Środkowoeuropejskie firmy przyzwyczaiły się do funkcjonowania w trudnych warunkach gospodarczych, twierdzą dyrektorzy finansowi (CFO) z krajów Europy Środkowej. Chociaż ponad połowa badanych nadal przewiduje wzrost inflacji, to jednocześnie coraz więcej firm zakłada zwiększenie wydatków na inwestycje, wynika z raportu „2024 Central Europe CFO Survey,”, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte. Wśród ankietowanych odnotowano spadek odczuwanej niepewności, ale poczucie to nadal towarzyszy ponad połowie badanych.
W szesnastej edycji badania 2024 Central Europe CFO Survey uczestniczyło 544 dyrektorów finansowych pochodzących z 15 krajów Europy Środkowej. Między październikiem a grudniem 2023 roku wzięli oni udział w ankiecie, której wyniki pozwoliły ocenić nastroje panujące wśród przedstawicieli kadry zarządzającej działami finansowymi firm z regionu. Badani podzielili się także swoimi prognozami dotyczącymi najbliższych 12 miesięcy.
Odzwierciedleniem zgromadzonych odpowiedzi jest wskaźnik CE CFO Confidence Index, który składa się z trzech subindeksów. Każdy z nich odzwierciedla spojrzenie dyrektorów finansowych na kwestię otoczenia biznesowego (Business Environment Confidence Index), procesów gospodarczych (Economy Confidence Index) oraz perspektyw wyników spółek reprezentowanych przez badanych (Company Perspective Confidence Index).
Spis treści:
Rosnący optymizm CFO
Najnowszy odczyt głównego indeksu wskazuje na znaczną poprawę nastrojów wśród ankietowanych CFO. Wartość Confidence Index na 2024 r. wyniosła 17 punktów. To nie tylko blisko dwukrotnie wyższy wynik niż w roku poprzednim, ale również najwyższy poziom wskaźnika od czasów sprzed pandemii COVID-19.
– Rezultaty ostatniej edycji badania stanowią dowód na to, że biznes dostosowuje się do nowych, trudniejszych warunków. Chociaż nadal mamy do czynienia z brakiem stabilności – wojna w Ukrainie trwa, napięcia w światowej gospodarce tylko nieznacznie spadły, jest to jednak poprawa w porównaniu do sytuacji sprzed roku. Globalne łańcuchy dostaw działają sprawniej, ceny surowców też się normalizują. Nauczeni doświadczeniem ostatnich lat CFO widzą tę poprawę w swoim otoczeniu i mimo wielu licznych wyzwań z optymizmem patrzą na perspektywy wzrostu – mówi Julia Patorska, partnerka, liderka zespołu ds. analiz ekonomicznych, Deloitte.
Rezultat ten osiągnięto przede wszystkim dzięki znacznej poprawie oczekiwań względem otoczenia biznesowego. Najnowszy wyniki subindeksu monitorującego ten obszar wyniósł bowiem 31 punktów, co oznacza zmianę aż o 77 punktów w porównaniu z ubiegłoroczną edycją badania. Jest ona spowodowana m.in. spadkiem o 10 p.p. odsetka badanych deklarujących wysoką niepewność. Jednocześnie takiej odpowiedzi nadal udziela 51 proc. ankietowanych.
– Na początku 2023 r. większość dyrektorów finansowych spoglądała w najbliższą przyszłość z dużym pesymizmem. Dziś wiemy, że większość branż poradziła sobie z różnego rodzaju trudnościami, co z kolei sprawia, że obecne nastroje i perspektywy na najbliższe dwanaście miesięcy są dużo bardziej optymistyczne. Ogólną atmosferę panującą wśród przedstawicieli różnych branż możemy określić jako ostrożnie optymistyczną. Mimo utrzymujących się wyzwań menadżerowie zdają się zakładać, że reprezentowane przez nich organizacje będą w tym roku podążać ścieżką wzrostu – mówi dr hab. Eliza Przeździecka, starsza ekonomistka w zespole ds. analiz ekonomicznych, Deloitte.
Gospodarczy realizm
Chociaż tegoroczny wynik Economy Index był najniższy ze wszystkich subindeksów, to w porównaniu z poprzednim rokiem badani wyrażają większy optymizm w kwestii czynników gospodarczych. Na pytanie dotyczące przewidywanego wzrostu PKB krajów Europy Środkowej w 2024 roku najczęściej wskazywaną odpowiedzią było 1,1 proc. Rok wcześniej najwięcej odpowiedzi wskazywało na trzykrotnie niższe tempo rozwoju. O 30 p.p. do poziomu 38 proc. spadł z kolei odsetek CFO przewidujących wyższe bezrobocie w trakcie najbliższych kilkunastu miesięcy. Coraz mniej menedżerów zakłada także wzrost tempa inflacji: 57 proc. vs. 70 proc. rok wcześniej. Ankietowani podzielili się także swoją opinią w kwestii prognozowanego tempa wzrostu cen w swoim kraju i w całej strefie Euro. Średnia przewidywana inflacja w pierwszej z kategorii wyniosła 6,1 proc., natomiast dla strefy euro było to 4,1 proc. Największe różnice widać w predykcjach dotyczących m.in. Polski – 7,5 vs. 4,3 proc.
– W wynikach obecnego badania zauważam dużą ostrożność CFO. Ankietowani widzą poprawę otoczenia biznesowego i optymistyczniej też oceniają perspektywy swojej firmy. Jednocześnie jednak nie dowierzają, że sytuacja poprawia się także szerzej, w całej gospodarce. Dobrze to widać na przykładzie Polski – 57 proc. ankietowanych ocenia, że wzrost PKB nie przekroczy 1,5 proc. w tym roku, a tylko 8 proc. spodziewa się wzrostu powyżej 2,6 proc. Tymczasem połowa ekonomistów ankietowanych przez NBP spodziewa się, że wzrost PKB wyniesie 3 proc. i więcej. Jest więc pole do pozytywnego zaskoczenia – mówi dr Aleksander Łaszek, senior manager w zespole ds. analiz ekonomicznych, Deloitte.
Inwestycje w górę
Uczestnicy badania bardziej pozytywnie patrzą na perspektywy rozwoju reprezentowanych przez siebie firm. Świadczy o tym najnowszy odczyt subindeksu Company Perspective Confidence Index, który był o 11 punktów wyższy niż 12 miesięcy temu. Do poziomu 36 proc. wzrósł z kolei odsetek CFO deklarujących większy optymizm w tym obszarze, ale nadal jest to mniej niż w 2021 czy 2022 roku.
Zmiana podejścia jest związana ze zmieniającymi się oczekiwaniami w stosunku do prognozowanych przychodów spółek. I tak 61 proc. respondentów oczekuje większych wpływów w 2024 r., co oznacza wzrost o 3 p.p. w stosunku do roku poprzedniego. Nie bez znaczenia jest także zmiana nastrojów w zakresie marż operacyjnych – 35 proc. ankietowanych spodziewa się ich wzrostu, o 10 p.p. więcej niż rok wcześniej. Coraz więcej podmiotów zamierza także zwiększać nakłady na inwestycje (39 proc. vs. 36 proc. rok wcześniej) oraz planuje wzrost zatrudnienia (32 proc., czyli o 2 p.p. więcej niż na koniec 2022 r.).
– Podejście dyrektorów finansowych do perspektywy ożywienia gospodarczego regionu cechuje realizm. Chociaż znaczna część badanych przewiduje możliwość realizacji pozytywnego scenariusza, to rozkład odpowiedzi wskazuje, że większość respondentów ostrożnie podchodzi do tej kwestii. Z drugiej strony wygląda na to, że firmy nauczyły się funkcjonować w warunkach dużej niestabilności. Większa pewność skłania je z kolei do podejmowani działań prorozwojowych, o czym świadczy m.in. deklarowany wzrost nakładów na inwestycje – mówi Robert Nowak, CFO Programme Lead, partner w dziale Doradztwa Podatkowego, Deloitte.
