Rok 2020 upłynął pod znakiem pandemii COVID-19. Jej skutki odczuły wszystkie sektory gospodarki, w tym także branża nieruchomości komercyjnych, choć nie dla wszystkich segmentów były one równie dotkliwe. Eksperci Colliers International poddali analizie mijający rok i wybrali najważniejsze wydarzenia we wszystkich sektorach nieruchomości komercyjnych, a także przygotowali prognozy na 2021 r. W pierwszej kolejności zajęli się rynkiem biurowym[1].
Najważniejsze wydarzenia 2020 na rynku biurowym
-
Spis treści:
Upowszechnienie pracy zdalnej
Pandemia niemal z dnia na dzień wymusiła na wielu firmach masowe przejście na pracę zdalną. Zjawisko to przyspieszyło zmiany mentalne i społeczne wśród pracodawców, którzy do tej pory obawiali się zdalnego trybu pracy. Wielu z nich przekonało się, że praca z domu, choć nie jest perfekcyjnym rozwiązaniem długoterminowym, jest efektywna. Ze względu na trwające zagrożenie epidemiologiczne większość pracowników biurowych wciąż pracuje z domu.
-
Duża aktywność deweloperska
Mimo spowolnienia gospodarczego na rynku biurowym utrzymuje się duża aktywność deweloperska. Od początku roku w Polsce oddano do użytku ok. 600 tys. mkw., z czego 238 tys. mkw. w Warszawie w ramach 12 projektów. Największe z nich to The Warsaw Hub B i C (łącznie 89 tys. mkw.), Varso II (39,9 tys. mkw.) i Chmielna 89 (25,2 tys. mkw.).
– Dotychczasowy wynik za 2020 rok przewyższa o 47% całkowitą nową podaż zarejestrowaną w 2019 r. I to jeszcze nie koniec. Do końca roku podaż na polskim ryku biurowym może zwiększyć się o kolejne 165 tys. mkw. Co istotne, dostarczane projekty są w znacznym stopniu wynajęte – mówi Dominika Jędrak, dyrektor Działu Doradztwa i Badań Rynku w Colliers International.
-
Renegocjacje i podnajmy
Obserwujemy znaczący wzrost udziału renegocjacji w strukturze zawieranych umów najmu. W III kwartale stanowiły one aż 48% wszystkich podpisanych umów na rynku warszawskim. W porównaniu do analogicznego okresu 2019 r. jest to wzrost aż o 19 p.p. Na rynkach regionalnych największy udział renegocjacji odnotowano w Krakowie i Wrocławiu.
– Najemcy wstrzymują decyzje o relokacjach i przedłużają umowy o 3-5 lat na korzystnych warunkach w obecnych lokalizacjach. Wiele firm, szukając oszczędności, podjęło decyzję o podnajęciu części swojej powierzchni biurowej – mówi Paweł Skałba, senior partner, dyrektor Działu Powierzchni Biurowych w Colliers International.
Na koniec III kwartału w Warszawie w ramach ofert podnajmu dostępnych było 106 tys. mkw., co stanowiło prawie 2% istniejącej podaży. Wg ekspertów Colliers kolejne ponad 100 tys. mkw. jest dostępne na podnajem na rynkach regionalnych.
-
Rekordowe transakcje
Mimo zmniejszonego popytu w 2020 r. na rynku biurowym miały miejsce rekordowe transakcje. W Warszawie, w ramach umowy typu pre-let, PZU wynajęło 46,6 tys. mkw. w budynku Generation Park Y. Największą transakcją na rynkach regionalnych była renegocjacja umowy na blisko 30 tys. mkw. w biurowcach West Gate i West Link we Wrocławiu przez firmę Nokia Siemens Network. Drugą największą umową na rynkach regionalnych była renegocjacja 20 tys. mkw. w projekcie Axis w Krakowie dla spółki ABB. Podium w regionach zamyka natomiast umowa pre-let podpisana przez Fujitsu Technology Solutions na najem 16,3 tys. mkw. w budowanym kompleksie mixed-use Fuzja w Łodzi.
- Aktywność na rynku inwestycyjnym
Mimo pandemii i wywołanego przez nią spowolnienia gospodarczego oraz utrudnień biznesowych, biurowy rynek inwestycyjny odnotował kilka znaczących transakcji. Zainteresowaniem inwestorów cieszyła się Warszawa i Kraków. Wśród znaczących transakcji w stolicy wymienić można: sprzedaż kompleksu Wola Center do Hines European Value Fund za 102 mln euro oraz sprzedaż budynku Spark B przez Skanska do spółki Stena Fastigheter za 70 mln euro. W Krakowie natomiast właściciela zmienił budynek High5ive II sprzedany za 125 mln euro do Credit Suisse oraz park biurowy Equal Business Park nabyty przez spółkę joint venture Apollo-Rida (30%) i Ares (70%) za 99,5 mln euro.
[1] Szczegółowe podsumowanie wydarzeń oraz prognozy dla rynku nieruchomości komercyjnych dostępne będą w raporcie Market Isights 2021.