prawnych uczestników postępowań, przed podważaniem czynności dokonywanych w trybie pilnym, wskazując, że czynności dokonane przez którąkolwiek ze stron postępowania w okresie zawieszenia (wstrzymania) są ważne i skutecznie.
Z punktu widzenia obywatela zarówno w sprawach administracyjnych jak i sądowo-administracyjnych uległy „wstrzymaniu” albo nie zaczęły biec terminy do wykonania czynności, składania pism procesowych, wnoszenia środków odwoławczych takich jak zażalenia, odwołania, skargi etc. wyznaczone prawem (przepisem kodeksu postępowania administracyjnego lub przepisem szczególnym), wstrzymaniu uległy także terminy dla organów administracyjnych do prowadzenia określonych czynności procesowych, (w tym dowodowych), wydania decyzji i postanowień, prowadzenia rozpraw sądowo-administracyjnych
Z drugiej strony zawieszenie terminów nie oznacza zawieszenia samych postępowań administracyjnych (i sądowych). Tym samym wszelkie postępowania rozpoczęte przed wejściem w życie ustawy Tarcza 1.0 toczą się w dalszym ciągu i mogą być wszczynane kolejne, są wydawane decyzje i orzeczenia – z wyłączeniem jednak stosowania terminów ciążących na podmiotach je prowadzących.
Ustawodawca przewidział zwłaszcza specjalny tryb dla wydawania decyzji „z urzędu” które uwzględniają całość żądania strony, jak też prawo do uzyskiwania przez strony postępowania stanowiska organu administracji i interpretacji indywidualnych (przy czym nie dotyczy to interpretacji podatkowych albowiem w tym zakresie tarcza wydłużyła termin na ich wydanie do 6 miesięcy)
Kolejna tarcza antykryzysowa czyli 2.0 zawarta w ustawie z dnia 16 kwietnia 2020 r. wprowadziła szereg modyfikacji do kwestii biegu terminów postępowania administracyjnego, które to zmiany, ostatecznie po kilku tygodniach, okazały się wyłącznie przejściowe albowiem tarcza 3.0 z dnia 16 maja 2020 r. uchyliła przepisy o zawieszeniu i wstrzymaniu biegu terminów administracyjnych i sądowo-administracyjnych.
Inne ważne modyfikacje zawarte w tarczy 2.0 pozwoliły organom administracji odstąpić w okresie stanu zagrożenia epidemicznego (stanu epidemii) od realizacji prawa stron do czynnego udziału w postępowaniu, gdy wszystkie strony zrzekły się swego prawa, jak również może udostępnić stronie akta sprawy w formie elektronicznej (o ile je posiada w takiej formie). Powyższe rozwiązanie ma charakter ściśle praktyczny albowiem umożliwia w razie potrzeby organowi i stronom szybkie zakończenie sprawy, która w innym wypadku w ogóle nie mogłaby się zakończyć np. z powodu wstrzymania biegu terminu zapoznania się z dokumentacją przez uczestników.
Wspomniana wyżej tarcza 3.0 uchwalona ustawą z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2; Dz. U z 15 maja 2020 r. poz.875). przewiduje – jako najważniejszy element w zakresie postępowań administracyjnych i sądowo-administracyjnych – uruchomienie biegu terminów w tych postępowaniach po upływie 7 dni od daty jej wejścia w życie. Datą wejścia w życie jest dzień 16 maja 2020 roku.
Tak więc – od 24 maja 2020 r. rozpoczęły swój bieg i zaczęły biec dalej wszelkie terminy w postępowaniach administracyjnych oraz sądowo-administracyjnych zawieszone tarczą 1.0. przykładowo są to: terminy na wniesienie odwołania od decyzji, wniesienia zażalenia od postanowienia wydanego w postępowaniu administracyjnym, usunięcia braków formalnych podania, złożenia wniosku o wznowienie postępowania, wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Trzecia Tarcza umożliwiła prowadzenie rozpraw przez sądy administracyjne, za taką oto modyfikacją, że w okresie obowiązywania stanu epidemii (zagrożenia epidemicznego) oraz przez następny rok od odwołania obu tych stanów rozprawy będą zasadniczo prowadzone w formie transmisji video (zwykłej rozprawy będą prowadzone jedynie warunkowo) zaś wiele spraw może być rozstrzyganych w ramach posiedzeń niejawnych.
O autorze:
Piotr Rorbach – Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Skończył aplikację prokuratorską w Prokuraturze Apelacyjnej w Katowicach. Pracował jako asesor w Prokuraturze Rejonowej w Mysłowicach a od 1999 do 2003 tamże jako prokurator.
Od 2004 do 2010 jako prokurator Prokuratury Rejonowej w Brzesku. Prowadził postępowania karne, w szczególności z zakresu przestępczości gospodarczej, a także kierował referatem cywilno-administracyjnym, zapewniając prokuratorską kontrolę przestrzegania prawa i udział prokuratora w postępowaniach „pozakarnych”. Od 2010 jest adwokatem wpisanym na listę Okręgowej Izby Adwokackiej w Krakowie. Obecnie zajmuje się sprawami pracowniczymi i prawem rodzinnym.
