Przeciętnie zarabiający singiel w Polsce w 2020 r. otrzymywał 72% swojego pełnego wynagrodzenia (po odjęciu podatku PIT i obowiązkowych składek na ZUS i NFZ), zaś przeciętnie zarabiająca rodzina mogła liczyć na 77% wynagrodzenia netto. Chociaż w obu przypadkach znajdujemy się poniżej średniej unijnej (odpowiednio 73% i 79%) w ogólnym zestawieniu wszystkich państw UE Polska awansowała o 2 miejsca – w przypadku singli na 14., w przypadku rodzin na 17. pozycję – wynika z raportu PwC „Praca w UE – podatki i składki. Wpływ COVID-19 na podatki pracownicze”.
Spis treści:
Polska na 14. miejscu w zakresie łącznych obciążeń PIT i ZUS w UE
W 2020 r. Polska znalazła się na 14. miejscu w zakresie łącznych obciążeń PIT i ZUS na tle państw UE w rankingu dla osób bez rodziny zarabiających przeciętne wynagrodzenie. Jest to wzrost o 2 miejsca w porównaniu do 2019 r. (a o 3 w porównaniu do 2018 r.). Wynika to głównie z obniżki najniższej stawki PIT w Polsce do 17%, a także podwyższenia kosztów uzyskania przychodu (z 1335 do 3000 zł rocznie). Zmiany te miały zastosowanie częściowo w 2019 r. i w całości w 2020 r. Wyprzedziliśmy tym samym Holandię, Portugalię i Francję w porównaniu do 2019 r.
Z kolei w przypadku rodziny z przeciętnym wynagrodzeniem pozycja Polski to miejsce 17. (także wzrost o 2 miejsca w porównaniu do poprzedniego roku). Wynika to z podobnych powodów jak powyżej. Wyprzedziliśmy tym samym Włochy i Węgry w porównaniu do 2019 r.
Obniżka stawki podatkowej z 18 do 17% to krok w dobrym kierunku. Dzięki temu więcej pieniędzy zostaje w kieszeniach podatników i sytuacja Polski w porównaniu do innych państw UE pod tym względem poprawia się. Atrakcyjność naszego kraju pod kątem opodatkowania osób fizycznych mogłaby dodatkowo wzrosnąć, gdyby np. znacznie podwyższono kwotę wolną od podatku. – Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC
Wpływ COVID-19 na podatki pracownicze w UE
W celu przeciwdziałania negatywnym skutkom pandemii COVID-19 wszystkie kraje UE wprowadziły liczne zmiany w zakresie podatków pracowniczych. Większość państw, aby odciążyć przedsiębiorców i pracowników, odroczyła terminy składania zeznań podatkowych oraz pobierania zaliczek PIT. Wśród proponowanych rozwiązań znalazły się także: wstrzymanie płatności składek na ZUS; dodatkowe świadczenia, takie jak: dofinansowania do pensji pracowników, świadczenia pieniężne na rzecz samozatrudnionych, wydłużanie urlopów i okresów zasiłkowych; dodatkowe ulgi w PIT i ZUS.
Wiele państw kontynuuje pomoc przedsiębiorcom, której celem jest przede wszystkim utrzymanie jak największej liczby miejsc pracy. W Hiszpanii do maja 2021 r. przedłużono obowiązywanie programu ERTE – program ten ma na celu uniknięcie masowych zwolnień w firmach, które zostały dotknięte pandemią. ERTE zapewnia pracownikom na urlopie 70% ich podstawowego wynagrodzenia przez pierwsze sześć miesięcy jego trwania, a następnie świadczenie zostaje zmniejszone do 50%. Firmom, które biorą udział w programie, nie wolno dokonywać zwolnień w ciągu sześciu miesięcy po jego zakończeniu.
Z kolei w Bułgarii wydłużono obowiązywanie „60/40 wage subsidy”. Na mocy tego programu bułgarski rząd finansuje w 60% wynagrodzenia pracowników (dotyczy to pracowników przedsiębiorstw, które z powodu pandemii zmuszone byłyby zredukować ich liczbę).
Większość środków zaproponowanych osobom fizycznym przez państwa członkowskie UE obowiązywało do końca 2020 r. Liczba rozwiązań wprowadzonych w 2021 r. jest jednak mniejsza, co zapewne wiązało się z nadzieją na szybkie zażegnanie pandemii. Pomoc COVID-owa w Polsce jest skoncentrowana głównie na wsparciu przedsiębiorstw, mniej na osobach, które utraciły pracę. Wsparcie dla płatników polegało głównie na przesunięciu terminu przekazania do urzędu skarbowego zaliczek na PIT i zryczałtowanego podatku PIT. W zakresie ZUS były to głównie świadczenia postojowe i zwolnienia z opłacania składek ZUS. – Grzegorz Ogórek, starszy menedżer w dziale prawno-podatkowym PwC
Coraz więcej pracy zdalnej i nowe wyzwania podatkowe
Jak wynika z raportu PwC Upskilling Hopes & Fears aż 77% Polaków oczekuje, że w przyszłości ich praca będzie odbywała się w modelu hybrydowym. Dla pracodawców to bardzo cenna wskazówka, jak powinni kształtować przyszły model pracy w swoich organizacjach. A skoro pandemia przyspieszyła trend związany z wykonywaniem pracy z dowolnego miejsca, w tym z innych krajów, firmy muszą być świadome wyzwań podatkowych, które się z tym wiążą. – Katarzyna Komorowska, partner w PwC
Eksperci PwC zwracają uwagę, że jeśli praca jest wykonywana poza terytorium Polski, nie ma obowiązku PIT i składek ZUS w Polsce – w tym przypadku zastosowanie mają przepisy podatkowe kraju wykonywania pracy. Jednak w sytuacji częściowej pracy na terytorium Polski może powstać obowiązek podatkowy w Polsce, jak również obowiązek opłacania składek ZUS (zależnie od faktu, czy Polska ma podpisaną umowę o zabezpieczeniu społecznym z danym krajem lub czy ten kraj należy do UE/EOG).
Dlatego ważne jest, aby pracodawcy – zanim podejmą decyzję o zatrudnieniu pracownika, który miałby pracować zdalnie z zagranicy – przeanalizowali możliwe konsekwencje prawno-podatkowe takiego modelu. W tym celu należy zestawić przepisy polskie z regulacjami kraju, w którym praca będzie wykonywana, oraz międzynarodowe.
