Kontrola kończy się obecnie w Warszawie, Katowicach, Łodzi, Lublinie, Szczecinie i Bydgoszczy. Delegatury NIK w pozostałych województwach już na początku lutego rozpoczną kontrole, w których sprawdzą jak wygląda pomoc świadczona osobom bezdomnym.
W 2014 roku Izba w szczególny sposób przygląda się działaniom rządowym i samorządowym wspierającym polskie rodziny. Wychodzenie z bezdomności, zapobieganie poszerzaniu się zjawiska bezdomności, aktywizacja zawodowa bezdomnych – to ważne elementy polityki służącej rodzinie, w tym wypadku dotkniętej tragedią bezdomności któregoś z jej członków, najczęściej mężczyzn, ale także kobiet, w tym samotnych matek z dziećmi.
NIK dokładnie sprawdza:
w jaki sposób i w jakim stopniu gminy rozpoznają skalę zjawiska bezdomności?
czy przygotowano odpowiednią do tej skali liczbę miejsc w schroniskach?
jak wygląda współpraca różnych instytucji: MOPS, policji, straży gminnych, pogotowia, szpitali?
co zrobiono, aby zapobiegać poszerzaniu się bezdomności (np. aktywizacja zawodowa, pomoc w wyjściu z choroby alkoholowej)?
jak wykorzystywane są środki publiczne przeznaczone na wsparcie osób bezdomnych?
jak wyglądają standardy pobytu (noclegu) w schroniskach, noclegowniach, różnego rodzaju placówkach opieki?
jak wygląda realizacja programów rządowych dotyczących bezdomności i budownictwa socjalnego oraz realizacja indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności?
jak wygląda przyznawanie lokali socjalnych?
Kontrola kończy się już w Warszawie, Katowicach, Łodzi, Lublinie, Szczecinie i Bydgoszczy. Łącznie badanych jest 38 różnych podmiotów głównie MOPS i schronisk.
Delegatury NIK w pozostałych województwach na początku lutego rozpoczną kontrole, w których sprawdzą jak wygląda pomoc świadczona osobom bezdomnym.
Zadania z zakresu pomocy osobom bezdomnym są finansowane ze środków własnych samorządów; ponadto każdego roku podmiotom i organizacjom pozarządowym przekazywane są dotacje z budżetu państwa na dofinansowanie programów wspierających wychodzenie z bezdomności.
NIK monitoruje pomoc dla osób bezdomnych przy okazji różnych kontroli.
Kontrole z ostatnich lat.
W przekazanej w 2011 roku Sejmowi informacji z wynikami kontroli, która m.in. dotyczyła pomocy świadczonej przez gminy osobom bezdomnym stwierdziliśmy, że:
W większości kontrolowanych gmin zapewniono schronienie osobom pozbawionym mieszkania, chcącym korzystać z domów i schronisk dla bezdomnych, noclegowni i ogrzewalni. W okresie zimowym występowały jednak zwiększone potrzeby, które zaspakajano poprzez uruchamianie doraźnych miejsc noclegowych.
W niektórych gminach, z powodu braku własnych schronisk, nielicznych bezdomnych kierowano do obiektów położonych na terenie sąsiednich gmin, finansując koszty ich pobytu.
Kontrolowane gminy zapewniały schronienie bezdomnym przede wszystkim poprzez organizacje pozarządowe (Caritas, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Bractwo Miłosierdzia im. św. Brata Alberta i inne), z którymi zawierano stosowne umowy.
W części gmin zadania służące realizacji celów strategicznych związanych z bezdomnością zostały sformułowane ogólnikowo, bez określenia wymiernych celów i wskaźników umożliwiających ocenę ich wykonania. Spowodowane to było m.in. brakiem środków finansowych na budowę i utrzymanie pomieszczeń dla bezdomnych oraz niewielkimi potrzebami w tym zakresie.
Założone w strategiach części gmin cele były osiągane przede wszystkim w wyniku współpracy z organizacjami pozarządowymi, ale także wskutek realizacji, nielicznych wprawdzie, zadań inwestycyjnych. W jednej gminie (Pszczyna) nie zdołano utworzyć schroniska dla bezdomnych, przewidzianego w strategii gminnej.
W 2012 roku podczas kontroli rozpoznawczej stwierdzono istotne nieprawidłowości:
gminy nie posiadały wystarczającej wiedzy o liczbie osób bezdomnych na swoim terenie,
udzielana pomoc miała głównie charakter interwencyjny (doraźny),
nie zawierano prawidłowo porozumień z organizacjami prowadzącymi noclegownie na umieszczenie w nich osób bezdomnych.
Koordynacja polityki prorodzinnej w 2014 roku
Najwyższa Izba Kontroli przeprowadzi w 2014 r. kontrole dotyczące koordynacja polityki prorodzinnej.
Nakłady ze strony państwa na rzecz rodzin rozproszone na osiem resortów, wynoszą ok. 50 mld zł w skali roku i dotyczą około 50 różnych sposobów finansowania (strumieni finansowych). Wszystkie te wydatki, jak również wydatki realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, składają się na politykę prorodzinną państwa.
W kontroli NIK zbada:
jakimi narzędziami prawnymi, organizacyjnymi i finansowymi dysponuje państwo kształtując politykę prorodzinną;
jakich narzędzi prawnych, organizacyjnych i finansowych brakuje, aby lepiej tę politykę realizować;
jakie narzędzia prawne, organizacyjne i finansowe służące do kształtowania polityki prorodzinnej są prawidłowo wykorzystywane, a jakie niewłaściwie;
jak wygląda koordynacja polityki prorodzinnej i używanych do jej realizacji narzędzi prawnych organizacyjnych i finansowych – przez kogo i w jakim zakresie ta koordynacja jest podejmowana.
Drugim istotnym wątkiem będzie sposób koordynowania tych działań w ramach administracji rządowej. NIK chce, aby kontrola umożliwiła udzielenie odpowiedzi na pytanie, na ile obecnie stosowane rozwiązania w sposób spójny wspierają procesy zakładania i funkcjonowania rodzin.
