Tesla Motors to dziecko amerykańskiego biznesmena Elona Muska. Pochodzący z RPA miliarder dorobił się fortuny jako współzałożyciel PayPal Inc. – obecnie giganta na rynku płatności elektronicznych. Poza Tesla Motors rozwija także swoją prywatną firmę SpaceX – zajmującą się prywatnymi przewozami kosmicznymi. Fortunę Muska szacuje się obecnie na blisko 15,5 mld USD (maj 2017 r).
Tesla to pochodna misji Muska – wprowadzenia do masowej produkcji stosunkowo taniego samochodu elektrycznego i przekierowania ludzkości na tory energii odnawialnej. Spółka jest obecnie drugim na świecie producentem samochodów elektrycznych. W firmie zatrudnionych jest ponad 30 tysięcy osób. Siedziba główna zlokalizowana jest w Dolinie Krzemowej – w Palo Alto, a najważniejsze zakłady znajdują się m.in. w Nevadzie. Tesla inwestuje także w technologię pojemnych baterii oraz rozbudowuje sieć punktów ładowania w USA, Europie i Chinach. Ceny akcji firmy poszybowały w górę, gdy ta ogłosiła, że w pierwszym kwartale wyprodukowała 25 tys. aut, czyli o blisko 70% więcej niż rok temu. Obecnie (maj 2017) jedną akcję można kupić za blisko 322 USD, przy czym analitycy podkreślają, że realna wartość jest blisko o połowę mniejsza. Reszta to emocje inwestorów, umiejętnie podgrzewane przez showmena i wizjonera, jakim niewątpliwie jest Elon Musk. Tymczasem od 14 lat istnienia spółki, Tesla jeszcze nigdy nie zanotowała zysku. Straty za 2016 rok spółka tłumaczyła wysokimi kosztami produkcji Modelu 3, który ma wkrótce wejść na rynek. A także kosztami zakupu w listopadzie 2016 roku spółki SolarCity, producenta paneli słonecznych, zarządzanego przez kuzyna Muska – Lyndon’a Rive’a.
Spis treści:
Ile oficjalnie zarabia Elon Musk?
Brylujący w mediach Elon Musk oficjalnie zarabia 45 936 USD z tytułu szefowania Tesla Motors. Skąd taka wysokość? To po prostu pensja minimalna stanu Kalifornia, gdzie znajduje się siedziba spółki. Co więcej, odkąd szefuje on firmie, jeszcze nigdy nie podjął swojego wynagrodzenia. Pozostali dyrektorzy wykonawczy mogą liczyć na lepsze pensje – ich wynagrodzenie zasadnicze waha się od ok. 250 – 500 tys. USD. Jeffrey B. Straubel – dyrektor wykonawczy odpowiedzialny za ważną dla spółki technologię otrzymał w 2016 roku ponad 7,5 mln USD w opcjach spółki na akcję. Blisko 6,5 mln USD otrzymał Jon McNeill – odpowiedzialny za sprzedaż – z czego ponad 2 mln w akcjach i ponad 3 mln w opcjach. Doug’owi Field’owi, odpowiedzialnemu za inżynierię, wypłacono blisko 2,5 mln USD, większość w akcjach. Natomiast były CFO spółki, Jason Wheeler, który wiosną 2017 roku zrezygnował ze stanowiska, otrzymał ponad 500 tys. USD wynagrodzenia podstawowego.
Tabela 1. Wynagrodzenia CEO i innych najwyżej opłacanych dyrektorów Tesla Motors w latach 2014-2016 (w USD)
| rok | wynagr. podst. | premie i nagrody | wartość akcji | wartość opcji | wszystkie inne formy wynagr. niewymienione wcześniej | łączna wartość dochodów | |
| Elon Musk | 2016 | 45 936 | – | – | – | – | 45 936 |
| Chief Executive Officer and Chairman | 2015 | 37 584 | – | – | – | – | 37 584 |
| 2014 | 35 360 | – | – | – | – | 35 360 | |
| Jeffrey B. Straubel | 2016 | 250 560 | – | – | 7 677 023 | – | 7 927 583 |
| Chief Technology Officer | 2015 | 250 560 | – | – | – | – | 250 560 |
| 2014 | 249 600 | – | 32 655 | 16 848 788 | – | 17 131 043 | |
| Jon McNeill | 2016 | 501 923 | – | 2 119 322 | 3 070 785 | 772 480 | 6 464 510 |
| President, Global Sales and Services | |||||||
| Doug Field | 2016 | 301 153 | – | 2 119 322 | – | – | 2 420 475 |
| Vice President, Engineering | 2015 | 306 923 | – | 2 808 785 | – | – | 3 115 708 |
| Jason Wheeler | 2016 | 501 931 | – | – | – | – | 501 931 |
| Former Chief Financial Officer | 2015 | 46 154 | – | – | 20 852 142 | 20 898 296 |
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Tesla Motors Proxy Statement
Czy rzeczywiście Elon Musk zarabia tak mało?
I tak i nie. Jako miliarder, zdecydowanie może sobie pozwolić na niepobieranie jakiegokolwiek wynagrodzenia ze swojej spółki i skupić się wyłącznie na jej rozwoju. Sprawę jego rzeczywistych zarobków wyjaśnia jednak kilka prostych faktów. Elon Musk posiada ponad 22% akcji Tesla Motors. Akcje pochodzą częściowo z początkowych inwestycji Muska w rozwijany przez siebie startup. Spora ich część to pochodna premii kapitałowej wypłaconej mu w formie opcji na akcje w 2009 roku, wartej ponad 22 mln USD. Wykonanie opcji trwało 4 lata i było powiązane z osiągnięciem następujących celów: 25% wymienione na akcje po ukończeniu pierwszego, inżynierskiego prototypu Modelu S, 25% po ukończeniu pierwszego testowego prototypu Modelu S, 25% po wyprodukowaniu pierwszego gotowego modelu S i w czwartą rocznicę przyznania – ostatnie 25% po wyprodukowaniu dziesięciotysięcznego Modelu S. Ale prawdziwym „gwoździem programu” jest tu premia kapitałowa z 2012 roku. Przyznano mu wtedy dokładnie 5 274 901 opcji na akcje, wartych ponad 1,6 mld USD. Są one wymieniane na akcje na podstawie dwóch kryteriów: celu finansowego i celów operacyjnych. Do celów finansowych użyto miernika jakim jest kapitalizacja rynkowa spółki – zależna w gruncie rzeczy od ceny akcji. Tak oto w prosty sposób powiązano wpływ decyzji CEO na wyniki finansowe spółki z wysokością jego premii. Kapitalizację rynkową liczy się na podstawie średniej historycznej z 6 miesięcy. Jedna dziesiąta premii jest wymieniana na akcje, gdy:
- kapitalizacja rynkowa zwiększy się o kolejne 4 mld USD,
- zostanie spełniona określona liczba założonych celów operacyjnych.
Cała premia ma zostać wypłacona po spełnieniu wszystkich warunków. W razie ich niespełnienia, stosowna część premii przepada. Podobnie będzie w wypadku, gdyby Elon Musk przestał pełnić funkcję CEO.
Tabela 2. Założone kryteria wymiany opcji na akcje w ramach premii kapitałowej przyznanej w 2012 r. Elonowi Muskowi
| rok | poziom kapitalizacji rynkowej
(w mld USD) |
ilość spełnionych celów operacyjnych |
| 2012 | 3,2 | – |
| 2013 | 7,2 | 1 |
| 2014 | 11,2 | 2 |
| 2015 | 15,2 | 3 |
| 2016 | 19,2 | 4 |
| 2017 | 23,2 | 5 |
| 2018 | 27,2 | 6 |
| 2019 | 31,2 | 7 |
| 2020 | 35,2 | 8 |
| 2021 | 39,2 | 9 |
| 2022 | 43,2 | 10 |
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Tesla Motors Proxy Statement
W lutym 2017 roku firma osiągnęła założony na 2022 rok poziom kapitalizacji rynkowej. W maju 2017 roku wynosił on już blisko 53 mld USD. Było to więcej niż w General Motors, które produkuje i sprzedaje miliony aut rocznie na całym świecie. Do spełnienia pozostały natomiast cele operacyjne, ale i na tym polu Muskowi idzie świetnie.
Tabela 3. Cele operacyjne Elona Muska w ramach premii kapitałowej przyznanej w 2012 r.
| cel operacyjny | wynik |
| ukończenie z sukcesem prototypu Alpha Modelu X | ukończony |
| ukończenie z sukcesem prototypu Beta Modelu X | ukończony |
| wyprodukowanie pierwszego samochodu Modelu X | ukończony |
| ukończenie z sukcesem prototypu Alpha Modelu 3 | ukończony |
| ukończenie z sukcesem prototypu Beta Modelu 3 | ukończony |
| wyprodukowanie pierwszego samochodu Modelu 3 | – |
| marża brutto na poziomie 30% lub więcej przez cztery kolejne kwartały | – |
| łączna produkcja samochodów na poziomie 100 000 rocznie | ukończony |
| łączna produkcja samochodów na poziomie 200 000 rocznie | ukończony |
| łączna produkcja samochodów na poziomie 300 000 rocznie | – |
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Tesla Motors Proxy Statement
Do maja 2017 roku Musk spełnił 7 z 10 celów operacyjnych. Jak podkreślają analitycy, dwa pozostałe są jak najbardziej do osiągnięcia w najbliższym czasie, problemem pozostaje jedynie poziom marży. Oznaczałoby to, że będzie uprawniony do otrzymania pełnej premii 5 lat wcześniej niż zakładano.
Trochę o filozofii wynagradzania w Tesla Motors
Tesla Motors wywodzi swoją filozofię wynagradzania ze swojego startupowego pochodzenia. Z tego powodu cały pakiet wynagrodzeń opiera się na pensji zasadniczej, wynagrodzeniu kapitałowym i benefitach. Tesla nie posiada żadnego krótkoterminowego programu premiowania swoich dyrektorów wykonawczych w gotówce. Nie posiada także ogólnego rozbudowanego planu wynagradzania kapitałowego obejmującego wszystkich dyrektorów. Wyjątkiem pozostają wypłaty wynagrodzenia kapitałowego w akcjach i opcjach na akcje powiązane z osiągnięciem określonych wyników CEO, które opisano powyżej. Podobne plany w mniejszym wymiarze posiadają dyrektorzy odpowiadający za technologię i sprzedaż. Spółka stosuje mechanizm wycofania się z kontraktu w części dotyczącej wynagrodzenia kapitałowego, w razie korekty istotnych błędów w sprawozdaniach finansowych („clawback policy”). W 2016 roku firma nie korzystała z usług jakiejkolwiek firmy doradzającej w sprawie ustalania pakietów wynagrodzeń, podobnie jak rok wcześniej. Co ciekawe, żadnemu z dyrektorów wykonawczych w ramach ich kontraktów nie przysługują odprawy ani przyspieszone odprawy związane z ewentualnym przejęciem spółki. Podobnie, oficjalnie żadnemu z top menedżerów nie przysługują znane z innych amerykańskich spółek giełdowych „wypasione” benefity jak odrzutowiec służbowy czy ochrona osobista. Natomiast mogą korzystać z odrzutowca wypożyczanego od SpaceX, prywatnej firmy Elona Muska, w ramach podpisanego z ta spółką porozumienia. Jego koszt za 2016 rok to 1,1 mln USD. Poza tym przysługuje im ten sam pakiet benefitów co innym pracownikom Tesli: ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie na życie, pracowniczy program akcji itp.
Zakończenie
Elonowi Muskowi nie sposób odmówić biznesowych zdolności. Pomimo tego, że Tesla Motors wciąż nie przynosi zysku, udało mu się napompować do niebotycznych rozmiarów poziom kapitalizacji rynkowej, co pozwala finansować nowe inwestycje firmy w fabryki, nowe technologie i stacje ładowania. Jego oficjalne wynagrodzenie jest niskie, chociaż patrząc na ilość posiadanych udziałów i wysokość premii z 2012 roku zarabia całkiem nieźle i na pewno „wyjdzie na swoje”. Ale przy tym wszystkim naprawdę wydaje się, że rzeczywiście chodzi mu o diametralną zmianę rynku – przejście na elektryczne samochody i energię odnawialną. Komentatorzy podkreślają, że po spełnieniu założonych w 2012 roku celów prawdopodobnie szykuje się zmiana na stanowisku CEO spółki. Musk chciałby się bowiem poświęcić swojej drugiej flagowej spółce, prywatnemu przewoźnikowi kosmicznemu SpaceX. Kolejną jego misją jest bowiem rozwój prywatnego sektora kosmicznego, dzięki znaczącemu zmniejszeniu kosztów wynoszenia ładunków w kosmos poprzez wielokrotne użycie pojazdów i seryjną produkcję. Patrząc na wyniki Tesla Motors oraz jego karierę, także i to przedsięwzięcie może mu się udać.
