Z początkiem roku 2021 spółki komandytowe uzyskały status podatnika podatku dochodowego od osób prawnych. W związku z tym przestały być spółkami transparentnymi podatkowo. W konsekwencji ich działalność nie może być traktowana jak prowadzona przez wspólnika. Wspólnicy tych spółek (w tym komplementariusze), będący osobami fizycznymi, uzyskują z tytułu uczestnictwa w spółkach przychody z kapitałów pieniężnych, m.in. dywidendy. Jedna z takich spółek stała na stanowisku, że pomimo wprowadzenia w życie nowych przepisów w przypadku wypłaty komplementariuszowi w trakcie roku zaliczki na poczet zysku nie wystąpi po jej stronie obowiązek obliczenia, poboru oraz wpłaty do urzędu skarbowego 19% podatku dochodowego od osób fizycznych. Fiskus nie zgodził się z tym stanowiskiem. Kto miał rację?
Spis treści:
Dwóch wspólników spółki komandytowej
Spółka komandytowa ma dwóch wspólników: komplementariusza będącego osobą fizyczną, z wniesionym do spółki udziałem w wysokości 3,85% wszystkich wkładów i uczestniczącego w zyskach spółki w udziale wynoszącym 50%, oraz spółkę akcyjną, z 96,15% wniesionych udziałów i również uczestnictwem w zyskach w wysokości 50%.
Zryczałtowany podatek dochodowy
Wspólnicy mogą podejmować uchwały w odrębny sposób kształtujące udział w zyskach, z tym zastrzeżeniem, że udział komplementariusza nie może przekraczać 90% całkowitego zysku spółki. Mogą oni również wypłacać w trakcie roku zaliczki na poczet udziału w zysku. Jak stanowi art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od uzyskanych dochodów z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobierany jest 19% zryczałtowany podatek dochodowy.
Zmiana przepisów, spółka komandytowa podatnikiem CIT
Od 1 stycznia 2021 r. spółki komandytowe stały się w Polsce podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Od tej pory są więc zobligowane obliczać i wpłacać do skarbówki CIT uzyskany przez spółkę. Natomiast obowiązek podatkowy samych wspólników rodzi się dopiero w momencie uzyskania przychodu po podziale zysku spółki.
Jak wskazano w tej sprawie, spółka nie przekroczyła kwoty 2 mln euro przychodu ani w 2020 r., ani w roku następnym. Firma stała na stanowisku, że pomimo wprowadzenia nowych przepisów w przypadku wypłaty komplementariuszowi w trakcie roku zaliczki na poczet zysku nie wystąpi po jej stronie obowiązek obliczenia, poboru oraz wpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. W przypadku gdyby na koniec roku okazało się, że suma wypłaconych wspólnikom zaliczek przekroczy roczny zysk spółki, będą oni zobowiązani do całkowitego lub częściowego zwrotu tych zaliczek.
Wypłata zaliczek na poczet udziału w zysku
Spółka komandytowa przywołała treść przepisu art. 30a ust. 6a ustawy o PIT, zgodnie z którym zryczałtowany podatek obliczony od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany. W związku z tym pomniejszenie zryczałtowanego podatku będzie możliwe dopiero po zakończeniu danego roku podatkowego, kiedy to spółka komandytowa będzie mogła obliczyć kwotę należnego za dany rok podatkowy podatku dochodowego od osób prawnych. Spółka nie ma bowiem obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego z tytułu wypłacanych w ciągu roku komplementariuszowi zaliczek.
Organ chciał poboru zaliczek bez prawa do ich pomniejszeń
Jednak organ podatkowy miał odmienne zdanie. Powołał się na regulację art. 41 ust. 4 tej samej ustawy, zgodnie z którym płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy, lub też wartości pieniężnych z tytułów wskazanych w tym przepisie, m.in. również z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. A ponieważ kwota podatku należnego od dochodu spółki komandytowej nie będzie znana, spółka jako płatnik powinna pobierać 19% podatek dochodowy bez pomniejszeń wartości tego zryczałtowanego podatku o kwotę pomniejszenia, czyli o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu spółki.
Orzeczenie sądu
Spółka wniosła skargę na takie rozstrzygnięcie organu podatkowego. Gdański sąd orzekł, że co prawda momentem rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu wypłaty zaliczki jest faktyczny moment jej wypłaty, jednak nie jest to równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku. Jednym z warunków przekształcenia obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe, które dopiero zrodzi konieczność zapłaty podatku, jest stan, w którym podatnik może określić wysokość należnego do zapłaty podatku. Płatnik będzie miał więc obowiązek pobrania podatku tylko wówczas, gdy będzie posiadał dane niezbędne do jego wyliczenia, czyli w momencie, gdy będzie znał jego wysokość.
Najpierw spółka musi wyliczyć swój podatek za cały rok
Jak dalej wskazał sąd, z regulacji art. 41 ust. 4e ustawy o PIT wynika, że spółki są obowiązane pobierać zryczałtowany podatek dochodowy z uwzględnieniem zasad określonych w art. 30a ust. 6a–6e. W związku z tym, aby pobrać podatek od wypłaty zaliczek z tytułu udziału w zysku komplementariuszowi, spółka powinna najpierw prawidłowo go obliczyć. Sąd, nie zgadzając się z opinią organu podatkowego, stwierdził, że wykładnia językowa przepisu art. 30a ust. 6a ustawy o PIT w wystarczający sposób wyjaśnia jednoznacznie, że opodatkowanie musi odnosić się do przychodu komplementariusza w udziale w zysku spółki, mającego odzwierciedlenie w zeznaniu rocznym spółki. Obliczenie wysokości podatku, jaki musi zapłacić komplementariusz, będzie więc możliwe dopiero w momencie obliczenia dochodu spółki.
Jak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 10 listopada 2021 r.: „Ustawodawca w zakresie tego podatku nie wprowadził obowiązku pobierania zaliczek przez płatnika, zaś obliczenie wysokości podatku powinno odbywać się według zasad określonych w art. 30a ust. 6a u.p.d.o.f. Jest to natomiast możliwe dopiero po obliczeniu podatku należnego spółki komandytowej za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany” (sygn. akt I SA/Gd 1126/21).
W uzasadnieniu swojego wyroku gdański sąd dwukrotnie zaznaczył więc, że ustawodawca nie ustanawiał obowiązku pobierania przez spółkę zaliczek na podatek dochodowy od wypłaty zaliczek z tytułu udziału w zysku, w związku z czym organy podatkowe nie mają prawa egzekwować takiego żądania.
Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
