– Kluczem do sukcesu w zakresie innowacji w polskich firmach jest wdrożenie rozwiązań systemowych w zarządzaniu projektami badawczo-rozwojowymi oraz bezpośrednie zaangażowanie zarządu. Aby zwiększać innowacyjność firmy powinny również aktywnie współpracować z podmiotami zewnętrznymi oraz odpowiednio motywować pracowników. Istotne jest także podjęcie skutecznych działań służących pozyskiwaniu finansowej pomocy publicznej na innowacje – to główne wnioski z raportu „Najlepsze praktyki działalności innowacyjnej firm w Polsce” przygotowanego przez firmę doradczą PwC.
Badane przez firmę doradczą PwC spółki w roku 2012 na działalność badawczo-rozwojową przeznaczyły 8% swoich przychodów, a aż 32% z nich wydało na nią więcej niż 10% przychodów. Tym samym pozytywnie wypadają one na tle ogółu przedsiębiorstw innowacyjnych w Polsce. Ich wydatki na badania i rozwój, według cyklicznego badania EUROSTATU Community Innovation Survey (CIS), nie przekraczały 3% ich przychodów.
Z raportu PwC wynika, że dla prawie połowy firm (47%) nowe produkty stanowią ponad 20% całkowitej sprzedaży. Polskie firmy objęte badaniem charakteryzują się również wysokim odsetkiem wdrożonych projektów rozwoju nowych produktów, technologii, badań i rozwoju oraz innowacji. Aż 38% z nich doprowadza do końca i wdraża rezultaty ponad połowy projektów badawczo-rozwojowych.
„Mimo, że ogólnie wydatki na badania i rozwój należą w naszym kraju do jednych z najniższych w Europie, badanie zrealizowane przez nas pokazuje, że działalność innowacyjna nie jest obca dla wybranych największych polskich firm. Część firm objętych naszym badaniem może poszczycić się najlepszymi praktykami światowymi w zakresie prowadzonych projektów badawczo-rozwojowych”– mówi Michał Mazur, dyrektor w zespole doradztwa strategiczno-operacyjnego PwC.
Sformalizowany system zarządzania projektami badawczo-rozwojowi, z podkreśleniem roli zarządu w tym względzie, zwiększa szansę na powodzenie działalności innowacyjnej firm. W 94% badanych firm zarząd jest silnie zaangażowany w tworzenie strategii innowacyjnej, i w dokładnie takim samym odsetku przedsiębiorstw to zarząd ma decydujący głos w zakresie wdrożenia konkretnego pomysłu innowacyjnego.
Innowacyjna firma powinna również odpowiednio motywować swoich pracowników. 67% ankietowanych przez PwC przedsiębiorstw prowadzi wewnętrzne akcje promujące innowacyjność. Zazwyczaj związane są one z obietnicami dodatkowego wynagrodzenia dla najbardziej innowacyjnych osób, sporadycznie z możliwością awansu.
„W motywacji autora projektu innowacyjnego istotny jest moment wynagrodzenia. Firmy najczęściej robią to na etapie wdrożenia, co jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Doświadczenie polskich i zagranicznych przedsiębiorstw pokazują, iż wynagradzanie za zgłoszenie prowadzi do generowania nadmiernej liczby pomysłów, których jedynie nieznaczny odsetek odpowiada na realne potrzeby biznesowe firmy i nadaje się do wdrożenia” – komentuje Michał Mazur, dyrektor w zespole doradztwa strategiczno-operacyjnego PwC.
Aby osiągnąć sukces w zakresie innowacyjności firmy powinny podejmować także współpracę z podmiotami zewnętrznymi w zakresie badań i rozwoju oraz tworzenia innowacji – deklaruje ją aż 88% przebadanych przez PwC przedsiębiorstw.
Pomoc publiczna może być znacznym motorem rozwojowym dla projektów badawczo-rozwojowych polskich firm. Niestety prawie połowa z przedsiębiorstw badanych przez PwC (45%) nie korzysta z finansowania publicznego wcale lub w stopniu minimalnym.
„W różnych schematach dostępnych dla polskich przedsiębiorców w 2013 roku na projekty R&D zaplanowano budżet wynoszący ponad 2 mld zł. Dotacje te warto wykorzystać na finansowanie najbardziej perspektywicznych, a więc często i najbardziej ryzykownych projektów. Dodatkowo prawo przewiduje możliwość uzyskania oszczędności podatkowej w przypadku dokonywania przez firmy inwestycji w nowoczesne technologie. Aby sięgnąć po dotacje z sukcesem niezbędne jest stworzenie strategii pozyskiwania i rozliczania pomocy publicznej” – mówi Beata Tylman, dyrektor w zespole pomocy publicznej PwC.
W latach 2007-2013 przedsiębiorcy mogli pozyskiwać na projekty R&D zarówno dotacje europejskie w ramach programów operacyjnych lub programów bezpośrednio zarządzanych z poziomu Unii Europejskiej (np. LIFE+), jak również z dotacji krajowych (np. INNOTECH). Zgodnie z przeprowadzoną przez PwC analizą projekty badawcze trwają średnio 2 lata i 50% wszystkich przyznanych dotacji mieści się w przedziale między 0,3 mln a 3,2 mln zł.
Metodologia
Raport PwC „Najlepsze praktyki działalności innowacyjnej firm w Polsce” powstał na podstawie wywiadów zakończonych w połowie pierwszego kwartału 2013 r. z przedstawicielami 51 firm, które można uznać za wyróżniające się pod względem ich zaangażowania w badania i rozwój. 44% firm objętych badaniami reprezentowały przede wszystkim sektor tradycyjny – m.in. energetykę, przemysł ciężki. W wywiadach pytano o doświadczenia firm dotyczących: zarządzania działalnością badawczo-rozwojową, współpracy z innymi instytucjami (open innovation), stymulowania własnych pracowników do proponowania nowych rozwiązań, finansowania działalności badawczo-rozwojowej oraz zagadnień prawnych dotyczących ochrony własności intelektualnej. Celem badania było skupienie się na praktykach dotyczących działań badawczo-rozwojowych i innowacyjnych w przedsiębiorstwach, które można uznać za wyróżniające się pod tym względem.
